Σε «επικίνδυνα» επίπεδα σκαρφαλώνει το διπλωματικό θερμόμετρο στην ευρύτερη περιοχή μας. Η νέα ένταση στις σχέσεις Τεχεράνης- Ριάντ αποτελεί την κορυφή του παγόβουνου και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να μας εκπλήσσει. Η περιοχή μας, από τη Μεσοποταμία μέχρι τα παράλια της Ανατολικής Μεσογείου έχει χωριστεί σε αντίπαλα, εχθρικά στρατόπεδα, τα οποία αναμετρώνται σε διάφορα πεδία. Με τη στρατηγική θέση, την οποία κατέχει η Κύπρος στην καρδιά της Ανατολικής Μεσογείου, καλείται να παρακολουθήσει με μεγάλη προσοχή και ψυχραιμία τις μεγάλες εστίες έντασης, οι οποίες, στις αρχές του 2016, μπορούν να συνοψιστούν ως εξής:
- Η αντιπαράθεση του σουνιτικού Ισλάμ με το σιιτικό δόγμα του Ισλάμ: Η διακοπή των διπλωματικών σχέσεων της Σαουδικής Αραβίας με την Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν, λίγα εικοσιτετράωρα μετά την ίδρυση του περίφημου «Ισλαμικού Στρατού» και την επίσκεψη του Τούρκου Προέδρου στο αραβικό βασίλειο μόνο τυχαία εξέλιξη δεν μπορεί να θεωρηθεί. Εδώ και χρόνια, από το Ιράκ μέχρι τη Συρία και τον Λίβανο, αλλά και την ίδια την Τουρκία, ο μουσουλμανικός κόσμος «θυμήθηκε» το χάσμα σιιτισμού-σουνιτισμού, ο οποίος χωρίζει σε δύο αντίπαλα στρατόπεδα εδώ και αιώνες τον κόσμο του Ισλάμ. Στην καρδιά αυτής της αναμέτρησης βρίσκονται τα ιμπεριαλιστικά-καπιταλιστικά συμφέροντα των περιφερειακών δυνάμεων, οι διπλωματικοί και στρατιωτικοί διαπληκτισμοί, οι εμφύλιοι πόλεμοι στην περιοχή μας, οι παρεμβάσεις των Μεγάλων Δυνάμεων και της Δύσης στην περιοχή μας, το Ισραήλ και φυσικά οι ενεργειακές πηγές. Επίσης, δεν πρέπει να αγνοούμε τον ρόλο, τον οποίο διαδραματίζει και το διεθνές λόμπι των όπλων. Η Σαουδική Αραβία, η οποία λαμβάνει στρατιωτική και οικονομική βοήθεια από τις ΗΠΑ, των οποίων οι μυστικές υπηρεσίες στηρίζουν τις κινήσεις τους στη συνεργασία με την CIA και την Mossad, εδώ και χρόνια εκφράζει μεγάλο προβληματισμό για την ανάπτυξη της ακτίνας δράσης του Ιράν στην ευρύτερη περιοχή. Στις αρχές του 2016, λοιπόν, η Σαουδική Αραβία, με τον απαγχονισμό ενός υψηλόβαθμου σιίτη κληρικού φτάνει στο σημείο της ανοιχτής αντιπαράθεσης με την Ισλαμική Δημοκρατία. Μπορεί στη Δύση κάποιοι κύκλοι να μην αναμένουν την μετεξέλιξη αυτής της σύρραξης σε ανοιχτή στρατιωτική αντιπαράθεση, ωστόσο το σίγουρο είναι ότι με το κλείσιμο της διπλωματικής αντιπροσωπείας του αραβικού βασιλείου στην Τεχεράνη, η περιοχή μας εισέρχεται σε μια νέα περίοδο αστάθειας.
