Σε λίγες ημέρες στην Ελβετία θα διανύσουμε μια νέα ενδιαφέρουσα φάση στο Κυπριακό. Αποφεύγω να χρησιμοποιήσω τον δημοσιογραφικό όρο-κλισέ "κρίσιμη" για τον εξής απλούστατο λόγο: Παρά τα όσα υποστηρίζει η τουρκική πλευρά, η νέα διάσκεψη ενδέχεται να μην αποτελέσει την τελική φάση στις συνομιλίες.
Παρόλα αυτά, η Ελβετία αποτελεί δίχως καμία αμφιβολία ένα νέο σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της ομοσπονδιακής λύσης. Με τα σημερινά δεδομένα, στον ορίζοντα του Κυπριακού διακρίνεται μια σημαντική ευκαιρία, αλλά και μια σειρά σημαντικών προκλήσεων ή εμποδίων.
Η ευκαιρία ακούει στο όνομα της ΑΟΖ και οι προκλήσεις είναι πολλές και αφορούν ποικίλα πεδία της προοπτικής της λύσης. Λίγο πριν την έναρξη της νέας διάσκεψης, στο πεδίο της ΑΟΖ μας απασχολούν τα εξής στοιχεία τα οποία, με καλή θέληση και υπό τις κατάλληλες συνθήκες, θα μπορούσαν να μετατραπούν σε καταλύτη της λύσης: Όλες οι εμπλεκόμενες πλευρές παρουσιάζουν ενδιαφέρον για την μεταφορά του φυσικού αερίου στην Δύση, Ελλάδα, Κύπρος και Ισραήλ έχουν ήδη αναπτύξει συνεργασία σε αυτό το πεδίο, Στρατηγικά συμφέροντα συνδέουν την Αίγυπτο με τις προαναφερόμενες χώρες,
Οι Μεγάλες Δυνάμεις, κυρίως η Ε.Ε. και οι ΗΠΑ, δεν κρύβουν το ενδιαφέρον τους για τα ενεργειακά αποθέματα της περιοχής, Η Τουρκία έχει ξεκαθαρίσει προ πολλού το ενδιαφέρον της για το φυσικό αέριο του Ισραήλ και της Κύπρου, Η Τουρκία διαθέτει τεχνογνωσία και υποδομές για την ασφαλή μεταφορά του αερίου στην Δύση. Σε περίπτωση λοιπόν, που αξιοποιηθούν τα προαναφερόμενα στοιχεία (παρά το γεγονός ότι σε προσωπικό επίπεδο ο συγγραφέας διατηρεί κάποιες σοβαρές επιφυλάξεις κυρίως ως προς την εμπλοκή των Μεγάλων Δυνάμεων στο όλο εγχείρημα) θα μπορούσαμε να έχουμε ενδιαφέρουσες και αλυσιδωτές εξελίξεις στο Κυπριακό.
Φυσικά η συγκεκριμένη ευκαιρία, εφόσον οι εμπλεκόμενες πλευρές δεν δείξουν την απαραίτητη καλή θέληση και βούληση, θα μπορούσε επίσης να περιπλέξει τις εξελίξεις στην Κύπρο. Για αυτό άλλωστε τον λόγο, παράλληλα με αυτήν την ευκαιρία έχουμε την υποχρέωση να εστιάσουμε και στις παρακάτω προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε καθ' οδόν προς την ομοσπονδιακή λύση: Στο πεδίο της ΑΟΖ τα τελευταία μηνύματα δεν είναι ενθαρρυντικά.
Τουρκία, Κύπρος και άλλες εμπλεκόμενες πλευρές δεν έχουν ακόμη ξεκινήσει να συζητούν την προοπτική του τελικού σχεδίου συνεργασίας. Η ε/κ πλευρά αναβάλλει με επιμονή την εν λόγω συζήτηση με το σκεπτικό ότι το φυσικό αέριο αποτελεί έναν άσο στο μανίκι της στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, Στο ζήτημα της ασφαλείας και των εγγυήσεων οι εμπλεκόμενες πλευρές οδεύουν προς την νέα διάσκεψη διατηρώντας τις αντικρουόμενες θέσεις τους.
Η Τουρκία αποκλείει το ενδεχόμενο της τελικής κατάργησης του συστήματος των εγγυήσεων την στιγμή που η Αθήνα και η Λευκωσία ανυπομονούν για το τέλος της παρουσίας του τουρκικού στρατού στο νησί, Οι δυο πλευρές εξακολουθούν να προσεγγίζουν θεμελιώδεις πτυχές και αρχές της ομοσπονδιακής λύσης με πολύ διαφορετικό τρόπο,
Στο εδαφικό και στο περιουσιακό, η τ/κ πλευρά απέχει ακόμη αρκετά από το σημείο που θα μπορούσε να ικανοποιήσει τις διεκδικήσεις μιας μεγάλης μερίδας της ε/κ κοινής γνώμης, Στο πεδίο της κοινής διακυβέρνησης η διαχείριση του θέματος από την ε/κ προκαλεί δυσανασχέτηση στην τ/κ πλευρά, Σε επικοινωνιακό επίπεδο, στο ζήτημα της αποκατάστασης της εμπιστοσύνης των σχέσεων των δυο κοινοτήτων εξακολουθούμε να βρισκόμαστε σε φάση "Μεσαίωνα".
Στην εσωτερική πολιτική σκηνή η δυναμική της λύσης δεν έχει καταφέρει να δώσει μια αξιοσημείωτη ώθηση. Η ελληνοκυπριακή πλευρά εισέρχεται σε μια προεκλογική περίοδο κατά την οποία το σύνθημα της ομοσπονδιακής λύσης, των αμοιβαίων συμβιβασμών, της ειρηνικής συμβίωσης με την τουρκοκυπριακή κοινότητα και της ορθής αντιμετώπισης των λαθών του παρελθόντος δεν πρωταγωνιστούν στο πολιτικό προσκήνιο. Την ίδια ώρα, στην τουρκοκυπριακή κοινότητα οι υποστηρικτές της λύσης αδυνατούν να κρατήσουν αποστάσεις ασφαλείας ανάμεσα στην κοινότητα τους και στην Άγκυρα,
Οι εγγυήτριες δυνάμεις αντιμετωπίζουν στο εσωτερικό τους μεγάλες προκλήσεις οι οποίες επισκιάζουν την σημασία της λύσης του Κυπριακού Προβλήματος, Στο διεθνές σκηνικό άλλες εξελίξεις που τρέχουν ενδέχεται να επισκιάσουν την προοπτική της λύσης.
Υπό το φως των προαναφερόμενων στοιχείων καταλήγω στο εξής συμπέρασμα: Το φυσικό αέριο (με όλες τις πτυχές του) σε συνδυασμό με ενδεχόμενη παρασκηνιακή επέμβαση Μεγάλων Δυνάμεων (λ.χ. παρέμβαση για έλεγχο της έντασης στην ΑΟΖ και επιτάχυνση των διεργασιών για νέο σχέδιο λύσης) θα μπορούσε να μας οδηγήσει στην ανάπτυξη μιας δυναμικής λύσης και στα νέα δημοψηφίσματα εντός των επόμενων εβδομάδων.
Διαφορετικά, ενδέχεται να παρακολουθήσουμε στην Ελβετία ένα νέο θέατρο εντυπώσεων με ένταση ή δυσφορία και με το κλίμα καχυποψίας να λαμβάνει νέες διαστάσεις (σε συνδυασμό φυσικά, με όσα θα ακολουθήσουν στην ΑΟΖ).
