Ταχυδακτυλουργοί

Eμπειρία δεκαετιών, αλλά και μια –έστω επιπόλαιη– περιδιάβαση στην Ιστορία, δείχνει ότι οι κυβερνήσεις ωραιοποιούν τα επιτεύγματά τους και αποσιωπούν ή υποβαθμίζουν τις αβλεψίες και τα λάθη τους. Αυτός ο σιδηρούς κανόνας ισχύει σε όλες τις εποχές και διατρέχει τη συμπεριφορά των κομμάτων στο αντιπροσωπευτικό μας σύστημα. Με ανοχή, εάν όχι με την ενεργό συμμετοχή δυναμικών ομάδων πολιτών, η ανωτέρω σύμβαση λειτούργησε, καθώς τα κόμματα εναλλάσσονται στην εξουσία. Εχουμε όμως οριστικώς εισέλθει σε μια εποχή ανατροπών, όπου οι «ενδιάμεσοι» και οι αντίπαλοι απαξιώνονται και ο «ηγέτης» ίσταται μόνος ενώπιον του πλήθους.

Στο Κάνσας Σίτι προ ημερών, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, απευθυνόμενος στο πλήθος, είπε: «Να έχετε υπόψη πως ό,τι βλέπετε ή διαβάζετε δεν είναι αυτό που συμβαίνει». Τελούμε εν αναμονή για να διαπιστώσουμε εάν αυτή η νέα αντίληψη περί «πραγματικότητος» έχει εδραιωθεί εν Ελλάδι. Αλλά η ουσία παρ’ ημίν ευρίσκεται αλλού. Το μείζον πρόβλημα της χώρας δεν είναι η έλλειψη ηγετών. Ο Κρίστοφερ Γούντχαουζ, ο συντονιστής της αντιστάσεως εναντίον των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής, στον πρόλογο της μελέτης του «Το μήλον της Εριδος», έγραφε ότι ένας Ελληνας πολιτικός μπορεί να είναι ευφυής και ίσως ικανότερος από τους ξένους ομολόγους του. Το πρόβλημα είναι ότι δεν εκπροσωπεί τίποτε.

Ο κόμης Καποδίστριας ήταν μακράν ο πλέον ολοκληρωμένος πολιτικός άνδρας της Ελλάδος, με βαθύτατη εμπειρία των διεθνών πραγμάτων. Αλλά το αναδειχθέν κατά την οθωμανική περίοδο κατεστημένο τού αντετάχθη σθεναρώς, και τελικώς δολοφονήθηκε. Κάποιοι θεωρούν μέγα πολιτικό τον Ελευθέριο Βενιζέλο, άλλοι τον Aλέξανδρο Παπάγο και άλλοι τον Κωνσταντίνο Καραμανλή ή τον Ανδρέα Παπανδρέου. Δεν θα αμφισβητήσουμε εδραιωμένες αντιλήψεις σήμερα. Ουδείς εξ αυτών εκπροσωπούσε, όμως, συγκροτημένη και αξιόπιστη τάξη πραγμάτων. Στήριγμά τους, άλλοτε κάποια ξένη δύναμη, το Στέμμα και ενίοτε ο Στρατός. Και φυσικά για ένα διάστημα ο «λαός». Είναι αλήθεια ότι κατά την άσκηση της εξουσίας τους αναδεικνυόταν οικονομικό κατεστημένο. Ισχυρότατο για ένα χρονικό διάστημα. Αλλά αβαθές.

Εντυπωσιακή η ταχύτης εμφανίσεως μεγιστάνων, για να ακολουθήσει η εξαφάνισή τους από το στερέωμα, σε μία γενιά συνήθως. Αντίθετα, το γερμανικό πολιτικό σύστημα είναι γηρασμένο και εμφορείται από βαθιά επαρχιωτική αντίληψη. Αλλά υφίσταται μονίμως ένα θηριώδες οικονομικό κατεστημένο – από την εποχή της δυναστείας των Χοεντσόλερν έως τη μεταπολεμική σήμερα Γερμανία.

Το άστρο της καγκελαρίου Αγκελα Μέρκελ έχει απολέσει πλέον τη λάμψη του. Το διαχρονικό κατεστημένο, όμως, είναι το σταθερό σημείο αναφοράς αυτής της χώρας. Στα περίπου διακόσια χρόνια ελευθέρου βίου, οι ηγέτες μας δεν μπόρεσαν να αναδείξουν σύστημα και ουδέποτε συνεκροτήθη συντεταγμένη, στέρεη και παραγωγικά οικονομική ή διοικητική τάξη πραγμάτων. Κάποιοι το επεχείρησαν εκ του προχείρου για σύντομο διάστημα. Διότι οι ηγέτες μας είναι απλώς ταχυδακτυλουργοί που εντυπωσιάζουν ενίοτε με τα τεχνάσματά τους. Η συμφορά των τελευταίων ημερών αντανακλά απλώς αυτή και μόνον την οικτρά πραγματικότητα.