- Ο εμφύλιος στο Ιράκ λαμβάνει νέες διαστάσεις: Κάποιοι προτιμούν να χρησιμοποιήσουν τον όρο «πόλεμος ανάμεσα στο ιρακινό κράτος και στο Ισλαμικό Κράτος». Η συγκεκριμένη στήλη επιλέγει και επιμένει να χρησιμοποιεί τον όρο «ιρακινός εμφύλιος πόλεμος», διότι στην ουσία πρόκειται για την αναμέτρηση του σουνιτών του Ιράκ με την κεντρική διακυβέρνηση της χώρας, η οποία εξαρτάται από τους Σιίτες του Ιράκ. Στις απαρχές του 2016, στο Ιράκ, η ακτίνα δράσης του Ισλαμικού Κράτους παρουσιάζει σημάδια σμίκρυνσης. Ωστόσο, αυτή η εξέλιξη δεν πρέπει να μας οδηγήσει στο λανθασμένο συμπέρασμα ότι οι ημέρες του χαλιφάτου είναι μετρημένες. Στην περίπτωση της Μεσοποταμίας, το φαινόμενο του Ισλαμικού Κράτους έχει προ πολλού ξεπεράσει τα στενά όρια μιας «τρομοκρατικής οργάνωσης». Πρόκειται για μια παραλλαγή-μετεξέλιξη της περίφημης Αλ Κάιντα, η οποία, μας αρέσει ή δεν μας αρέσει, εκφράζει τους πόθους και τις φιλοδοξίες μεγάλων μερίδων της σουνίτικης κοινωνίας της Μεσοποταμίας.
- Η κρίση στη Συρία δεν λέει να κοπάσει και να περιοριστεί: Μπορεί κάποιοι κύκλοι στη Δύση και στην Ουάσινγκτον να έχουν την εντύπωση ότι οι ημέρες του Ισλαμικού Κράτους και στην περίπτωση της Συρίας είναι μετρημένες, ωστόσο, οι απώλειες εδαφών στη Συρία δεν πρέπει να μας «καθησυχάζουν». Όπως τονίσαμε παραπάνω βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα μαζικό κίνημα αμφισβήτησης και εναλλακτικής, δομικής στρατηγικής (δυτικός κόσμος, Σιιτικό Ισλάμ και περιφερειακοί υποστηρικτές τους vs. Σουνίτες όλου του κόσμου), το οποίο κάθε άλλο παρά στη διάλυση οδεύει.
- Στον Λίβανο η πολιτική κρίση συνεχίζεται. Εδώ και μήνες, το γειτονικό κράτος μοιάζει με ακυβέρνητο καράβι. Η αντιπαράθεση σουνιτισμού-σιιτισμού έχει διαμελίσει στην κυριολεξία τη χώρα. Η επίδραση της κρίσης της Συρίας έχει δυναμιτίσει το πολιτικό «χαρμάνι» του Λιβάνου, με τους ντόπιους πολιτικούς να μη βλέπουν διέξοδο από την κρίση στο εγγύς μέλλον.
- Στο παλαιστινιακό ζήτημα οι τελευταίο οιωνοί δεν είναι ενθαρρυντικοί: Οι τελευταίες επιθέσεις και συγκρούσεις στους δρόμους των ισραηλινών πόλεων και κυρίως τα τελευταία μηνύματα του Ισραηλινού πρωθυπουργού, τα οποία έχουν στο στόχαστρό τους τους Άραβες πολίτες του Ισραήλ, δεν μας αφήνουν πολλά περιθώρια αισιοδοξίας.
- Το τουρκικό ζήτημα ξεφεύγει από τον έλεγχο: Πριν από λίγο καιρό, στο πλαίσιο μιας συλλογικής, επιστημονικής έρευνας, υπογραμμίσαμε ότι η σύγχρονη Τουρκία βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα σημαντικό ζήτημα: το τουρκικό ζήτημα. Με το κουρδικό ζήτημα να θέτει σε κίνδυνο τα ιδρυτικά θεμέλια του τουρκικού κράτους, το αλεβίδικο ζήτημα να «σιγοκαίει» στο εσωτερικό, η τουρκική, σουνίτικη-χανεφίτικη κοινότητα της γειτονικής χώρας αναζητεί ενεργό ρόλο στη Μικρά Ασία και στην ευρύτερη περιοχή. Αυτή η αναζήτηση συνοδεύεται από εμφύλια σύρραξη και πολλές περιπέτειες στα πεδία της διπλωματίας και της στρατιωτικής δράσης.
