ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Ελλάδα: Το διακύβευμα της επόμενης μέρας

Με την ολοκλήρωση των προγραμμάτων στήριξης, τίθεται σε ισχύ ο μηχανισμός «Εγκαιρης Προειδοποίησης» του ESM

Kathimerini.com.cy

info@kathimerini.com.cy

Από το καθεστώς του μνημονίου σε αυτό της «ενισχυμένης εποπτείας» πέρασε η Ελλάδα, έπειτα από 8,5 χρόνια προγραμμάτων και δανεισμού 288,7 δισ. ευρώ. Παράλληλα, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) θα εφαρμόζει το δικό του «Σύστημα Εγκαιρης Προειδοποίησης», όπως αναφέρεται σε ανακοίνωσή του, προκειμένου να διασφαλίσει την εξόφληση των δανείων του.

Το «Σύστημα Εγκαιρης Προειδοποίησης» προβλέπεται από τη Συνθήκη του ESM, προκειμένου να διασφαλίζεται ότι οι επωφελούμενες χώρες εξοφλούν τα δάνειά τους. Στο πλαίσιο αυτό, ο ESM είναι υποχρεωμένος, όπως σημειώνεται, να διεξάγει τη δική του παρακολούθηση, η οποία αφορά τη βραχυπρόθεσμη ρευστότητα της χώρας, την πρόσβαση στις αγορές, καθώς και τη μεσο- και μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους. Μάλιστα, διευκρινίζεται ότι αυτή η παρακολούθηση θα διαρκέσει ώς την πλήρη εξόφληση των δανείων του ESM, δηλαδή μετά το 2060. «Ο ESM θα λαμβάνει τακτική ενημέρωση από την Ελλάδα και θα συμμετέχει στις τακτικές αποστολές της Κομισιόν, στο πλαίσιο της ενισχυμένης εποπτείας», σημειώνει η ανακοίνωση.

Οι δηλώσεις

Η τελευταία μνημονιακή μέρα χαρακτηρίστηκε από πλήθος δηλώσεων Ευρωπαίων αξιωματούχων και ανακοινώσεων θεσμών, των οποίων κοινή συνισταμένη, πέραν του πανηγυρικού τους χαρακτήρα, ήταν η υπογράμμιση της σημασίας για συνέχιση των μεταρρυθμίσεων και αποφυγή επιστροφής στις κακές συνήθειες του παρελθόντος. Χαρακτηριστικά, ο πρόεδρος του Eurogroup, Μάριο Σεντένο, προειδοποίησε ότι «δεδομένου ότι οι Ελληνες πλήρωσαν ακριβά τις κακές πολιτικές του παρελθόντος, η οπισθοδρόμηση θα ήταν ένα μεγάλο λάθος».

Σε ανάρτησή του στο Τwitter, ο κ. Σεντένο υπογράμμισε ότι η Ελλάδα επιστρέφει στην κανονικότητα, υπό την έννοια ότι μπορεί να απολαμβάνει τα πλήρη οφέλη της συμμετοχής της στην Ευρωζώνη και να υπόκειται στους ίδιους κανόνες με τα υπόλοιπα κράτη-μέλη. Σε βίντεο που συνοδεύει την ανάρτηση, αφού καλημέρισε στα ελληνικά, ο κ. Σεντένο αναγνώρισε ότι τα οφέλη από την επιστροφή στην ανάπτυξη, τα πλεονάσματα και τη δημιουργία θέσεων εργασίας μπορεί «να μην γίνονται αισθητά σε όλο τον πληθυσμό, αλλά σταδιακά αυτό θα συμβεί». Ο διευθύνων σύμβουλος του ESM, Κλάους Ρέγκλινγκ, υπογράμμισε την ανάγκη συνέχισης των μεταρρυθμίσεων. «Θέλουμε να είναι η Ελλάδα μία ακόμη ιστορία επιτυχίας, να ευημερήσει και να είναι μια χώρα που εμπιστεύονται οι επενδυτές», τόνισε, αναφερόμενος στην ολοκλήρωση των προγραμμάτων Ιρλανδίας, Ισπανίας, Πορτογαλίας και Κύπρου. «Αυτό μπορεί να συμβεί υπό την προϋπόθεση ότι η Ελλάδα θα οικοδομήσει πάνω στην πρόοδο που επετεύχθη συνεχίζοντας τις μεταρρυθμίσεις που ξεκίνησαν στο πλαίσιο του προγράμματος του ESM».

