Του Δημήτρη Δημητρίου
Γίναμε όλοι χείμαρροι. Για την παιδεία, για την υγεία, για την ασφάλεια. Για τους θεσμούς, για την πολιτική ηθική, για τις αρχές από τις οποίες πρέπει να ξεκινάμε για να δούμε πού θέλουμε να φτάσουμε. Ξαφνικά, έκπληκτοι οι πλείστοι διαπίστωσαν πως έχουμε πρόβλημα. Ασελγήσαμε στην μνήμη του δεκάχρονου μαθητή, ασελγήσαμε και στο διπλό φονικό πριν από λίγες μέρες. Κάποιοι το κάνουν αυτό εργολαβικά. Είναι συνεχώς στην πλευρά των κριτών. Το παίζουν άμεμπτοι, βγάζουν τη δική τους ουρά απ’ έξω, και ξεκινούν το λογύδριο. Δεν κοιτάζουν ποτέ τις στρεβλώσεις που έχουμε ως κοινωνία, την αφετηρία μας που είναι μη κανονική, μη φυσιολογική.
Δεν θα ισχυριστώ πως δεν υπάρχουν προβλήματα. Δεν θα ήμουν ειλικρινής. Ούτε με τον εαυτό μου ούτε με κανέναν άλλον. Υπάρχουν προβλήματα και είναι μάλιστα δομικά. Και στην παιδεία, και στην υγεία, και στην ασφάλεια. Το πιο εύκολο βέβαια είναι ο μηδενισμός. Να τα μαυρίζουμε όλα και να τα ρίχνουμε όλα και διαχρονικά στο σύστημα και στην εκάστοτε διακυβέρνηση του τόπου. Και αυτό είναι τεράστιο σφάλμα. Αφού λοιπόν εντοπίσουμε και συμφωνήσουμε πως υπάρχει πρόβλημα, πάμε να δούμε πώς θα το λύσουμε. Ακόμα μια παραδοχή. Δεν υπάρχουν μαγικά ραβδιά και εύκολες λύσεις. Αυτή τη βδομάδα καταλάβαμε πως πάσχουμε από πρωτόκολλα. Από διαδικασίες. Και αυτό γιατί, κατά τη γνώμη μου, δεν είναι κατανοητό, δεν είναι στο DNA μας η ευθύνη. Έχει περάσει στην κουλτούρα μας, στη νοοτροπία μας πως ό,τι και να κάνουμε δεν θα λογοδοτήσουμε, δεν θα έχουμε ευθύνη. Χανόμαστε στις δαιδαλώδεις διαδικασίες, κρυβόμαστε ο ένας πίσω από τον άλλον και βάζουμε τον σταυρό μας να μη γίνει κανένα κακό.
Την ίδια ώρα που συμβαίνουν αυτά γίνονται και άλλα πολλά που δεν βοηθούν. Έχουμε κυριολεκτικά κρίση θεσμών. Και μεταξύ τους αλλά και επί της αρχής. Κάποιοι θεωρούν πως μπορούν να τα κάνουν όλα. Να ξεπερνούν τους όρους εντολής τους, να μπαίνουν στα χωράφια άλλων και να δημιουργούν ένα χάος. Οι θεσμοί, δεν είναι μόνο κανόνες και συστήματα κανόνων. Είναι και ο τρόπος επιβολής τους. Αν καταφέρουν να μειώσουν ή να εξαλείψουν την αξιοπιστία τους τότε δεν θα μπορέσουν να επιβάλουν τίποτα. Θα κρατούν παραμάσχαλα τους κανόνες και θα τους διανείμουν σαν λογοτεχνικό βιβλίο. Και όσο η κινητήριος δύναμή τους είναι ο λαϊκισμός ή η λανθάνουσα δημοσιότητα που αποζητούν το μόνο που θα καταφέρνουν είναι να μεγαλώνουν το βιβλίο, σαν λογοτεχνικό.
Η εξίσωση είναι πολύ δύσκολη. Και γίνεται ακόμη δυσκολότερη όσο δεν βρίσκουμε λύσεις. Και λύσεις θα βρούμε όταν ξεκαθαρίσουμε τι θέλουμε να κάνουμε. Χωρίς πολυπλοκότητα. Και για να το καταφέρουμε χρειάζεται να ξεκαθαρίσουμε τις προτεραιότητές μας. Οι μαθητές στην παιδεία, οι ασθενείς στην υγεία, η ασφάλεια των πολιτών. Το επόμενο συστατικό είναι η πολιτική βούληση. Σήμερα δεν λέω πως δεν υπάρχει. Χρειάζεται όμως να είναι αδιαμφισβήτητη στα μάτια όλων των πολιτών. Και για να γίνει αυτό χρειάζονται πράξεις. Να κτυπηθεί το οργανωμένο έγκλημα και οι επίορκοι αστυνομικοί, να προχωρήσουμε χωρίς καθυστερήσεις και κολλήματα στην αυτονόμηση των νοσοκομείων και στην εφαρμογή του ΓΕΣΥ. Να αγαπήσουν οι μαθητές το σχολείο να δούμε τι κάνουν στη Φιλανδία.
Για να έχουν ουσία τα όσα λέμε χρειάζεται να το αποδείξουμε στην πράξη. Το πρώτο συστατικό είναι η ψυχραιμία. Το δεύτερο η ειλικρίνεια. Το τρίτο, να καταλάβουμε πως η χώρα μας δεν είναι υπόθεση σήμερα της κυβέρνησης Αναστασιάδη και αύριο της επόμενης. Είναι υπόθεση όλων μας. Και η χώρα μας θα ξεπεράσει αυτή την κρίση όταν σταματήσουν τα τάκλιν και παίξουμε όλοι μας fair play. Αυτό που ίσως πρέπει να δούμε πολύ σοβαρά είναι μια μεγάλη, μια γενναία συνταγματική μεταρρύθμιση. Όχι σαν αυτή που συζητάμε για την έδρα, για να καλύψει τον ηθικό ξεπεσμό, με αναδρομική μάλιστα ισχύ. Μια σοβαρή, γενναία συνταγματική τροποποίηση που θα ξεκαθαρίζει το τι κάνει ο καθένας που έχει εξουσία σε αυτό τον τόπο. Και που θα επαναπροσδιορίζει την ευθύνη και την λογοδοσία ενός εκάστου. Εκεί ίσως επαναπροσδιορίσουμε και τον σεβασμό στον κάθε πολίτη, την αλληλεγγύη και τη συλλογική ευθύνη που χάσαμε στον εγωιστικό μας δρόμο. Ίσως.