Λαμβάνοντας υπόψη μας τα προαναφερόμενα, οδηγούμαστε στο δυσάρεστο συμπέρασμα ότι το 2016 ξεκινά με τους χειρότερους οιωνούς για την ευρύτερη περιοχή μας. Η μετατροπή της μεγάλης περιφερειακής κρίσης σε έναν, νέου είδους περιφερειακό πόλεμο και κυρίως η έντασή της θα εξαρτηθεί από πολλούς αστάθμιστους παράγοντες, τους οποίους καλούμαστε να καταγράψουμε με μεγάλη προσοχή το επόμενο διάστημα.
- Η αντιπαράθεση του σουνιτικού Ισλάμ με το σιιτικό δόγμα του Ισλάμ: Η διακοπή των διπλωματικών σχέσεων της Σαουδικής Αραβίας με την Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν, λίγα εικοσιτετράωρα μετά την ίδρυση του περίφημου «Ισλαμικού Στρατού» και την επίσκεψη του Τούρκου Προέδρου στο αραβικό βασίλειο μόνο τυχαία εξέλιξη δεν μπορεί να θεωρηθεί. Εδώ και χρόνια, από το Ιράκ μέχρι τη Συρία και τον Λίβανο, αλλά και την ίδια την Τουρκία, ο μουσουλμανικός κόσμος «θυμήθηκε» το χάσμα σιιτισμού-σουνιτισμού, ο οποίος χωρίζει σε δύο αντίπαλα στρατόπεδα εδώ και αιώνες τον κόσμο του Ισλάμ. Στην καρδιά αυτής της αναμέτρησης βρίσκονται τα ιμπεριαλιστικά-καπιταλιστικά συμφέροντα των περιφερειακών δυνάμεων, οι διπλωματικοί και στρατιωτικοί διαπληκτισμοί, οι εμφύλιοι πόλεμοι στην περιοχή μας, οι παρεμβάσεις των Μεγάλων Δυνάμεων και της Δύσης στην περιοχή μας, το Ισραήλ και φυσικά οι ενεργειακές πηγές. Επίσης, δεν πρέπει να αγνοούμε τον ρόλο, τον οποίο διαδραματίζει και το διεθνές λόμπι των όπλων. Η Σαουδική Αραβία, η οποία λαμβάνει στρατιωτική και οικονομική βοήθεια από τις ΗΠΑ, των οποίων οι μυστικές υπηρεσίες στηρίζουν τις κινήσεις τους στη συνεργασία με την CIA και την Mossad, εδώ και χρόνια εκφράζει μεγάλο προβληματισμό για την ανάπτυξη της ακτίνας δράσης του Ιράν στην ευρύτερη περιοχή. Στις αρχές του 2016, λοιπόν, η Σαουδική Αραβία, με τον απαγχονισμό ενός υψηλόβαθμου σιίτη κληρικού φτάνει στο σημείο της ανοιχτής αντιπαράθεσης με την Ισλαμική Δημοκρατία. Μπορεί στη Δύση κάποιοι κύκλοι να μην αναμένουν την μετεξέλιξη αυτής της σύρραξης σε ανοιχτή στρατιωτική αντιπαράθεση, ωστόσο το σίγουρο είναι ότι με το κλείσιμο της διπλωματικής αντιπροσωπείας του αραβικού βασιλείου στην Τεχεράνη, η περιοχή μας εισέρχεται σε μια νέα περίοδο αστάθειας.
- Ο εμφύλιος στο Ιράκ λαμβάνει νέες διαστάσεις: Κάποιοι προτιμούν να χρησιμοποιήσουν τον όρο «πόλεμος ανάμεσα στο ιρακινό κράτος και στο Ισλαμικό Κράτος». Η συγκεκριμένη στήλη επιλέγει και επιμένει να χρησιμοποιεί τον όρο «ιρακινός εμφύλιος πόλεμος», διότι στην ουσία πρόκειται για την αναμέτρηση του σουνιτών του Ιράκ με την κεντρική διακυβέρνηση της χώρας, η οποία εξαρτάται από τους Σιίτες του Ιράκ. Στις απαρχές του 2016, στο Ιράκ, η ακτίνα δράσης του Ισλαμικού Κράτους παρουσιάζει σημάδια σμίκρυνσης. Ωστόσο, αυτή η εξέλιξη δεν πρέπει να μας οδηγήσει στο λανθασμένο συμπέρασμα ότι οι ημέρες του χαλιφάτου είναι μετρημένες. Στην περίπτωση της Μεσοποταμίας, το φαινόμενο του Ισλαμικού Κράτους έχει προ πολλού ξεπεράσει τα στενά όρια μιας «τρομοκρατικής οργάνωσης». Πρόκειται για μια παραλλαγή-μετεξέλιξη της περίφημης Αλ Κάιντα, η οποία, μας αρέσει ή δεν μας αρέσει, εκφράζει τους πόθους και τις φιλοδοξίες μεγάλων μερίδων της σουνίτικης κοινωνίας της Μεσοποταμίας.
