Της Ελένης Ξένου
«Το μεγαλείο ενός λαού και η ηθική του υπόσταση φαίνονται από τον τρόπο που ο λαός αυτός χειρίζεται τα ζώα… Όσο πιο αβοήθητο είναι ένα πλάσμα τόσο πιο πολύ δικαιούται την προστασία μας από τη βιαιότητα του ανθρώπου». Μαχάτμα Γκάντι.
Εμείς βέβαια εδώ, σε αυτή τη μαρτυρική μεγαλόνησο, όπου ο πολιτισμός δεν κρίνεται από τέτοιες ασήμαντες πράξεις (όπως η συμπεριφορά μας προς τα ζώα) αλλά από τις μεγαλεπήβολες φανφάρες των πολιτικών μας, τέτοιες ρήσεις τις έχουμε γραμμένες στα παλιά μας τα παπούτσια. Ούτε και τον Μαχάτμα Γκάντι τον έχουμε, προφανώς, περί πολλού διότι ακόμα κι αν γνωρίζουμε την ύπαρξή του, δεν αναγνωρίζουμε τη σοφία κάποιου «αλλόθρησκου» και «ξένου» προς τις δικές μας ιερές παραδόσεις. Έτσι είμαστε εμείς σ’ αυτή τη μαρτυρική μεγαλόνησο. Ένας λαός κατ’ επίφαση πολιτισμένος και, για να το θέσω πιο απλά, ένας λαός που η σχέση του με την έννοια πολιτισμός περιορίζεται στη μόστρα και στον ψευτοκαθωσπρεπισμό ή, ακόμα χειρότερα, στην ψευτομαγκιά του επαρχιώτη. Ποια είναι η ηθική μας υπόσταση; Έχουμε, ποτέ, διερωτηθεί; Πολλοί από σας μπορεί τώρα να κάνετε γκριμάτσες αποδοκιμασίας αν υποστηρίξω πως η ηθική μας υπόσταση κρίνεται (μεταξύ άλλων) και από τη συμπεριφορά μας προς τα ζώα ή από τους νόμους που διέπουν αυτή τη συμπεριφορά. Θα θεωρήσετε, υποθέτω, πως εδώ έχουμε ένα σωρό προβλήματα, βλέπε λύση του εθνικού μας θέματος, βουλευτικές εκλογές, οικονομικά σκάνδαλα κ.τ.λ. κ.τ.λ., και εγώ ασχολούμαι με τα ζώα και τη νομοθεσία που τα προστατεύει; Αυτή, όμως, η νοοτροπία είναι που φανερώνει πως έχουμε χάσει κάθε επαφή με την έννοια και την πραγματική ουσία της λέξης πολιτισμός. Διότι αν πραγματικά είχαμε συναίσθηση, τότε θα είχαμε και την ικανότητα να αναγνωρίσουμε ποιες συμπεριφορές και ποιος τρόπος σκέψης είναι που μας απομακρύνουν από την έννοια και την ουσία του πολιτισμού.
Κάποιος «κύριος» (σε πολλά εισαγωγικά η λέξη), που διατηρούσε καταφύγιο ζώων έκαιγε τα υποσιτισμένα ζώα με καυστική ουσία και τα έθαβε σε παρακείμενο χωράφι. Το δικαστήριο επέβαλε στον εν λόγω κύριο ποινή φυλάκισης δύο μηνών με αναστολή (!) θεωρώντας ως ελαφρυντικά της υπόθεσης την παραδοχή του ιδιοκτήτη. Ο δικαστής, βέβαια, προειδοποίησε (!) πως σε περίπτωση που διαπράξει άλλο αδίκημα θα εκτίσει την ποινή αυτή (ποιο άλλο χειρότερο αδίκημα, δηλαδή, από το να πάρει την καυστική ουσία και να αρχίσει να καίει την οικογένεια ή τους γείτονές του;). Προφανώς, ο εν λόγω κύριος χρήζει κάποιας επιστημονικής παρακολούθησης που δεν είδα να εισηγείται το έντιμο δικαστήριο, γιατί υποθέτω πως το να καις ζώα με καυστικές ουσίες, σύμφωνα με τη δική μας αντίληψη, δεν είναι άξιον ιατρικής παρακολούθησης ή έστω επιστημονικής βοήθειας. Μέχρι να κλατάρει εντελώς ο εγκέφαλος του εν λόγω κυρίου και να αρχίσει να καίει και άλλες υπάρξεις, πλην των υποσιτισμένων σκυλιών (ίσως τους υποσιτισμένους μετανάστες ή άλλα αβοήθητα πλάσματα). Και τότε μόνο θα συγκινηθούν οι τόσο επιλεκτικές μας ευαισθησίες. Μόνο τότε θα βγαίνουν βουλευτές να κατηγορούν άλλους βουλευτές ή την κυβέρνηση ή όποιους άλλους ιθύνοντες ότι δεν λαμβάνονται μέτρα ή ότι δεν αλλάζει η νομοθεσία ή δεν ξέρω και εγώ τι άλλο, προκειμένου να κερδίσουν τις εντυπώσεις.
Αυτό είναι το «ήθος» μας. Εμφανίζεται πάντα εκ των υστέρων και πάντα ως μία προεκλογική ή αντιπολιτευτική μανούβρα. Μέχρι τότε, όμως, οι βουλευτές μας έχουν άλλα πιο σημαντικά θέματα να επιλύσουν. Έχουν να ασχοληθούν με τα αμπελοπούλια τους, τους αγώνες ταχύτητάς τους, τις ασυλίες τους, τα βρακιά των συναδέλφων τους, τις μεταθέσεις τους σε άλλα ψηφοδέλτια, τα κομμωτήριά τους κ.τ.λ. κ.τ.λ. Δεν έχουν, βλέπετε, χρόνο να ασχοληθούν με τον εκσυγχρονισμό της κυπριακής νομοθεσίας, ώστε να αναβαθμίσουν το ήθος της πολιτικής μας ζωής και κυρίως την ηθική υπόσταση αυτού του λαού. Κι αν τους μιλήσει κανείς για κάποιον Μαχάτμα Γκάντι, το πιο πιθανόν είναι να νομίσουν πως πρόκειται για κάποιον μετανάστη πρόσφυγα που πνίγηκε στη Χίο.
