ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Λανθασμένες προσδοκίες και διορθωτικές κινήσεις

Του Ανδρέα Ανδρέου

Του Ανδρέα Ανδρέου

Είναι γνωστό και αποδεδειγμένο πως η προσδοκία οικονομικού κέρδους από την προσφορά μιας υπηρεσίας ή ενός προϊόντος ωθεί στην αύξηση των παιχτών που είναι διατεθειμένοι να ρισκάρουν για να προσφέρουν αυτή την υπηρεσία ή αυτό το προϊόν, για να αποκτήσουν μερίδιο από αυτή την πίτα του κέρδους. Και η κατάσταση συνεχίζεται μέχρι να εξανεμιστεί αυτό το κέρδος ή να μην είναι πλέον οικονομικά συμφέρουσα η προσφορά τους. Κάτι τέτοιο βλέπουμε να συμβαίνει σε κάποιες τουλάχιστον κατηγορίες αναπτύξεων ακίνητης ιδιοκτησίας.

Όσοι πιστεύετε πως δεν είναι μόνο κάποιες αλλά ανέκαθεν ίσχυε σε όλο το φάσμα αναπτύξεων, δεν θα με δείτε να φέρνω ιδιαίτερη ένσταση νοουμένου ότι δεχτούμε όλοι πως η μίμηση, η προσδοκία κέρδους και ο εγωισμός του «γιατί ο άλλος είναι πιο έξυπνος από εμένα;…», είναι αυτό που εξέλιξε την αγορά, που δημιούργησε επιτυχημένους και αποτυχημένους επιχειρηματίες ανάπτυξης γης και μας έφερε εδώ που μας έφερε. Το κέρδος, και δη το λογικό κέρδος, είναι απόλυτα θεμιτό. Είναι το γράσο που κινεί τον κόσμο στον οποίο ζούμε. Το πρόβλημα εστιάζεται πολλές φορές στη λέξη «προσδοκία» ή ακόμη καλύτερα στο «προσδοκώμενο κέρδος». Αυτό πηγάζει από πολλές παραμέτρους που δεν είναι όλες αντικειμενικά μετρήσιμες.

Έχει να κάνει με παράγοντες, όπως τι σημαίνει συνεισφορά της γης σε μια ανάπτυξη, τι σημαίνει αξία της γης, τι καταμερισμός γίνεται της αξίας της γης στην ανάπτυξη, τι περιλαμβάνει το κόστος κατασκευής και πώς αυτό επιμερίζεται στην όλη ανάπτυξη, αν υπάρχει άλλο μετρήσιμο κόστος και πώς αυτό επηρεάζει, ποια η συμβολή του χρόνου, του χρονισμού της χρηματοδότησης, ποια είναι η ιδεατή σχέση μεταξύ ιδίας συνεισφοράς και χρηματοδότησης, ποιο είναι το αποτέλεσμα του χρονισμού των πωλήσεων και της ροής εισοδημάτων που εκρέουν από τα συμβόλαια πωλήσεων, τι γίνεται σε περιόδους ισχνών αγελάδων, ποια η τιμολογιακή πολιτική, ποιες οι φορολογικές επιπτώσεις κ.λπ, για να αναφέρω μόνο μερικές από αυτές τις παραμέτρους.

Πολλοί λοιπόν, κάνουν απλούς υπολογισμούς: «...ο τάδε πουλά άλφα, θα του κάτσει βήτα, άρα βγάζει κέρδος δέλτα...». Το πρόβλημα του να μην ξέρουμε επακριβώς το άλφα και το βήτα στον πιο πάνω απλό υπολογισμό, είναι πως και το δέλτα αναπόφευκτα είναι λάθος. Και όταν είμαστε σε μια ροή σκέψης να πείσουμε πως αξίζει τον κόπο κι εμείς να «ανακατωθούμε» με αυτό το lineofbusiness, είναι πως συνήθως παραφουσκώνουμε το άλφα και υποεκτιμούμε το βήτα με αποτέλεσμα το δέλτα να είναι επίσης παραφουσκωμένο. Δημιουργούμε δηλαδή παραφουσκωμένες προσδοκίες και μπαίνουμε σε ένα παζάρι για τους λάθος λόγους έχοντας την εντύπωση ότι ξέρουμε τους κανόνες, ενώ δεν ξέρουμε ούτε τους μισούς. Στο μυαλό του μέσου Κύπριου, σήμερα και για αρκετό διάστημα τώρα, η πιο πάνω αφαίρεση οδηγεί σε ένα «προσδοκώμενο» κέρδος της τάξης των €10.000- €15.000/ μ² στη τσέπη των όσων επιχειρηματιών αναπτύσσουν πολυώροφα κτήρια. Μπορεί τα συμπεράσματα να είναι σωστά, μπορεί να είναι λάθος.

