Του Ανδρέα Ανδρέου
Το δίλημμα της επίπεδης οροφής ή της επικλινούς στέγης ήταν ένα ουσιαστικό στοιχείο που καθόριζε τον σχεδιασμό ενός κτηρίου και δη μιας κατοικίας. Δεν είχε να κάνει τόσο με το αν το κτήριο θα είχε μια κλασική ή μοντέρνα προσέγγιση επειδή συναντάμε και τις δύο λύσεις και στις δύο προσεγγίσεις. Ούτε τόσο αν στην περιοχή είχε ψηλή ή χαμηλή βροχόπτωση ή αν στοίβαζε χιόνι κατά τους χειμερινούς μήνες. Ούτε έπαιζε έντονα το σενάριο ότι αν είχαμε επίπεδη οροφή σε ύψος πέντε, δέκα ή δεκαπέντε μέτρων, μας παρεχόταν η δυνατότητα να απολαμβάνουμε ωραία θέα στη γύρω περιοχή.
Για τον μέσο ιδιοκτήτη, η προσέγγιση μπορεί να είναι σχετικά απλοϊκή και εστιάζεται στο γούστο του. Κατά πόσο, δηλαδή, επιθυμεί να έχει ή όχι κεραμίδι πάνω από το κεφάλι του. Για τον αρχιτέκτονα η προσέγγιση είναι πολύ διαφορετική και πολυσύνθετη. Κατ’ αρχάς κανένας αρχιτέκτονας (που σέβεται τον εαυτό του και την τέχνη του) δεν αρέσκεται στο να ξαναδημιουργεί κάτι το οποίο έχει ήδη σχεδιαστεί. Πιστεύει στην εξελικτική διάσταση της αρχιτεκτονικής. Είτε διότι έχει μια «μπρουτάλ» προσέγγιση στον σχεδιασμό ή μια πιο αφαιρετική διάθεση, ή μια επιμονή στην εναλλαγή όγκων – χωρίς κατ’ ανάγκη η κάθε προσέγγιση να αποκλείει στοιχεία της άλλης, θα σχεδιάσει με γνώμονα το φως, τον αέρα και πώς στοιχεία σαν αυτά έρχονται σε αρμονία με την ένταξη του ανθρώπινου στοιχείου στη φύση. Έτσι δημιουργούνται οι τάσεις στον σχεδιασμό που φέρνουν ενώπιόν μας το εκάστοτε κύμα αρχιτεκτονικής δημιουργίας. Ένα κύμα που μεταβάλλεται ανάλογα με την εξέλιξη της ανθρώπινης καθημερινότητας, της τεχνολογίας, των υλικών, των αντιλήψεων περί βιώσιμης ανάπτυξης.
Κάποιοι (δικαιολογημένα) θα διερωτηθείτε κατά πόσον πράγματι συμβαίνει κάτι τέτοιο σε κλίμακα ή αν πρόκειται για μεμονωμένες περιπτώσεις που απλά κοσμούν κάποια αφιερώματα σε εξειδικευμένα περιοδικά. Δυστυχώς, θα έχετε δίκιο επειδή η εξειδίκευση και η εξατομίκευση στον σχεδιασμό προϋποθέτει χρόνο και χρήμα που λίγοι είναι σε θέση και σε διάθεση να δώσουν. Η μαζική εμπορικοποίηση του προϊόντος φέρνει στην επιφάνεια εκπτώσεις και σε σχεδιασμό και σε εκτέλεση με αποτέλεσμα να βλέπουμε αυτά που βλέπουμε. Παρόλα αυτά, βλέπουμε ωραία σχεδιαστικά στοιχεία να αναδεικνύονται. Ένα από αυτά είναι η ιδέα της φύτευσης ταρατσών ώστε να λειτουργούν ως φυσικά φίλτρα και ως πνεύμονες πρασίνου μέσα στον αστικό ιστό. Αυτό μαζί με τους κάθετους ζωντανούς τοίχους αποτελούν ένα λιθαράκι της αρχιτεκτονικής στον τομέα της βιοκλιματικής διαχείρισης το οποίο εγώ προσωπικά υποστηρίζω ανεπιφύλακτα.
Τα φυτεμένα δώματα ή οροφές, βελτιώνουν το μικροκλίμα των αστικών περιοχών, μειώνουν την ηχορύπανση, τη σκόνη και το νέφος, ενισχύουν και προστατεύουν τη μόνωση του δώματος και δημιουργούν φυσικό περιβάλλον για την αστική χλωρίδα και πανίδα. Το συνολικό κόστος δεν είναι απαγορευτικό, αντίθετα τα οφέλη είναι αναμφισβήτητα.
Οι πράσινες στέγες βελτιώνουν την ποιότητα του αέρα που αναπνέουμε εφόσον παράγουν οξυγόνο και φιλτράρουν τη σκόνη. Το γεγονός πως έχουμε αυξημένα επίπεδα σκόνης σε όλο το νησί και για αυξημένες περιόδους, θα πρέπει να μας προβληματίσει σοβαρά. Συμβάλλουν στην άμβλυνση του φαινομένου της αύξησης της θερμοκρασίας στο κέντρο της πόλης λόγω της απουσίας πρασίνου και της υπερβολικής παρουσίας μπετόν και ασφάλτου. Συμβάλλουν στην ορθολογική διαχείριση του νερού, αφού μια σωστά σχεδιασμένη πράσινη στέγη μπορεί να διαχειριστεί νερό της βροχής που θα κατέληγε στους δρόμους και θα ευθυνόταν για έντονες πλημμύρες. Επιπλέον, οι πράσινες στέγες ελκύουν την εκτοπισμένη από τις πόλεις άγρια ζωή. Δείτε για παράδειγμα την επιστροφή φασσών σε αστικές αυλές που έχουν αναπτυγμένους κήπους με έντονο πράσινο. Οι πράσινες στέγες προσφέρουν εξαιρετική θερμομόνωση, υγρομόνωση και ηχομόνωση. Σε ένα καλά μονωμένο κτήριο η χρήση τεχνητών μέσων ψύξης και θέρμανσης μειώνεται. Μια πράσινη στέγη προστατεύει την ταράτσα από εξωτερικούς φθοροποιούς παράγοντες όπως οι ψηλές θερμοκρασίες, το χαλάζι κ.λπ. και επιμηκύνει τη διάρκεια ζωής των υλικών που την συναποτελούν. Το χαμηλότερο ενεργειακό κόστος, το χαμηλότερο επίπεδο θορύβου, τα μειωμένα έξοδα συντήρησης και η μεγάλη η αισθητική αναβάθμιση τις καθιστούν ελκυστικές και από επενδυτικής πλευράς. Η αισθητική αναβάθμιση προσφέρει θετικά στην επένδυση καθώς απρόσωπες και άσχημες στέγες μετατρέπονται σε έργα τέχνης που με τη σειρά τους μετατρέπουν το άχαρο μπετόν σε ζωντανό περιβάλλον. Και δεν επιβάλλεται μια πράσινη στέγη να κατασκευάζεται σε επίπεδη επιφάνεια. Μπορεί να κατασκευαστεί και σε επικλινείς επιφάνειες, οπότε δεν υπάρχει κάποιος περιορισμός αν εμείς έχουμε μια προτίμηση προς τη μία ή την άλλη επιλογή.
Ο κ. Ανδρέας Α. Ανδρέου, MRICS, είναι CEO, APS Andreou Property Strategy Chartered Surveyors.
