Ένα απλό σκίτσο μιας καθημερινής εφημερίδας ήταν αρκετό για να προκληθεί μίνι-κρίση και αναβρασμός στους κόλπους της δεύτερης μεγαλύτερης κοινότητας της Κύπρου. Πριν από λίγους μήνες, η Κίμπρις επέλεξε να υψώσει την φωνή της για την άνοδο ποσοστών της εγκληματικότητας στην τουρκοκυπριακή κοινότητα δημοσιεύοντας μια γελοιογραφία που απεικόνιζε έποικους να φτάνουν στα παράλια του νησιού με ένα στρατιωτικό καράβι κρατώντας στα χέρια σπαθιά, μαχαίρια και όπλα.
Το σκίτσο θεωρήθηκε προσβλητικό και «ρατσιστικό» από μια μερίδα της κοινότητας των εποίκων η οποία μάλιστα, υπό την καθοδήγηση του Κόμματος Αναγέννησης, προχώρησε σε μια συγκέντρωση διαμαρτυρίας στον προαύλιο χώρο του συγκροτήματος Κίμπρις. Μερίδες της τ/κ κοινότητας και σχεδόν σύσσωμη η τ/κ Αριστερά διαφώνησαν με την κριτική και την επίθεση που δέχθηκε η Κίμπρις κατά τα τελευταία εικοσιτετράωρα. Κατά την άποψή τους, η τ/κ πλευρά δεν πρέπει να ακολουθήσει το παράδειγμα της Τουρκίας όπου η ελευθεροτυπία -αν και εφόσον υπήρξε κάποια στιγμή πραγματικά- αποτελεί ανάμνηση από το μακρινό παρελθόν.
Με τον διευθυντή της Κίμπρις, Αλί Μπατουράι, μας ενώνει μια φιλία μερικών ετών. Πριν από λίγο καιρό, με τον φίλο Αλί επισκεφθήκαμε την Άγκυρα, όπου επιχειρήσαμε να παρουσιάσουμε με διεξοδικό και πολυδιάστατο τρόπο την σύγχρονη τουρκοκυπριακή πραγματικότητα σε μια κοινότητα ακαδημαϊκών και διπλωματών. Ο Αλί διακρίνεται για το δημοκρατικό, πολυπολιτισμικό προφίλ του, υποστηρίζει την δικοινοτική λύση και τάσσεται υπέρ της επανένωσης του νησιού. Είμαι σίγουρος ότι κατά την δημοσίευση του επίμαχου σκίτσου ο ρατσισμός ήταν το τελευταίο μήνυμα το οποίο επιθυμούσε να εκπέμψει ο φίλος Αλί από τιες σελίδες της εφημερίδας του.
Μπορεί το σκίτσο της Κίμπρις να μην σχετίζεται με τον ρατσισμό, ωστόσο οι αντιδράσεις που προκάλεσε και η χρονική συγκυρία κατά την οποία η διαμάχη εποίκων-τ/κ έρχεται στο προσκήνιο φέρει την σημασία και την βαρύτητα της. Η τ/κ κοινωνία στο σύνολό της έχει καταβληθεί από ένα βαθύ αίσθημα ανασφάλειας για την επόμενη ημέρα. «Τι είδους μέλλον αναμένει το βόρειο κομμάτι του νησιού μετά το Κραν Μοντάνα», είναι το βασικό ερώτημα, στο οποίο οι τ/κ σήμερα αναζητούν απάντηση.
Το ναυάγιο στο Κραν Μοντάνα δεν τροποποίησε τα δεδομένα στις εγγυήτριες δυνάμεις και στην ε/κ κοινότητα. Η Τουρκία εξακολουθεί να ελέγχει όλες τις πτυχές της καθημερινότητας του βόρειου τμήματος της Κύπρου. Η Βρετανία διατηρεί τις βάσεις της. Η Ελλάδα δεν υποχρεώθηκε να δεχθεί εκείνες τις συμβιβαστικές λύσεις που θα έφερναν την συγκυβέρνηση, η οποία βασίζεται σε λεπτές πολιτικές ισορροπίες, σε μια δύσκολη θέση στο εσωτερικό πεδίο. Την ίδια ώρα, οι ε/κ συνεχίζουν την ιστορική τους πορεία με τα δικά τους ανεξάρτητα πελατειακά δίκτυα και με το εξελληνισμένο κυπριακό κράτος το οποίο εκτός από μέλος της Ε.Ε. αναγνωρίζεται ευρέως από την διεθνή κοινότητα.