Σίγουρα μια δόση αλήθειας την έχουν. Αυτοί οι υπολογισμοί δημιούργησαν λοιπόν νούμερα που φιγουράρουν στο μυαλό πολλών κάποιων με κακό έως φθονερό τρόπο και κάποιων με μιμητικό τρόπο. Η μια κατάσταση πολεμά την αγορά μέσω πρόκλησης ζημιάς στη ζήτηση και η άλλη προκαλώντας ζημιά στην προσφορά. Και τα δύο μαζί προκαλούν σοβαρό πρόβλημα στην αγορά. Δεν θα αναφερθώ ξανά στο τι πήγε λάθος με τις πολυώροφες αναπτύξεις στη χώρα μας και δη στη Λεμεσό. Άλλωστε αυτό το θέμα το ανέπτυξα σε τουλάχιστον τρία σχετικά άρθρα. Σε άλλο ένα μάλιστα ανέλυσα και το τι απαιτείται να γίνει από πλευράς των επιχειρηματιών για να σωθεί η κατάσταση δεδομένων των εξελίξεων. Γι’ αυτό το τελευταίο συνοπτικά υπενθυμίζω πως θα πρέπει αφενός να μειωθούν οι ζητούμενες τιμές πώλησης εκούσια από τους πωλητές, και αφετέρου να μειωθεί επίσης εκούσια η προσφορά, δηλαδή να αποσυρθούν, να μπουν στο ράφι, αναπτύξεις οι οποίες ακόμα δεν άρχισαν να κατασκευάζονται. Κάποια διόρθωση τιμών πίσω από κλειστές έστω πόρτες άρχισαν να γίνονται, πράγμα που το επικροτώ.

Επειδή αντιλαμβάνομαι ότι το δεύτερο σκέλος είναι πιο δύσκολο δεδομένου ότι ο εγωισμός κάποιων είναι μεγαλύτερος από το μπόι τους και επειδή εμένα με ενδιαφέρει η υγιής κλινική εικόνα της αγοράς, πιστεύω ότι αυτό που οι ίδιοι είναι πολύ περήφανοι να κάνουν, θα πρέπει να το κάνει το Κράτος και η Κεντρική Τράπεζα με τη μορφή ρύθμισης. Και εξηγούμαι: το μεν Κράτος θα πρέπει άμεσα να θέσει μορατόριουμ σε νέες αδειοδοτήσεις για πολυώροφα κτήρια με ορίζοντα τουλάχιστον τριετίας μέχρι πενταετίας. Αυτό θα δώσει την ευκαιρία στα υφιστάμενα να υλοποιηθούν και να πουληθούν συγκρατώντας την προσφορά από υπερμεγέθυνση και χρεοκοπία των μεγάλων ονείρων που βασίστηκαν σε λανθασμένες προσδοκίες. Αντιλαμβάνομαι πλήρως πως οι επηρεαζόμενοι θα αντιδράσουν, αλλά στην ουσία το μέτρο γίνεται για να τους προστατεύσει και όχι να τους στερήσει τη μεγάλη μπάζα.

Το μορατόριουμ θα αναπροσαρμόζεται ή θα αίρεται αναλόγως των πωλήσεων που θα σημειώνονται στα υφιστάμενα. Όσοι απέκτησαν τις απαιτούμενες άδειες ή μέρος αυτών και επηρεάζονται από το μέτρο, να λαμβάνουν ανάλογη επέκταση περιόδου ισχύος των αδειών τους χωρίς πρόβλημα και χωρίς επιβάρυνση. Η Κεντρική Τράπεζα μπορεί παράλληλα να παρακολουθεί με προσοχή τις εξελίξεις και να θέτει ανάλογα κανόνες χρηματοδότησης προς τις τράπεζες για την αντίστοιχη κατηγορία έργων. Η πιο ελεγχόμενη επέκταση της προσφοράς, από πλευράς Κράτους και ΚΤΚ, θα σταθεροποιήσει την αγορά και θα εξανεμίσει μεγάλο ποσοστό από τις αρνητικές προσδοκίες, που δημιουργούν στην οικονομία γενικότερα ο συνδυασμός της αλόγιστης ανέγερσης πύργων και η φαινομενική μείωση στη ζήτηση λόγω των αυστηρότερων κριτηρίων επιλογής επενδυτών για πολιτογραφήσεις.

ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ

Άλλα άρθρα συγγραφέα

Του Ανδρέα Ανδρέου

Ανδρέας Ανδρέου: Τελευταία Ενημέρωση

X