Του Πάμπου Παπαγεωργίου
Στην Κύπρο η τελική τιμή της βενζίνης εμπεριέχει περισσότερους φόρους από ό,τι το κόστος της βενζίνης και το κέρδος αυτών που την εμπορεύονται μαζί. Περίπου το 56% της τελικής τιμής προέρχεται από τον φόρο κατανάλωσης και τον ΦΠΑ. Μπορεί αυτό το γεγονός να φαίνεται παράξενο, είναι όμως ο κανόνας στην Ευρώπη και γενικά στις αναπτυγμένες οικονομίες. Και αλλού ο φόρος στα καύσιμα είναι ψηλός, συνήθως πιο ψηλός ακόμα και από το 56%.
Για να δικαιολογηθεί η υψηλή φορολογία στα καύσιμα γίνεται συνήθως επίκληση της χρηματοδότησης έργων υποδομής από τα έσοδα των φόρων αυτών και του περιορισμού των περιβαλλοντικών συνεπειών από τη χρήση συμβατικών καυσίμων. Γίνεται, επίσης, αναφορά στην ενίσχυση της διάδοσης εναλλακτικών μορφών ενέργειας ή στη θετική επίδραση που ασκεί η υψηλή φορολογία των καυσίμων στη χρήση μαζικών μέσων κυκλοφορίας παρά ιδιωτικών αυτοκινήτων.
Στην Κύπρο πριν από λίγες μέρες η Βουλή αποφάσισε τη μείωση στη φορολογία των καυσίμων κατά 6 σεντ. Επρόκειτο για πρόταση νόμου προερχόμενη από κόμματα, πράγμα ανορθόδοξο, γιατί τέτοιες προτάσεις λογικά θα πρέπει να προέρχονται από την εκτελεστική εξουσία μέσω νομοσχεδίων. Πέραν όμως από αυτό, το μέτρο είναι σωστό για μια σειρά από λόγους που αφορούν τις ειδικές συνθήκες της Κύπρου.
Ποιες είναι αυτές; Κατά πρώτο, τα έσοδα από τους φόρους των καυσίμων δεν πάνε ειδικά σε έργα υποδομής αλλά στο Πάγιο Ταμείο. Μάλιστα, ο φόρος κατανάλωσης έχει αυξηθεί πάνω από 50% τα τελευταία χρόνια και η συντελεστής του ΦΠΑ αυξήθηκε και αυτός στο 19% από το αρχικό 15%. Οι τελευταίες αυξήσεις αποτέλεσαν ουσιαστικά έκτακτα μέτρα για αντιμετώπισης της δημοσιονομικής κρίσης.
Το πιο σημαντικό στοιχείο όμως που κάνει αυτόν τον φόρο ιδιαίτερα επαχθή στην Κύπρο είναι το γεγονός ότι για τη μεγάλη πλειοψηφία του κόσμου δεν υπάρχει δυνατότητα επιλογής. Οι δημόσιες συγκοινωνίες είναι υποτυπώδεις και η χρήση του αυτοκινήτου είναι στις πλείστες περιπτώσεις υποχρεωτική. Έτσι ο φόρος των καυσίμων πλήττει κυρίως μια βασική και απαραίτητη δραστηριότητα όλων των πολιτών, τη διακίνησή τους. Είναι επίσης ένα φόρος ο οποίος δεν συνδέεται άμεσα με το εισόδημα και τον πλούτο και επιβαρύνει δυσανάλογα τους πιο φτωχούς πολίτες.
Πέραν τούτων, μετά την πτώση της ισοτιμίας της τουρκικής λίρας η αγορά καυσίμων από τις κατεχόμενες περιοχές έγινε ακόμα πιο φτηνή. Αυτή η κατάσταση μόνο με έναν αποτελεσματικό τρόπο μπορούσε να αντιμετωπιστεί, με τη μείωση στη διαφορά των τιμών. Η μείωση όμως στη φορολογία των καυσίμων δεν πρόκειται να αντιμετωπίσει ένα άλλο πρόβλημα της αγοράς αυτής. Στην κοινή αντίληψη παρουσιάζεται αργοπορία ώσπου να μειωθούν οι τιμές στα πρατήρια, όταν πέφτουν οι διεθνείς τιμές. Αντιθέτως, οι τιμές για τον καταναλωτή ανεβαίνουν γρήγορα όταν παρουσιάζεται αύξηση στις διεθνείς τιμές. Αυτό από μόνο του είναι ένα σοβαρό ζήτημα που εδώ και πολλά χρόνια χρήζει διερεύνησης.