Ανοιχτό άφησε και πάλι το ενδεχόμενο να μην περικοπούν οι συντάξεις από 1/1/2019 ο Πιερ Μοσκοβισί. Απαντώντας σε σχετική ερώτηση είπε ότι «οι δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί πρέπει να γίνουν σεβαστές», αλλά πρόσθεσε ότι στις 16 Οκτωβρίου θα εξεταστεί το προσχέδιο του προϋπολογισμού για να διαπιστωθούν τα δημοσιονομικά περιθώρια». Σε συνέντευξη Τύπου στις Βρυξέλλες, με αφορμή τη λήξη του μνημονίου, ο κ. Μοσκοβισί είπε ότι η πρώτη μεταμνημονιακή αποστολή στην Αθήνα θα γίνει στις 10 Σεπτεμβρίου, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου εν όψει της κατάρτισης του προϋπολογισμού του 2019. Ο κ. Μοσκοβισί ανέφερε, επίσης, ότι η διαδικασία εποπτείας στην περίπτωση της Ελλάδας θα χρειαστεί να είναι «κάπως πιο σφιχτή ώστε να υποστηριχθεί η εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων», διευκρινίζοντας, όμως, πως «δεν προβλέπεται τίποτα που να θυμίζει τέταρτο πρόγραμμα».

Εξάλλου, ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ τόνισε την προσωπική του προσπάθεια να παραμείνει η Ελλάδα στην Ευρωζώνη και πρόσθεσε ότι ο ελληνικός λαός θα βρίσκει πάντα στο πρόσωπό του έναν «σύμμαχο, εταίρο και φίλο». Συγκεκριμένα, σημείωσε ότι «η ολοκλήρωση του προγράμματος στήριξης σηματοδοτεί μια σημαντική στιγμή για την Ελλάδα και την Ευρώπη. Ενώ οι Ευρωπαίοι εταίροι απέδειξαν την αλληλεγγύη τους, ο ελληνικός λαός αντιμετώπισε όλες τις προκλήσεις με αξιοσημείωτο θάρρος και αποφασιστικότητα». Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, χαιρέτισε κι αυτός, γράφοντας –στα ελληνικά– στο Τwitter: «Τα καταφέρατε! Συγχαρητήρια στην Ελλάδα και στον λαό της για τον τερματισμό του προγράμματος χρηματοδοτικής συνδρομής. Χάρη στις τεράστιες προσπάθειες και στην ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, κερδίσατε το αύριο».

Ιδιαίτερα μηνύματα έστειλε στην ανάρτησή του στο Τwitter και ο Ελληνας εκπρόσωπος Τύπου της Κομισιόν Μαργαρίτης Σχοινάς: «Η Ιστορία σίγουρα θα κοιτάξει πίσω και θα αποδώσει τα δέοντα. Από σήμερα, όμως, η Ελλάδα να κοιτάξει μπροστά. Για μια οικονομία που θα γεννάει ευκαιρίες – όχι χρέη– για τους νεότερους. Για ένα σύγχρονο, δίκαιο –όχι πελατειακό– κράτος. Με την Ευρώπη αρωγό και συμπαραστάτη». Στο ίδιο πνεύμα, της υπόμνησης της ανάγκης για συνέχιση των μεταρρυθμίσεων ήταν και η δήλωση της γερμανικής καγκελαρίας στο AΠΕ. «Για να διασφαλιστεί η επιτευχθείσα πρόοδος», σημειώνεται, «είναι τώρα σημαντικό η Ελλάδα να συνεχίσει στον δρόμο που έχει ακολουθήσει. Οι συμφωνίες του Eurogoup του Ιουνίου αυτού του έτους έθεσαν για αυτό μια σημαντική βάση». Στην ανακοίνωση της Κομισιόν, εξάλλου, τονίζεται η ανάγκη να διατηρήσουν οι ελληνικές αρχές την κυριότητα των μεταρρυθμίσεων και να διασφαλίσουν τη σταθερή εφαρμογή τους, προκειμένου να εδραιωθούν η εμπιστοσύνη των αγορών και να ενισχυθεί η οικονομική ανάκαμψη της Ελλάδας.

