Της Μαρίνας Οικονομίδου
Σε ένα πνεύμα καθαρά μικροπολιτικών τακτικισμών, ο Ντέιβιντ Κάμερον πόνταρε την παραμονή της Βρετανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την έχασε. Μία πρώτη ανάγνωση δείχνει πως ο ίδιος υποτίμησε τον ευρωσκεπτικισμό που διακατέχει τους Βρετανούς και υπερεκτίμησε τις δικές του πολιτικές ικανότητες, στην προσπάθειά του να πείσει τους πολίτες για τους κινδύνους που θα εγκυμονούσε η έξοδος και για τα οφέλη της παραμονής τους.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός έπεσε μόνος του σε μία παγίδα που ο ίδιος έστησε, καθώς η απόφαση για διεξαγωγή δημοψηφίσματος αποτέλεσε και την πολιτική του αυτοχειρία. Οι λανθασμένοι υπολογισμοί είναι ένα ζήτημα, ωστόσο ο ίδιος όφειλε να προσμετρήσει τις παθογένειες και τις παραδοξότητες που κρύβει ένα δημοψήφισμα. Η σύγχρονη ιστορία είναι γεμάτη παραδείγματα που αποδεικνύουν ότι κατά τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος ο πολίτης συνηθίζει να απαντά στο ερώτημα που ο ίδιος θέλει να απαντήσει και όχι στο ερώτημα που τίθεται στην ουσία.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Γαλλία όταν το 2005 ένας λαός με ιδιαίτερα ανεπτυγμένα τα φιλοευρωπαϊκά αισθήματα, ψήφισε εναντίον του ευρωσυντάγματος. Κατά πόσο οι Γάλλοι συμφωνούσαν ή διαφωνούσαν με το ευρωσύνταγμα, δεν είχε καμία σχέση με το αποτέλεσμα. Η τότε αρνητική τους ψήφος δεν αφορούσε στο ευρωσύνταγμα καθεαυτό. Ήταν απόρροια της αντίδρασής τους, κυρίως για το ζήτημα ένταξης της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ακόμη και αντίδρασης ως προς την κυβέρνηση Σιράκ.
Με τον ίδιο τρόπο, το πρόσφατο παράδειγμα της Ελλάδας για το σχέδιο συμφωνίας που προνοούσαν οι θεσμοί. Λίγοι ήταν εκείνοι που ψήφισαν βάσει του ερωτήματος που τέθηκε. Το δημοψήφισμα στην Ελλάδα, είχε κυρίως μία προσπάθεια πολιτικής και εν μέρει ιδεολογικής αυτοτοποθέτησης των Ελλήνων σε ό,τι αφορούσε στις κοινωνικοοικονομικές μεταβολές των τελευταίων χρόνων.
Ο Κάμερον έπαιξε κι έχασε, σε ένα παιχνίδι που ήταν προδιαγεγραμμένη η πορεία του. Γιατί αν παρακολουθήσει κανείς ιστορικά τη νοοτροπία του βρετανικού λαού, θα διαπιστώσει πως ήταν πάντοτε με το ένα πόδι εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα αντιευρωπαϊκά αισθήματα δεν είναι νεοφανή. Πάντα ακολουθούσαν τον βρετανικό λαό, πόσω μάλλον σε μία εποχή που οι αντοχές και οι πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης δοκιμάζονται.
Η Βρετανία ήταν πάντα με το ένα πόδι εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτός ο ευρωσκεπτικισμός την ωφέλησε μέχρι σήμερα γιατί απέκτησε το δικό της μοναδικό στάτους εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όλο αυτό το διάστημα όμως και με τις συνεχόμενες λανθασμένες κινήσεις των Βρυξελλών, ο βρετανικός λαός κατάφερε να ενισχύσει τα αντιευρωπαϊκά του αισθήματα, να εντείνει την γκρίνια του για τον τρόπο λειτουργίας της Ε.Ε., για τις πολιτικές της, τη βρυξελλιώτικη γραφειοκρατία, την ελεύθερη αγορά. Όχι αδίκως. Το ζήτημα είναι πως αυτή του την γκρίνια που καλλιεργούσε εδώ και καιρό την έθεσε πλέον επίσημα. Και επίσημα βγήκε εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς ο Ντέιβιντ Κάμερον, με τις λανθασμένες πολιτικές του κινήσεις και εκτιμήσεις, της άνοιξε την πόρτα. Εάν αυτό θα αποβεί μοιραίο για τη Βρετανία, είναι άγνωστο ακόμα. Το σίγουρο είναι πως από την Παρασκευή και μετά το ευρωπαϊκό οικοδόμημα δεν θα είναι πλέον το ίδιο.
