«Το κακό με την περίπτωση της Τουρκίας είναι ότι δεν διαθέτουμε πολλές εναλλακτικές φόρμουλες. Οι συνεργάσιμες δυνάμεις στην περιοχή είναι ελάχιστες και οι συνθήκες δεν ευνοούν τις θαρραλέες και ριψοκίνδυνες κινήσεις». Αυτό μας επισημαίνει μια αμερικανική πηγή, η οποία παρακολουθεί από κοντά τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή. Με το συγκεκριμένο άρθρο γνώμης εγκαινιάζουμε μια σειρά άρθρων-αναλύσεων που εμπεριέχουν απόψεις αμερικανικών, γερμανικών, ευρωπαϊκών και μεσανατολικών πηγών που παρακολουθούν τις εξελίξεις στην περιοχή μας και την Τουρκία στα πεδία της άμυνας, της πληροφόρησης και της πολιτικής. Εκμεταλλευόμενοι τις συγκεκριμένες πηγές με τις οποίες διατηρούμε εδώ και καιρό ηλεκτρονική αλληλογραφία στοχεύουμε στο να προσεγγίσουμε τις εξελίξεις πέρα από τα «στενά περιθώρια» των ντόπιων αναλύσεων και μελετών.
Σε γενικές γραμμές, οι αμερικανικές πηγές που παρακολουθούν από κοντά τις εξελίξεις στην Τουρκία εστιάζουν σε τρία βασικά σημεία. Πρώτον, θεωρούν ότι η Τουρκία του Ρετζέπ Ταγγίπ Ερντογάν έχει μετατραπεί σε έναν απρόβλεπτο παράγοντα που απειλεί την σταθερότητα και την ειρήνη στην ευρύτερη περιοχή. Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, η Δύση καλείται να αντιμετωπίσει αυτή την πρόκληση και να θέσει υπό τον έλεγχό της την «επιθετικότητα» της Άγκυρας.
Με τον όρο «απρόβλεπτος παράγοντας», οι πηγές δεν αναφέρονται αποκλειστικά στις εξελίξεις στο πεδίο της διπλωματίας. Αντιθέτως, εστιάζουν επίσης στις εξελίξεις στο εσωτερικό της Τουρκίας αποδίδοντας ιδιαίτερη έμφαση στον αυταρχισμό της τουρκικής κυβέρνησης, στους χιλιάδες φυλακισμένους πολίτες και στρατιωτικούς και στα αντιδημοκρατικά μέτρα που λαμβάνονται από την τουρκική κυβέρνηση στο όνομα της αντιμετώπισης των επιπτώσεων του αποτυχημένου πραξικοπήματος. Σε αυτό το μέτωπο, οι πηγές μας υποστηρίζουν την άποψη ότι το αποτέλεσμα του πρόσφατου δημοψηφίσματος για την αλλαγή του πολιτεύματος της Τουρκίας «μαγειρεύτηκε» από το Προεδρικό. Το «όχι» νίκησε με διαφορά περίπου 4 εκ. ψήφων. Παρόλα αυτά, χρησιμοποιώντας στο έπακρον τις δυνατότητες του κρατικού μηχανισμού, η κυβέρνηση κατάφερε να αντιστρέψει το αποτέλεσμα.
Το δεύτερο σημείο στο οποίο εστιάζουν οι συνομιλητές μας αφορά τους «επικίνδυνους» ελιγμούς της Τουρκίας στο πεδίο της διπλωματίας, κυρίως το φλερτ της με την Μόσχα, την Τεχεράνη και το Πεκίνο. «Πως είναι δυνατόν το ΝΑΤΟ να αποδεχθεί την παράδοση του ελέγχου ενός εκ των μεγαλύτερων στρατών της στην Ρωσία; Είναι δυνατόν η συμμαχία να παραμείνει σε κατάσταση απραξίας, την στιγμή που οι Ρώσοι στρατιωτικοί τοποθετούν ρωσικό πυραυλικό σύστημα σε νατοϊκό έδαφος και ενώ η Μόσχα προχωρά στην ανέγερση πυρηνικού εργοστασίου στην καρδιά της Τουρκίας; Είναι δυνατόν να δούμε με καλό μάτι τα ανοίγματα της Τουρκίας προς Ρωσία, Ιράν, Συρία, Κίνα;», αναρωτιέται μια καλά ενημερωμένη πηγή.
