ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Η τυραννία του γελοίου

Του Νίκου Κωνσταντάρα

Του Νίκου Κωνσταντάρα

konstandaras@kathimerini.gr

Λ​​υπάμαι που χάσαμε τον θείο Φαμπρ και δεν θα γιορτάσουμε το ελληνικό καλοκαίρι με καθοδηγητή έναν προκλητικό καλλιτέχνη από μια μικρή χώρα της Δυτικής Ευρώπης. Αντί να εισάγουμε εξυπνάδα, φαίνεται ότι η μοίρα μας είναι να την εξάγουμε, κρίνοντας από το ενδιαφέρον με το οποίο το ξένο κοινό σαγηνεύεται από τον παλλόμενο πρώην υπουργό που ευαγγελίζεται επαναστάσεις στην καμπούρα άλλων. Η καλλιτεχνική επιτροπεία του Γιαν Φαμπρ θα μας άνοιγε τα μάτια σε πολλούς τομείς: θα συμμετείχαμε όλοι –πρωταγωνιστές, όπως μας αρμόζει– στο νέο χάπενινγκ ενός αναγνωρισμένου καλλιτέχνη· θα μπορούσαμε να συγκρίνουμε (σε βάθος) την πρωτοπορία του Βελγίου με τη δική μας· εάν το έργο του καλλιτέχνη στο Φεστιβάλ Αθηνών συνέχιζε να είναι το ίδιο ανατρεπτικό με τα όσα έχει να δείξει έως τώρα, θα λειτουργούσε σαν καθρέφτης όπου θα μπορούσαμε να δούμε τον εαυτό μας και τις επιλογές των τελευταίων χρόνων.

Χάθηκε, λοιπόν, μια ευκαιρία να δούμε εαυτούς με ξένα μάτια, που λέει ο λόγος, και να γελάσουμε. Και δεν μας δίνονται πολλές αφορμές για γέλια. Αυτή είναι μια θλιβερή αλήθεια του καιρού μας. Την τυραννία την καταπολεμάμε με το γέλιο, το οποίο παρηγορεί τους καταπιεσμένους με το μήνυμα ότι οι αυταρχικοί ηγέτες είναι γελοία ανθρωπάκια, ενώ ο λαός αντέχει και αντιστέκεται. Οταν, όμως, κυβερνούν άνθρωποι που οι πράξεις και η απραξία τους εμπεριέχουν την παρωδία, την απαξίωση, την αυτοϋπονόμευση, ποια σάτιρα, ποια παρωδία, ποιος εξευτελισμός μπορεί να τις αγγίξει;

Οταν υπουργοί δηλώνουν ότι κλαίνε όταν υπογράφουν συμφωνίες με τις οποίες διαφωνούν, όταν κωμικοί καθοδηγούν τους πολίτες και εκφράζουν τις απόψεις της εξουσίας με σαρκασμό και εμπάθεια, ποια αστεία θα τρυπήσουν τη φούσκα αλληλοθαυμασμού μεταξύ κυβερνώντων και γελωτοποιών; Οταν επιτροπή συνδικάτου, με ορμή πενήντα Ροβεσπιέρων, «τιμωρεί» συναδέλφους επειδή πήραν θέση εναντίον της κυρίαρχης άποψης πριν από το περυσινό δημοψήφισμα, ούτε ο Αριστοφάνης θα μπορούσε να φτιάξει καρικατούρες πιο γελοίες από τους πραγματικούς πρωταγωνιστές. Ποια ορθοδοξία ή ποια επανάσταση δεσμεύονται να διαφυλάξουν τα μέλη του συλλογικού οργάνου των δημοσιογράφων; Οταν βλέπουμε τι συμβαίνει στην Τουρκία, στην Ουγγαρία, στην Πολωνία, και όπου αλλού περιορίζεται η ελευθερία της έκφρασης, με ποιον αγνό στόχο σπεύδουν οι ίδιοι οι Ελληνες δημοσιογράφοι να υπονομεύσουν τη δική τους πολύτιμη και πάντα εύθραυστη ελευθερία; Η γελοιότητα είναι μεταδοτική και αδιέξοδη.

Την τελευταία εβδομάδα παρακολουθήσαμε άλλη μια υπερπαραγωγή μιας κυβέρνησης που όσο περνάει ο καιρός φαίνεται να ασχολείται κυρίως με την προσπάθεια να χειραγωγήσει την κοινή γνώμη και όχι να παράγει πολιτική και να επιδιώκει λύσεις. Ενώ το κύριο πρόβλημα της χώρας είναι η παρατεταμένη παραλυσία της οικονομίας, η οποία θα τελειώσει μόνον όταν λήξει η αξιολόγηση από τους δανειστές, ο πρωθυπουργός και το επιτελείο του βρήκαν αφορμή να συγκρουστούν με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Χρησιμοποιώντας το προϊόν υποκλοπής τηλεφωνικής συνομιλίας δύο στελεχών του Ταμείου, ο κ. Τσίπρας μπόρεσε για άλλη μια φορά να εκτοξεύσει λεκτικές βολές εναντίον του Ταμείου, της αντιπολίτευσης και των συνοδοιπόρων. Καταγγέλλοντας άλλους για «ανοησίες», επέστρεψε με ιερή οργή και στόμφο την ίδια λέξη που χρησιμοποίησε η διευθύντρια του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ σε απάντηση της αιτίασης του κ. Τσίπρα ότι το Ταμείο επιδίωκε να οδηγήσει την ελληνική οικονομία σε πιστωτικό γεγονός για να πετύχει τους στόχους του στη διαπραγμάτευση. Μόνο αποτέλεσμα ήταν να επιστρέψει ο κ. Τσίπρας στον αγαπημένο ρόλο του πρωταγωνιστή έργου επαναστατικού, προς τέρψιν του κομματικού κοινού, ενώ η Ελλάδα έχανε κι άλλο χρόνο, οι Ελληνες έχαναν κι άλλη αξιοπιστία και οι πιστωτές έμεναν σταθεροί στις θέσεις τους.

Η οικονομία, η χώρα, οι πολίτες βρίσκονται σε σημείο που δεν αντέχουν άλλα λάθη. Η συνεχής υποβάθμιση της ποιότητας ζωής, τα μέτρα χωρίς τέλος, η αγωνία για την εξέλιξη της προσφυγικής κρίσης απαιτούν σοβαρότητα, αποφασιστικότητα και εθνική συνεννόηση. Ο,τι άλλο επιχειρείται για να θολώσει τη σκέψη των πολιτών είναι θεατρινισμός, κωλυσιεργία και εξαπάτηση. Οταν οι πρωταγωνιστές –μεγάλοι, μικροί, γνωστοί και ανώνυμοι– δεν γνωρίζουν τα όρια μεταξύ πραγματικότητας και παραλόγου, το γέλιο στερεύει γρήγορα. Εξαντλείται η υπομονή. Μόνη επιλογή μένει μεταξύ θλίψης και οργής.

Άλλα άρθρα συγγραφέα

Του Νίκου Κωνσταντάρα

Νίκος Κωνσταντάρας: Τελευταία Ενημέρωση

X