Βιωσιμότητα χρέους

Στη δική του ανακοίνωση, ο ESM τονίζει ότι η εφαρμογή «μιας φιλόδοξης αναπτυξιακής στρατηγικής και συνετής δημοσιονομικής πολιτικής από την ελληνική κυβέρνηση θα είναι τα βασικά συστατικά της βιωσιμότητας χρέους». Σημειώνει, επίσης, ο ESM ότι τα μεσοπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης το χρέους που συμφωνήθηκαν στο Eurogroup του Ιουνίου αναμένεται να μειώσουν το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ κατά 30 ποσοστιαίες μονάδες και τις χρηματοδοτικές της ανάγκες κατά 8 ποσοστιαίες μονάδες, επιπλέον των 25 ποσοστιαίων μονάδων και 6 ποσοστιαίων μονάδων αντιστοίχως, που συνέβαλαν τα βραχυπρόθεσμα μέτρα.

Δεν υπάρχει λόγος για πανηγυρισμούς, λέει ο διεθνής Τύπος

Η Ελλάδα κλείνει την πόρτα των προγραμμάτων διάσωσης, εξακολουθεί ωστόσο να έχει μπροστά της έναν δύσκολο δρόμο, σημειώνει ο διεθνής Τύπος αναφερόμενος λεπτομερώς στις επιπτώσεις της οκταετούς κρίσης όσο και στις δύσκολες προοπτικές της χώρας στο καθεστώς της ενισχυμένης εποπτείας στο οποίο εισέρχεται.

Η έξοδος από το πρόγραμμα διάσωσης δεν σημαίνει την ταχεία ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, επισημαίνεται, η οποία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει μεγάλες προκλήσεις, με το χρέος να παραμένει εξαιρετικά υψηλό και τη λιτότητα να συνεχίζεται. Επειτα από οκτώ χρόνια η Ελλάδα αφήνει πίσω της το τρίτο πρόγραμμα στήριξης, σημειώνει το Reuters προσθέτοντας πως πρόκειται για ένα καλοδεχούμενο Grexit, όμως πριν ανοίξουν οι σαμπάνιες είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η Αθήνα παραμένει δέσμια των πιστωτών –που απέτυχαν να θέσουν την ελληνική οικονομία σε βιώσιμη τροχιά– και των δανείων που της χορηγήθηκαν. Χωρίς τη θωράκιση του προγράμματος, η Ελλάδα θα πρέπει να αντλεί κεφάλαια από τις αγορές για την εξυπηρέτηση του χρέους της. Αυτός είναι ο λόγος που η Ελλάδα θα έπρεπε να εξέλθει του προγράμματος με πολύ μικρότερο χρέος.

Το τέλος του προγράμματος δεν σημαίνει και τέλος των δεσμεύσεων της Ελλάδας, σημειώνουν από την πλευρά τους οι Financial Times. Σε αντάλλαγμα για τη συμφωνία της ελάφρυνσης του χρέους του περασμένου Ιουνίου, θα πρέπει να διατηρεί πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ μέχρι το 2022, και τυχόν αποτυχία σημαίνει ότι υπάρχει ο κίνδυνος να αποσυρθεί ένα μέρος της στήριξης. Επίσης, πρέπει να προσελκύσει περισσότερες επενδύσεις αλλά και να αναμορφώσει τον τραπεζικό της κλάδο για να τονώσει την ανάπτυξη. Η Ελλάδα βγαίνει από το πρόγραμμα αλλά παραμένει μέσα στα χρέη, σημειώνει το Bloomberg. Τα 240 δισ. ευρώ χρέους προς τον επίσημο τομέα σε συνδυασμό με το χρέος προς τους ιδιώτες, ανεβάζουν το ποσοστό χρέους προς ΑΕΠ της Ελλάδας στο 180%. Οι Ευρωπαίοι πιστωτές επιμένουν ότι το χρέος είναι βιώσιμο. Εχουν μειώσει τις πληρωμές τόκων και επιμήκυναν τον χρόνο αποπληρωμής των ελληνικών δανείων, επεκτείνοντας ορισμένες λήξεις έως το 2060.