Υπό το πρίσμα των δυο προαναφερόμενων σημαντικών πεδίων προβληματισμού, οι συνομιλητές μας καταλήγουν σε ένα σημαντικό ερώτημα, το οποίο φέρει ιδιαίτερη σημασία για το μέλλον της ευρύτερης περιοχής: Τι κάνουμε στην περίπτωση της «επικίνδυνης» και «απρόβλεπτης» Τουρκίας; Θέτοντας το συγκεκριμένο ερώτημα όλες οι πηγές μας σπεύδουν ομόφωνα να αποκλείσουν το ενδεχόμενο μιας μελλοντικής «θερμής», ανοιχτής αντιπαράθεσης ανάμεσα στο δυτικό μπλοκ και την Τουρκία. Επίσης, οι πηγές μας αποκλείουν το ενδεχόμενο ενός πραξικοπήματος ή λαϊκού κινήματος, το οποίο θα υποστηριχθεί από την Δύση για να ανατρέψει τα σημερινά δεδομένα στο τουρκικό πολιτικό πεδίο.
Έχοντας αποκλείσει το ενδεχόμενο δραστικών μέτρων, οι πηγές μας στρέφουν την προσοχή τους σε μεταβατικά μοντέλα. Μια πηγή τονίζει τα εξής: «Η τρέχουσα κατάσταση στο εσωτερικό της Τουρκίας κατά την επόμενη περίοδο φέρει μεγάλη σημασία για την μελλοντική τροπή των εξελίξεων στην ευρύτερη περιοχή. Η ανάδυση του νέου συντηρητικού κινήματος-κόμματος το οποίο, υπό κάποιες προϋποθέσεις θα μπορούσε να εξασφαλίσει ένα ποσοστό της τάξης του 20% (η πηγή αναφέρεται στο Κίνημα της Μεράλ Άκσενερ, πρώην στέλεχος του Κινήματος των Γκρίζων Λύκων), τα ρήγματα στις σχέσεις Ερντογάν-κεμαλιστών-Γκρίζων Λυκών και φυσικά οι εξελίξεις στο βόρειο κομμάτι της Συρίας είναι εξελίξεις που θα καθορίσουν τις νέες ισορροπίες στην περιοχή».
Σε αυτό το σημείο, η συγκεκριμένη πηγή μας επισημαίνει επίσης δυο σημαντικά σημεία. Πρώτον, η υγεία του Προέδρου της Τουρκίας είναι ένα ζήτημα, για το οποίο οι πληροφορίες είναι περιορισμένες γεγονός που προκαλεί σοβαρά ερωτηματικά, καθώς ορισμένες πηγές επιμένουν στο γεγονός ότι η κατάσταση υγείας του κ. Ερντογάν επιδεινώνεται με γοργούς ρυθμούς. Τέλος, σύμφωνα με τις πηγές μας υπάρχει και ένας άλλος παράγοντας που θα πρέπει να μας απασχολήσει κατά την επόμενη περίοδο. Οι εξελίξεις στον άξονα Τουρκίας-Ρωσίας-Ιράν δεν κυλούν ομαλά, όπως δηλαδή θα το επιθυμούσε η Άγκυρα. Μέσα στα εν λόγω πλαίσια η Τουρκία φαίνεται να καλείται να αντιδράσει σε συγκεκριμένα βέτο που εγείρονται τόσο από την Ρωσία, όσο και από το Ιράν.
Ολοκληρώνοντας το συγκεκριμένο άρθρο αξίζει να επισημανθεί ότι οι προαναφερόμενες αναλύσεις προκαλούν προβληματισμό και αναστάτωση στην Άγκυρα όπου η τουρκική κυβέρνηση «εργαλειοποιεί» τις εν λόγω δυτικές αναλύσεις για να υπογραμμίσει την εμπλοκή των ΗΠΑ, της Ε.Ε. και άλλων δυτικών παραγόντων σε σχέδια που στρέφονται κατά των ζωτικών συμφερόντων της Τουρκίας. «Δεχόμαστε επιθέσεις από πολλές κατευθύνσεις και οι πληροφορίες μας επιβεβαιώνουν τους φόβους μας», μας επεσήμανε πριν από λίγο καιρό μια καλά ενημερωμένη πηγή που παρακολουθεί από κοντά τις εξελίξεις στο τουρκικό κυβερνητικό στρατόπεδο.
