Ολοκληρώνοντας το άρθρο γνώμης της προηγούμενης εβδομάδας τονίσαμε ότι η τελική λύση στο Κυπριακό Ζήτημα ενδέχεται να είναι «επώδυνη» για όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές. Οι εγγυήτριες δυνάμεις και οι δυο κοινότητες ενδέχεται να υποχρεωθούν να παραιτηθούν από πάγια αιτήματά τους για να έρθουν σε συνεννόηση μεταξύ τους σε ότι αφορά τις σημαντικές πτυχές του Κυπριακού.
Τα μέχρι στιγμής δεδομένα (απόγευμα της Δευτέρας) και οι πληροφορίες της Κ από Κύπρο, Τουρκία και Ελλάδα δείχνουν ότι υπάρχει ακόμη μεγάλη απόσταση που πρέπει να καλυφθεί προτού φτάσουμε στην στιγμή που θα ληφθεί από όλες τις πλευρές ταυτοχρόνως η «τελική απόφαση» για την επώδυνη λύση για την επανένωση της Κύπρου.
Με βάση τις πληροφορίες που έχουμε στην διάθεση μας αυτή την στιγμή, η συνολική εικόνα στο Κυπριακό έχει ως εξής:
Εγγυήσεις-ασφάλεια: Δια στόματος του Υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Κοτζιά, η ελληνική πλευρά προτείνει μια μεταβατική περίοδο δυο ετών εντός της οποίας θα ολοκληρωθεί η απόσυρση των τουρκικών στρατευμάτων από το νησί. Παρά το γεγονός ότι η ηγεσία του Νίκου Αναστασιάδη επιμένει για την τελική απόσυρση των στρατευμάτων σχεδόν ταυτοχρόνως με την έναρξη της εφαρμογής της λύσης, η Άγκυρα θεωρεί «συζητήσιμη» την ελληνική πρόταση, την οποία φυσικά προσεγγίζει από την δική της σκοπιά και επιχειρεί να συσχετίσει με την εναλλακτική τουρκική πρόταση.
Ποια είναι η τουρκική πρόταση για τις εγγυήσεις; Με λίγα λόγια, η τουρκική πλευρά προτείνει την έναρξη της ταυτόχρονης απόσυρσης των ξένων στρατευμάτων από το νησί μαζί με την λύση. Η απόσυρση θα κορυφωθεί και ενδεχομένως θα ολοκληρωθεί μακροπρόθεσμα αναλόγως με την ομαλή λειτουργία του νέου πολιτεύματος της Κύπρου.
Σε αυτό ακριβώς το σημείο, κατά την διάρκεια του σαββατοκύριακου, λαμβάναμε από την Άγκυρα την εξής πληροφορία: Η Άγκυρα θα μπορούσε να συζητήσει το ενδεχόμενο της τελικής απόσυρσης των στρατευμάτων της και το μέλλον του δικαιώματος της επέμβασης μετά από δυο ή περισσότερες θητείες του τ/κ Προέδρου της Ενωμένης Ομόσπονδης Κυπριακής Δημοκρατίας.
Διακυβέρνηση-εκ περιτροπής προεδρία: Πρόκειται για ένα σημαντικό «μέτωπο» των διαπραγματεύσεων, στο οποίο προς μεγάλη απογοήτευση της τουρκικής πλευράς, η ε/κ πλευρά επιμένει να μην ανοίγει τα χαρτιά της. Όπως υπογραμμίστηκε παραπάνω, η τουρκική πλευρά σχετίζει το ζήτημα των εγγυήσεων με αυτό της διακυβέρνησης και αναμένει από την ε/κ πλευρά βήματα καλής θελήσεως στα οποία αναμένεται να ανταποδώσει με δικά της βήματα σε άλλα πεδία του Κυπριακού.
Τέσσερις ελευθερίες και τα υπόλοιπα ανοιχτά ζητήματα: Τούρκοι και ξένοι διπλωμάτες συμπεραίνουν ότι τα υπόλοιπα εναπομείναντα ανοιχτά κεφάλαια του Κυπριακού δεν πρόκειται να εμποδίσουν την τελική λύση.
Στα πεδία του εδαφικού και του περιουσιακού, η τουρκική πλευρά συμπεραίνει ότι το πλαίσιο της λύσης έχει λίγο-πολύ αναδυθεί. Το ίδιο ισχύει και σε ότι αφορά τις υπόλοιπες πτυχές-αγκάθια του Κυπριακού.
Στο δε ζήτημα των ελευθεριών των Τούρκων πολιτών στην μετά λύσης Κύπρο η τουρκική πλευρά θεωρεί ότι έχει εξασφαλίσει την συγκατάθεση της Ε.Ε.
Τα προαναφερόμενα μας οδηγούν στα εξής δυο συμπεράσματα, τα οποία την παρούσα στιγμή, κατά την άποψη μας φέρουν μεγάλη σημασία όχι μόνο για το Κυπριακό αλλά για το μέλλον των ελληνοτουρκικών σχέσεων και την τροπή των εξελίξεων στην ευρύτερη περιοχή. Πρώτον, ανεξάρτητα από τις διπλωματικές μανούβρες της ε/κ πλευράς, το πεδίο της διακυβέρνησης με ιδιαίτερη έμφαση στην εκ περιτροπής προεδρία, αποτελεί το «δεύτερο κλειδί» για την λύση. Αναλόγως με τις εξελίξεις στο πεδίο των εγγυήσεων, τα βήματα που θα πραγματοποιηθούν σε αυτό το πεδίο ενδεχομένως θα «ξεκλειδώσουν» την λύση.
Το «πρώτο κλειδί», το οποίο είναι μεγίστης σημασίας για το «ξεκλείδωμα» της λύσης ακούει στο όνομα «εγγυήσεις». Μέχρι στιγμής οι εμπλεκόμενες πλευρές αδυνατούν να έρθουν σε συνεννόηση σε αυτό το πεδίο. Ωστόσο, κατά τις προηγούμενες επτά ημέρες, στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων έπεσε η ιδέα της «μεταβατικής περιόδου», η οποία με καλή θέληση και βούληση θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για συζήτηση γύρω από τις παραλλαγές της προαναφερόμενης τουρκικής πρότασης.
Σε κάθε περίπτωση επαναλαμβάνω (και ας γίνομαι κουραστικός και ενδεχομένως ενοχλητικός για κάποιους αναγνώστες) ότι η τελική λύση θα έχει «γεφυρωτικό» και «επώδυνο» χαρακτήρα. Κατά τα επόμενα εικοσιτετράωρα θα ληφθούν σημαντικές αποφάσεις για την τελική επώδυνη λύση.
Υ.Γ. Στην Ελβετία το φυσικό αέριο και η ΑΟΖ δεν πρωταγωνιστούν στις διαπραγματεύσεις. Παρόλα αυτά, θα πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι η ΑΟΖ αποτελεί τον μπούσουλα των εμπλεκόμενων πλευρών για τις κινήσεις που πραγματοποιούν στο τραπέζι των συνομιλιών, και αυτό παρά το γεγονός ότι καμία πλευρά δεν αποδέχεται δημοσίως την ορθότητα αυτής της επισήμανσης.
