Jump on the bandwagon

Ήταν το 1848, όταν ο διάσημος κλόουν Dan Rice, χρησιμοποίησε το βαγόνι του τσίρκου του για να τραβήξει την προσοχή του κόσμου κατά τη διάρκεια της πολιτικής καμπάνιας ενός υποψηφίου. Η καμπάνια του αποκτούσε απήχηση, με αποτέλεσμα ολοένα περισσότεροι πολίτες και πολιτικοί να επιδιώκουν θέση στο βαγόνι ούτως ώστε να συνδεθούν με την επιτυχία του. Από τότε, τα βαγόνια ήταν συνηθισμένα στις προεκλογικές εκστρατείες, με την έκφραση «jump on the bandwagon» να συνδέεται με τα πρόσωπα που αλλάζουν προτίμηση, υπέρ του επικρατέστερου υποψηφίου.

Το bandwagon effect εδραιώθηκε συνεπώς ως η συμπεριφορά ψηφοφόρων που επηρεάζονται και τείνουν να ακολουθούν την άποψη της πλειοψηφίας. Κάπως έτσι συνδέεται και με τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων. Πόσο όμως επηρεάζουν οι δημοσκοπήσεις την κοινή γνώμη; Και τελικά διαμορφώνουν τη συμπεριφορά των ψηφοφόρων ή των υποψηφίων;

Σύμφωνα με τις τελευταίες έρευνες, οι δημοσκοπήσεις διαδραματίζουν τον δικό τους ρόλο υπό προϋποθέσεις. Οι ψηφοφόροι θα πρέπει να δίνουν σημασία στις δημοσκοπήσεις, να θυμούνται τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων με ακρίβεια και το πιο σημαντικό να τις θεωρούν αξιόπιστες για να επηρεαστούν από αυτές.
Στην Κύπρο εξακολουθεί να επικρατεί η άποψη, πως οι δημοσκοπήσεις μπορούν να αποτελέσουν αυτοεκπληρούμενες προφητείες. Μήπως όμως τελικώς επηρεάζουν τους ίδιους τους υποψήφιους;

Το 2008, ο Τάσσος Παπαδόπουλος ήταν το απόλυτο φαβορί σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις και ο Ιωάννης Κασουλίδης ο outsider. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας και ο περίγυρός του να εφησυχάσουν και να ακολουθήσουν προεκλογική δεύτερου γύρου κρατώντας ισορροπίες τόσο με τον ΔΗΣΥ όσο και με το ΑΚΕΛ, θεωρώντας τους ως εν δυνάμει συνεργάτες. Το ίδιο και ο ΔΗΣΥ που βλέποντας τις δημοσκοπήσεις να αποκλείουν τον Ιωάννη Κασουλίδη, άρχισε να ακολουθεί μία συγχυσμένη πολιτική συνεργασιών για τον β’ γύρο.

Και το 2013, οι πλείστες των δημοσκοπήσεων, έδειχναν τον Νίκο Αναστασιάδη όχι μόνο να κάνει περίπατο, αλλά να στέφεται νικητής από τον πρώτο γύρο. Ευρήματα, που αναπόφευκτα επηρέασαν τον ίδιο, με αποτέλεσμα η πρώτη Κυριακή να είναι μάλλον πένθιμη Κυριακή. Όπως με πένθος είδαν στην Πινδάρου τα αποτελέσματα των εκλογών στις βουλευτικές του 2016. Και αυτό γιατί όλες οι δημοσκοπήσεις έδειχναν το κόμμα να πετά. Αποτέλεσμα αυτού, η ηγεσία να αρνείται να κάνει προεκλογικό, βασιζόμενο στο ότι οι πολίτες θα κατέλθουν στην κάλπη εξαιτίας του ότι ο Νίκος Αναστασιάδης «διέσωσε την οικονομία». Ακόμα και σήμερα, ο Νικόλας Παπαδόπουλος, βλέποντας το σαφές προβάδισμά του από τον Σταύρο Μαλά, προχώρησε σε προεκλογική β’ γύρου, την οποία αναίρεσε, μόλις είδε να μειώνεται η ψαλίδα.

Το τελευταίο διάστημα οι δημοσκοπήσεις, ως εργαλείο, έχουν πληγεί ανεπανόρθωτα σε παγκόσμιο επίπεδο. Ενδεικτικό το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών, όπου δεδομένη θεωρείτο η εκλογή της Χίλαρι Κλίντον, το δημοψήφισμα στην Ελλάδα αλλά και στη Βρετανία για την έξοδο της χώρας από την ΕΕ. Μία σειρά μεγάλων ζητημάτων όπου οι δημοσκόποι έπεσαν έξω και η αξιοπιστία τους πλήγηκε ανεπανόρθωτα.

Και σίγουρα κατέδειξαν πως οι πολίτες, δεν επηρεάζονται τόσο εύκολα από τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων. Καλό είναι και οι υποψήφιοι να αποκτήσουν την ίδια ψυχραιμία αλλά και τα ίδια ψήγματα καχυποψίας, όταν διαβάζουν ευρήματα δημοσκοπήσεων. Γιατί, όπως όλα δείχνουν, αυτοί που επηρεάζονται περισσότερο από την άποψη της πλειοψηφίας της κοινωνίας, δεν είναι άλλοι από τα ίδια τα πολιτικά πρόσωπα.