Σε αντίθεση με τις εγγυήτριες δυνάμεις και την ε/κ κοινότητα, το ναυάγιο του Κραν Μοντάν πλήττει βάναυσα την τ/κ κοινότητα η οποία θα εξακολουθήσει ελλείψει εναλλακτικών στρατηγικών να είναι πλήρως εξαρτώμενη από την Άγκυρα και η οποία θα κληθεί άμεσα να δώσει λύση στην συστημική κρίση που καθορίζει τον πολιτικοοικονομικό της βίο. Εφόσον η διχοτόμηση ήρθε για να μείνει στο προσκήνιο του νησιού, οι τ/κ καλούνται να εναρμονιστούν με τις νέες επιταγές της Άγκυρας σε διάφορα μέτωπα. Τα πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά δρώμενα της τ/κ κοινότητας τραβούν τον δύσκολο δρόμο των ριζικών αλλαγών, ως συνέπεια της αδυναμίας της τ/κ ηγεσίας να επηρεάσει καθ’ οιονδήποτε τρόπο τις εξελίξεις. Η συγκεκριμένη αδυναμία και οι τελευταίες εξελίξεις πλαισιώνονται από ριζικές πρωτόγνωρες κοινωνικές και ταξικές αναταράξεις οι οποίες μεταλλάσσουν με δραματικό τρόπο τον κοινωνικό ιστό του βόρειου κομματιού του νησιού.
Οι επικείμενες πολιτικές εξελίξεις στην τ/κ κοινότητα, στις οποίες αναφέρεται στην κυριακάτικη έκδοσή της η Κ, μιλούν από μόνες τους. Οι απανωτές «εκλογικές» αναμετρήσεις αναμένεται να αλλάξουν ριζικά το τ/κ πολιτικό πεδίο μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Νέες πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις έρχονται να διαμορφώσουν μια νέα τ/κ πραγματικότητα, η οποία δυστυχώς δεν διατηρεί οδούς-γέφυρες επικοινωνίας με την ε/κ κοινότητα και έχει προ πολλού εσωτερικεύσει την de facto διχοτόμηση του νησιού.
Δυστυχώς η ε/κ ηγεσία, η κυβέρνηση του Νίκου Αναστασιάδη και οι πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις της ε/κ κοινωνίας οι οποίες τάσσονται υπέρ της λύσης αδυνατούν να δρομολογήσουν λύσεις ως προς το συγκεκριμένο ζήτημα. Στο σημείο στο οποίο βρισκόμαστε, το κατά πόσο η ευθύνη για το πρόσφατο ναυάγιο στις συνομιλίες βαραίνει την ε/κ πλευρά, την Άγκυρα ή την ηγεσία του κ. Ακιντζί, δεν φέρει καμία ουσιαστική σημασία. Αντιθέτως τεράστια σημασία έχει η ετοιμότητα της ε/κ πλευράς για την διαχείριση του πιο απαισιόδοξου σεναρίου, το οποίο δυστυχώς βλέπουμε να εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια μας.
Άραγε η ηγεσία του κ. Αναστασιάδη έλαβε υπόψη της αυτό το σενάριο όταν βιαζόταν να απορρίψει μεταβατικές φόρμουλες για το ζήτημα των εγγυήσεων; Οι κύριοι και οι κυρίες που διέρρεαν τις προτάσεις της τ/κ πλευράς στα μέσα είχαν να προτείνουν κάποια εναλλακτική πορεία για το βόρειο τμήμα του νησιού; Υπάρχουν στην Λευκωσία πολιτικοί και αξιωματούχοι οι οποίοι να προβληματίζονται για το μέλλον που αναμένει τους τ/κ;
Καθ’ όσον τα εν λόγω ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα τότε δυστυχώς για την Κυπριακή Δημοκρατία θα βαραίνει το λυπηρό καθήκον της μελέτης της ιστορίας της Ινδίας και του δράματος του 1947.
Υ.Γ. Στο άρθρο της προηγούμενης εβδομάδας αναφέραμε λανθασμένα ότι ο Τούρκος κυβερνήτης θα αναλάμβανε επισήμως τα καθήκοντά του σύμφωνα με το σχέδιο της τριχοτόμησης την 1η Οκτωβρίου 1960. Η ορθή ημερομηνία είναι η 1η Οκτωβρίου 1959.
