ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Πόσο λείπει ο Χατζιδάκις σήμερα

Του Τάσου Τρύφωνος

Του Τάσου Τρύφωνος

trifonost@sppmedia.com

Πριν από λίγες μέρες ήταν η επέτειος του θανάτου του Μάνου Χατζιδάκι. Του τεράστιου, του μέγιστου Έλληνα. Του Μάνου της Μελίνας, της Αλίκης, των όσκαρ, της «Τζοκόντα», του Τρίτου Προγράμματος, του ωραίου, του απλού, του ελληνικού πολιτισμού. Ο Μάνος Χατζιδάκις ήταν ένας από τους σπουδαιότερους σύγχρονους Έλληνες, ίσως γιατί συνδύαζε τα συστατικά αυτά που έκαναν τον ελληνικό πολιτισμό της κλασικής εποχής και του «χρυσού αιώνα» διαχρονικό και λίκνο του σύγχρονου δυτικού πολιτισμού: τη λιτότητα με τη σπουδαιότητα. Όπως ο Παρθενώνας είναι ένα βαρύ οικοδόμημα που «κάθεται» όμως τόσο «ελαφρά» χάρη στη λιτότητά του και την ελληνικότητά του σε αντίθεση, ας πούμε, με τις «βαριές» πυραμίδες της Αιγύπτου, έτσι και ο Χατζιδάκις ήταν ένας σπουδαίος συνθέτης, ίσως ο σπουδαιότερος, μέσα από τη λιτότητα και την απλότητα της τέχνης του.

Έφυγε το 1994 και μοιραία η Ελλάδα έγινε φτωχή. Σήμερα, 22 χρόνια μετά, δεν έχει ξαναγεννηθεί άλλος «Χατζιδάκις»… Έφυγε και η Μελίνα και η Αλίκη και η Τζένη και ο Χορν και ο Παπαμιχαήλ και όλοι εκείνοι που έδωσαν το όνειρο, αλλά μέσα από το ειδικό βάρος τους και τη στιβαρότητά τους λειτουργούσαν και σαν «φάροι» στην ελληνική κοινωνία και πολιτισμό.

Δεν είναι τυχαίο που μετά τη φυγή του Χατζιδάκι και της υπόλοιπης «παρέας» αυτής της μαγικής γενιάς της Ελλάδας του ’60, το όνειρο στέρεψε και μοιραία φτάσαμε στην ελληνική κρίση που μετράει πλέον επτά χρόνια. Πώς θα ήταν τα πράγματα άραγε αν ο Χατζιδάκις υπήρχε εν μέσω της κρίσης; Πώς και πόσο θα κατεύθυνε τον κόσμο, την κοινωνία; Σίγουρα δεν θα δίσταζε να συγκρουστεί και να παρέμβει. Δεν το έκανε ποτέ άλλωστε. Ούτε όταν έμεινε μόνος και ανυπεράσπιστος απέναντι στις χυδαιότητες της «Αυριανής» και του εκδότη της ούτε όταν σήκωνε πρώτος το «λάβαρο» ενάντια στον νεοφασισμό και στην άνοδο της Ακροδεξιάς, ούτε όταν δεν υπέκυπτε στον λαϊκισμό και αυτο-απομονωνόταν.

Δεν συμβιβαζόταν με τη φτήνια. Με την επιφάνεια. Με το πρόσκαιρο της ύλης. Πάντα έδινε την «κατεύθυνση» και έδειχνε τον δρόμο για το πιο ουσιαστικό και σπουδαίο. Δεν είναι τυχαίο που παραμένει επίκαιρος και διαχρονικός και που η απουσία του μεγαλώνει συνεχώς. Πάντα μπροστά από την εποχή του, πάντα ρηξικέλευθος, πάντα επί της ουσίας. Ας θυμηθούμε κάποια από αυτά που μοιράστηκε μαζί μας πριν να επιστρέψει σε μία ανώτερη διάσταση, από την οποία μάλλον προήλθε.

Για τον φασισμό-νεοναζισμό: «Η μόνη αντιβίωση για την καταπολέμηση του κτήνους που περιέχουμε είναι η παιδεία». «Όταν συνηθίζεις το τέρας αρχίζεις να του μοιάζεις». «Και το κακό ελλοχεύει χωρίς προφύλαξη, χωρίς ντροπή. Ο νεοναζισμός δεν είναι θεωρία, σκέψη και αναρχία. Είναι μία παράσταση. Εσείς κι εμείς… και πρωταγωνιστεί ο θάνατος».

Για το τραγούδι: «Πιστεύω στο τραγούδι που μας αποκαλύπτει και μας εκφράζει εκ βαθέων κι όχι σ’ αυτό που κολακεύει τις επιπόλαιες και βιαίως αποκτηθείσες συνήθειές μας».

Για την ελληνικότητα: «Από την ώρα που μας βοηθάει η Ελλάς να γίνουμε άνθρωποι με μία παγκοσμιότητα πολύ καλώς. Από την ώρα που μας δίνει μία φουστανέλα και μας εμποδίζει να συνυπάρχουμε με τους άλλους συνανθρώπους μας είναι αρνητικό. Το ίδιο υλικό. Αν αυτό που λέμε “ελληνικό” είναι εμπόδιο στο να “ενωθούμε” με ένα μαύρο είναι καταδικαστέο, αν αντιθέτως είναι βοηθητικό πολύ ωραία».

«Εγώ πιστεύω σε αυτή την ελληνικότητα που εξαφανίζει όλες τις διαφορές».

«Απλά πράγματα θέλω από τη ζωή. Ένα ποτήρι κρύο νερό, μία δροσερή αυλή και γύρω ένα κλωνάρι γιασεμί».

Αυτός ήταν ο Μάνος Χατζιδάκις και μας λείπει… λείπει πολύ σήμερα. Μπορεί «αυτός ο κόσμος να μην αλλάξει ποτέ», όπως λέει στον «Κεμάλ», αλλά σίγουρα χωρίς αυτόν φτώχυνε. Μπορεί επίσης να ήθελε αυτά τα πολύ απλά πράγματα από τη ζωή του, αλλά κατέκτησε το πιο σπουδαίο: τη συλλογική μνήμη και εκτίμηση ενός ολόκληρου έθνους και όχι μόνο, για το τεράστιο και διαχρονικό του έργο, που μας υπενθυμίζει ότι δεν έχει ουσιαστικά φύγει ποτέ.

X