- Η κρίση στη Συρία δεν λέει να κοπάσει και να περιοριστεί: Μπορεί κάποιοι κύκλοι στη Δύση και στην Ουάσινγκτον να έχουν την εντύπωση ότι οι ημέρες του Ισλαμικού Κράτους και στην περίπτωση της Συρίας είναι μετρημένες, ωστόσο, οι απώλειες εδαφών στη Συρία δεν πρέπει να μας «καθησυχάζουν». Όπως τονίσαμε παραπάνω βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα μαζικό κίνημα αμφισβήτησης και εναλλακτικής, δομικής στρατηγικής (δυτικός κόσμος, Σιιτικό Ισλάμ και περιφερειακοί υποστηρικτές τους vs. Σουνίτες όλου του κόσμου), το οποίο κάθε άλλο παρά στη διάλυση οδεύει.
- Στον Λίβανο η πολιτική κρίση συνεχίζεται. Εδώ και μήνες, το γειτονικό κράτος μοιάζει με ακυβέρνητο καράβι. Η αντιπαράθεση σουνιτισμού-σιιτισμού έχει διαμελίσει στην κυριολεξία τη χώρα. Η επίδραση της κρίσης της Συρίας έχει δυναμιτίσει το πολιτικό «χαρμάνι» του Λιβάνου, με τους ντόπιους πολιτικούς να μη βλέπουν διέξοδο από την κρίση στο εγγύς μέλλον.
- Στο παλαιστινιακό ζήτημα οι τελευταίο οιωνοί δεν είναι ενθαρρυντικοί: Οι τελευταίες επιθέσεις και συγκρούσεις στους δρόμους των ισραηλινών πόλεων και κυρίως τα τελευταία μηνύματα του Ισραηλινού πρωθυπουργού, τα οποία έχουν στο στόχαστρό τους τους Άραβες πολίτες του Ισραήλ, δεν μας αφήνουν πολλά περιθώρια αισιοδοξίας.
- Το τουρκικό ζήτημα ξεφεύγει από τον έλεγχο: Πριν από λίγο καιρό, στο πλαίσιο μιας συλλογικής, επιστημονικής έρευνας, υπογραμμίσαμε ότι η σύγχρονη Τουρκία βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα σημαντικό ζήτημα: το τουρκικό ζήτημα. Με το κουρδικό ζήτημα να θέτει σε κίνδυνο τα ιδρυτικά θεμέλια του τουρκικού κράτους, το αλεβίδικο ζήτημα να «σιγοκαίει» στο εσωτερικό, η τουρκική, σουνίτικη-χανεφίτικη κοινότητα της γειτονικής χώρας αναζητεί ενεργό ρόλο στη Μικρά Ασία και στην ευρύτερη περιοχή. Αυτή η αναζήτηση συνοδεύεται από εμφύλια σύρραξη και πολλές περιπέτειες στα πεδία της διπλωματίας και της στρατιωτικής δράσης.
Λαμβάνοντας υπόψη μας τα προαναφερόμενα, οδηγούμαστε στο δυσάρεστο συμπέρασμα ότι το 2016 ξεκινά με τους χειρότερους οιωνούς για την ευρύτερη περιοχή μας. Η μετατροπή της μεγάλης περιφερειακής κρίσης σε έναν, νέου είδους περιφερειακό πόλεμο και κυρίως η έντασή της θα εξαρτηθεί από πολλούς αστάθμιστους παράγοντες, τους οποίους καλούμαστε να καταγράψουμε με μεγάλη προσοχή το επόμενο διάστημα.
