Κ. Μ.Τροκούδης (Ιατρός)
Π. Δημητριάδης (Δικηγόρος)
Και Oμάδα Iατρών
Το άρθρο 22(5) του νόμου περί ΓΕΣΥ του 2001 (Ν. 89(I)/2001), καθώς και άλλες πρόνοιες του, δεν επιτρέπει στους ασφαλισμένους να χρησιμοποιούν την ασφαλιστική κάλυψη του ΓΕΣΥ όταν επισκέπτονται γιατρούς και κλινικές (πάροχοι υγείας) που δεν είναι συμβεβλημένοι με το σχέδιο. Οι πολίτες της Κυριακής Δημοκρατίας αναγκάζονται δια νόμου να πληρώνουν στο σχέδιο, χωρίς επιλογή. Στη συνέχεια οι ασφαλισμένοι αναγκάζονται να πηγαίνουν ΜΟΝΟΝ στους γιατρούς που συμβάλλονται με τον Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας, γιατί αν επισκεφθούν μη συμβεβλημένο πάροχο πρέπει να πληρώσουν το σύνολο των εξόδων τους από την τσέπη τους! Όπως ακριβώς ισχύει σήμερα για τους κυβερνητικούς υπάλληλους όταν επισκέπτονται παρόχους εκτός κρατικών νοσοκομείων.
Τι σημαίνει αυτό;
Οι πολίτες ΧΑΝΟΥΝ εξ ολοκλήρου την ασφαλιστική κάλυψη του ΓΕΣΥ, την οποία δια νόμου αναγκάζονται να πληρώνουν, όταν χρησιμοποιήσουν τις υπηρεσίες μη συμβεβλημένου παρόχου υγείας, έστω και αν η χρέωση είναι η ΙΔΙΑ με αυτή που προνοεί το ΓΕΣΥ, ή, στις περιπτώσεις που η χρέωση είναι μεγαλύτερη, έστω και αν οι ασθενείς θέλουν ή μπορούν να καλύψουν με άλλο τρόπο τα έξοδα που είναι πέραν της κάλυψης του ΓΕΣΥ.
Ποια είναι η λογική αυτή του Σχέδιου για χάρη της οποίας καταπατούνται θεμελιώδη δικαιώματα των ασφαλισμένων;
Υπάρχει πιθανότητα οι ασφαλισμένοι να χρησιμοποιούν υπερβολικά μη συμβεβλημένους παρόχους υγείας; Η απάντηση είναι ότι οι ασθενείς θα αποστέλλονται στον ειδικό/κλινική από τον γιατρό της πρωτοβάθμιας υγείας, άρα ο έλεγχος διατηρείται και το ΓΕΣΥ δεν επιβαρύνεται με επιπλέον έξοδα.
Υπάρχει άλλη πιθανότητα οι άποροι ασθενείς να μην έχουν τις ιδίες επιλογές για την χρήση υπηρεσιών μη συμβεβλημένων παρόχων υγείας αφού δεν θα μπορούν να συμπληρώσουν τα πέραν του σχεδίου έξοδα(ασθενεις δυο ταχυτητων); Απάντηση: με ειδικές διευθετήσεις μέσω του Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου και του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας, δύναται να ρυθμιστεί η πλήρης κάλυψη των πραγματικων απόρων με τις τιμες του ΓΕΣΥ. Το λυπηρό είναι ότι με το προτεινόμενο σχέδιο, και σε περίπτωση που πολλοί πάροχοι δεν ενταχθούν στο ΓΕΣΥ, τότε είναι που πράγματι θα περιοριστούν οι επιλογές των απόρων.
Δύναται ή είναι σοφόν η πολιτεία να αφαιρέσει δια νόμου το δικαίωμα των πολίτων να επιλέγουν ελεύθερα τον πάροχο υπηρεσιών υγείας της προτίμησης τους, συμβεβλημένου ή μη;
Για να δικαιολογηθεί η στέρηση της ελεύθερης επιλογής του πάροχου ιατρικής φροντίδας, πρέπει καταρχάς να αποδειχθεί βλάβη ή απειλή βλάβης του Σχεδίου, πράγμα που δεν υπάρχει. Πέραν αυτού, οι πλείστοι νομικοί αμφισβητούν την συνταγματικότητα της πτυχής αυτής του Νόμου, δηλαδή το να μην επιτρέπεται η χρήση υπηρεσιών μη συμβεβλημένων παρόχων στα πλαίσια του Σχεδίου, με την πιθανοτητα παρατεταμένων δικαστικών αντιπαραθέσεων, που σίγουρα θα περιπλέξουν την σύντομη εφαρμογή του ΓΕΣΥ. Επί Ευρωπαϊκού και Κυπριακού επιπέδου υπάρχουν τόσο δικαστικές αποφάσεις όσο και νομοθετήματα που καταδεικνύουν την αντισυνταγματικότητα της συγκεκριμένης πτυχής του νόμου.