Δυστυχώς, οι προβλέψεις της Ε.Ε. περιλαμβάνουν ευσεβείς πόθους. Εξοδος υψηλού ρίσκου Τις επόμενες δεκαετίες, ακόμη και με βάση ένα αισιόδοξο σενάριο, η Ελλάδα θα πρέπει να δανειστεί εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ από ιδιώτες επενδυτές για να εξοφλήσει τους επίσημους πιστωτές της. Εάν αυτοί οι επενδυτές κρίνουν ότι τα χρέη της ελληνικής κυβέρνησης βρίσκονται εκτός ελέγχου, θα γυρίσουν την πλάτη και οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα έρθουν πάλι αντιμέτωποι με μια νέα ελληνική κρίση. Για «κολοσσιαία» αποτυχία έκανε λόγο η εφημερίδα Guardian σε άρθρο της για τα προγράμματα διάσωσης της Ελλάδας, καθώς παρά τα πακέτα διάσωσης η ελληνική οικονομία έχει τεράστιο έδαφος να καλύψει, δεδομένου ότι έχασε το 1/3 του ΑΕΠ της κατά τα χρόνια της κρίσης. Εκτός από τους βαρύτατους δημοσιονομικούς κανόνες, που ισχύουν για την επόμενη δεκαετία ή και περισσότερο, οι Ελληνες μπορούν να «αποχαιρετήσουν» την τρόικα που πρακτικά διαχειριζόταν τη χώρα από το 2010. Ομως, προσοχή στους ισχυρισμούς που παρουσιάζουν την Ελλάδα ως ένα success story, επισημαίνει. Οι New York Times σημειώνουν πως η διάσωση της Ελλάδας άφησε πάνω από το ένα τρίτο του πληθυσμού στο όριο της φτώχειας, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ. Τα εισοδήματα των νοικοκυριών μειώθηκαν περισσότερο από 30%, ενώ πάνω από το ένα πέμπτο των πολιτών δεν είναι σε θέση να πληρώσουν βασικά έξοδα όπως ενοίκιο, ηλεκτρικό και τραπεζικά δάνεια.

Σταθερότητα και συναίνεση ζητεί ο επιχειρηματικός κόσμος

Συγκρατημένα αισιόδοξος εμφανίζεται ο επιχειρηματικός κόσμος, χαρακτηρίζοντας μεν θετικό γεγονός το τέλος του μνημονίου, επισημαίνοντας δε το βαρύ τίμημα αυτού, όπως για παράδειγμα το κλείσιμο εκατοντάδων χιλιάδων επιχειρήσεων, αλλά και τις δυσκολίες της επόμενης ημέρας. «Εάν μια λογική σύνεσης, συναίνεσης και συνεργασίας δεν επικρατήσει, φοβάμαι ότι η χώρα θα κάνει ένα βήμα μπροστά και τρία βήματα πίσω», δήλωσε, μιλώντας στο Euronews, ο πρόεδρος της Κεντρικής Ενωσης Επιμελητηρίων και του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών κ. Κ. Μίχαλος. «Αυτό που οι ελληνικές επιχειρήσεις πάντα ήθελαν είναι η σταθερότητα, που δημιουργεί το ιδανικό περιβάλλον για επενδύσεις.

Επιπλέον, ζητούν απλοποίηση των διαδικασιών, μείωση της γραφειοκρατίας, αλλαγές στο φορολογικό σύστημα και, φυσικά, επιτάχυνση του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων, ώστε να δώσουμε θετικό σήμα στους επενδυτές και να τους ενθαρρύνουμε να έρθουν να επενδύσουν στην Ελλάδα», πρόσθεσε.

«Πιστεύω ότι είναι πολύ πρόωρο να εφησυχάσει όποιος μικρομεσαίος δραστηριοποιείται επιχειρηματικά και θα είναι τραγικό λάθος να οδηγηθούμε στο συμπέρασμα ότι τα δύσκολα πέρασαν, αφού η οικονομία έχει μεν δείξει σημάδια βελτίωσης, αλλά χωρίς αυτά να έχουν περάσει ακόμη στην καθημερινότητα της κοινωνίας. H μεταμνημονιακή περίοδος είναι κρίσιμη και ενδέχεται να αποδειχθεί εξίσου δύσκολη με την περίοδο των τριών μνημονίων», υποστήριξε από την πλευρά του ο πρόεδρος της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας κ. Β. Κορκίδης. «Ως εξέλιξη είναι οπωσδήποτε θετική και μόνο αισιόδοξα συναισθήματα μπορεί να προκαλέσει. (...) Η έξοδος από τα προγράμματα προσαρμογής δεν σημαίνει και το οριστικό τέλος της ελληνικής κρίσης, καθώς η οικονομία μας παραμένει ακόμη σε δύσκολη θέση», επισήμανε ο πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών κ. Ιω. Χατζηθεοδοσίου.