Ο νομός επιπρόσθετα στερείται σοφίας και πολιτικής ωριμότητας. Διχάζει άμεσα τους γιατρούς σε δυο στρατόπεδα αντιπαράθεσης με απρόβλεπτες συνέπειες στο επίπεδο ιατρικής φροντίδας στον δύσμοιρο τόπο μας, που βιώνει χρόνια τον διχασμό και την αντιπαράθεση. Δυστυχώς δεν φαίνεται να είναι μέσα στις προτεραιότητες των ιθυνόντων (Υπουργείο Υγείας, Βουλή, Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας, Κυβέρνηση) ο συμβιβασμός και η ομόνοια στον σχεδιασμό του ΓΕΣΥ, εξ ου και ακούμε εξωφρενικές δηλώσεις από επίσημα χείλη, όπως για παράδειγμα ότι «στην ανάγκη θα φέρουμε γιατρούς από το εξωτερικό».
Η φιλοσοφία του παρόντος ΓΕΣΥ στηρίζεται στον σφαιρικό προϋπολογισμό. Με απλά λόγια, αυτό σημαίνει ότι το ποσό πληρωμής των ιατρικών πάροχων για κάθε μήνα θα είναι το ίδιο ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΑ του αριθμού των ιατρικών πράξεων που θα εκτελούνται, διότι εγγυημένη πληρωμή ανά πράξη δεν υπάρχει. Ένα ανάλογο παράδειγμα: Αν έχει να κτίσει 5 ή 10 σπίτια σε ένα μηνά, το ΓΕΣΥ πληρώνει το ίδιο! Επομένως, η επιτυχία του σφαιρικού προϋπολογισμού αυτού του ΓΕΣΥ επαφίεται πλήρως πάνω στους ωμούς των γιατρών και άλλων παρόχων, χωρίς πρόνοια ελέγχου του «καταναλωτή» και χωρίς πρόνοια διαφύλαξης της ποιότητας της ιατρικής φροντίδας. Πολλοί απλοί πολίτες, όταν καταλάβουν τη φιλοσοφία του Σχέδιου, κουνούν σκεπτικά το κεφάλι, αναπολώντας παρόμοιες εμπειρίες της δημοσίας οικονομίας. Είναι πιο εύκολο να ληφθούν διορθωτικά μέτρα τώρα, πριν την εφαρμογή του Σχέδιου, πάρα μετά την αποτυχία και αφερεγγυότητα του, που πιθανόν να επέλθει.
Το πιο μεγάλο εμπόδιο εφαρμογής του ΓΕΣΥ σήμερα είναι η πρόνοια του άρθρου 22(5).
Αν αφαιρεθεί η φιλοσοφία του άρθρου αυτού από την νομοθεσία, όλες οι πλευρές ικανοποιούνται και σταματούν οι αντιπαραθέσεις. Και τούτο γιατί:
1) ο πολίτης - ασφαλισμένος του ΓΕΣΥ ωφελείται τα μέγιστα, διότι , άπορος ή μη, θα δικαιούται αυτόματα να χρησιμοποιεί οποιονδήποτε πάροχο υγείας της επιλογής του, συμβεβλημένο ή μη, και να χρησιμοποιεί την ασφαλιστική του κάλυψη έναντι των ιατρικών του εξόδων, όπως περιεγράφηκε πιο πάνω. Οι καταναλωτές και ο σύνδεσμος οργανωμένων ασθενών ικανοποιούνται, αφού είναι δικά τους δικαιώματα που προστατεύονται.
2) άπαντες οι γιατροί και κλινικές της Κύπρου, συμβεβλημένοι η όχι, θα είναι διαθέσιμοι αυτόματα για όλο τον πληθυσμό.
3) το Υπουργείο Υγείας και γενικά το κράτος δεν θα χρειαστεί να αλλάξει τον προϋπολογισμό του σε ποσά και φιλοσοφία, αφήνοντας την ελεύθερη αγορά και τον ελεύθερο ανταγωνισμό να λειτουργεί για να συντηρείται η συνεχής πρόοδος και εξέλιξη, να συγκρατούνται οι τιμές, να διαφυλάσσεται η ποιότητα φροντίδας, να υπάρχει ασπίδα ασφάλειας κατά της αφερεγγυότητας του σχεδίου και να εκσυγχρονίζονται ανώδυνα όλα τα κρατικά νοσοκομεία.
4) οι ασφαλιστικές εταιρείες θα μπορούν να συνεχίσουν τον ρολό τους καλύπτοντας, για όσους πολίτες το επιθυμούν, την επιπρόσθετη, πέραν της κάλυψης του ΓΕΣΥ, πληρωμή σε μη συμβεβλημένους παρόχους, όταν υπάρχει.
5) πολίτες και οργανισμοί που πιθανόν να θέλουν να διατηρήσουν κάποια ιδιωτική ασφάλιση, τώρα θα έχουν να πληρώνουν κάλυψη ΜΟΝΟΝ για πέραν αυτής του ΓΕΣΥ και όχι να διπλοπληρώνουν, όπως απαιτεί σήμερα το Σχέδιο.
6) στο σημερινό Σχέδιο άλλοι γιατροί και κλινικές θα είναι συμβεβλημένοι και άλλοι όχι, πράγμα που θα δημιουργήσει τεράστια, ίσως ανυπέρβλητα, προβλήματα λειτουργίας και εξυπηρέτησης.
Η προτεινομένη αλλαγή είναι η πιο δίκαιη, συνταγματικά σωστή, πρακτική, ασφαλής, συναινετική και γρήγορα εφαρμόσιμη λύση για το Γενικό Σχέδιο Υγείας