Πέντε μύθοι και πέντε λάθη στα προγράμματα διάσωσης της Ελλάδας

Στους πέντε μύθους και στα πέντε λάθη που αφορούν τη διάσωση της Ελλάδας αναφέρεται η γερμανική εφημερίδα Handelsblatt, με αφορμή την έξοδο από το πρόγραμμα. «Είναι μύθος ότι όλα τα κονδύλια για την Ελλάδα εξανεμίστηκαν από το διεφθαρμένο ελληνικό κράτος», λέει ο Γιοργκ Ρόχολ πρόεδρος του Πανεπιστημίου Εφαρμοσμένων Επιστημών του Βερολίνου ESMT.

«Αντίθετα, η αλήθεια είναι ότι τα περισσότερα κεφάλαια διατέθηκαν σε τράπεζες και επενδυτές, ιδίως για την αποπληρωμή χρεών, την εξυπηρέτηση τόκων ή ως κεφαλαιουχική ενίσχυση των ελληνικών τραπεζών». Ο δεύτερος μύθος αφορά τη σκληρότητα του ΔΝΤ.

Είναι αλήθεια ότι στην αρχή του προγράμματος το ΔΝΤ ήταν ιδιαίτερα αυστηρό στις δημοσιονομικές απαιτήσεις, ωστόσο με την πάροδο του χρόνου το ΔΝΤ έγινε σαφώς πιο ρεαλιστικό. Ο τρίτος μύθος είναι αυτός που αναφέρεται στους τεμπέληδες Ελληνες. Το 2014, εν μέσω κρίσης, σύμφωνα με μια στατιστική του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, οι Ελληνες εργάζονταν κατά μέσον όρο 2.035 ώρες τον χρόνο, ενώ οι Γερμανοί μόνο 1.363 ώρες. Μύθος είναι επίσης ότι το ελληνικό συνταξιοδοτικό σύστημα είναι πολύ πιο «πολυτελές» από το γερμανικό. Ο τέταρτος μύθος είναι ότι η Γερμανία κερδίζει χρήματα από τη διάσωση. Το σωστό είναι ότι από το 2010 η Γερμανία κέρδισε περίπου 2,9 δισεκατομμύρια ευρώ από τους τόκους των δανείων προς την Ελλάδα. Παρ’ όλα αυτά, η Γερμανία δεν επωφελήθηκε από την κρίση. Η Γερμανία έχει δανείσει χρήματα στην Ελλάδα με πολύ χαμηλότερα επιτόκια από ό,τι συνήθως και θα της επιστραφούν έπειτα από πολλά χρόνια.

Ο πέμπτος μύθος είναι ότι η κρίση χρέους της Ελλάδας τελείωσε πλέον. Αν δει κανείς τους απόλυτους αριθμούς, η χώρα βρίσκεται πιο βαθιά χρεωμένη από ό,τι στην αρχή της κρίσης. Τα πέντε μεγαλύτερα λάθη σύμφωνα με την Handelsblatt είναι τα εξής: Πρώτον, η πολιτική υποτίμησε την έκταση της κρίσης – η νομισματική ένωση δεν είχε το 2010 ούτε την εμπειρία να αντιμετωπίσει μια τέτοια κρίση ούτε διέθετε μια αρχιτεκτονική αντιμετώπισης κρίσεων. Δεύτερον, έγιναν πολλές περικοπές και λίγες μεταρρυθμίσεις – οι πιστωτές της Ελλάδας γνώριζαν κυρίως τις περικοπές ως μέσο για να αναστρέψουν την πορεία της χώρας, οι αυστηροί δημοσιονομικοί περιορισμοί ώθησαν την Αθήνα όλο και πιο βαθιά στην ύφεση.

Τρίτον, το «κούρεμα» ήρθε πολύ αργά – πολλοί ειδικοί παραδέχονται εκ των υστέρων, ότι το «κούρεμα» του χρέους τον Φεβρουάριο του 2012 θα έπρεπε να έχει γίνει νωρίτερα, και μάλιστα στην αρχή του προγράμματος βοήθειας, την άνοιξη του 2010.

Τέταρτον, οι ψευδείς υποσχέσεις από τους δανειστές τράβηξαν σε μάκρος τη διάσωση της Ελλάδας – οι πιστωτές υποσχέθηκαν στον Αντώνη Σαμαρά ελάφρυνση του χρέους εάν εφαρμόζονταν οι μεταρρυθμίσεις του δεύτερου πακέτου διάσωσης, αλλά ελάφρυνση του χρέους δεν έγινε τελικά το 2014. Τέλος, η επικοινωνία ήταν κακή – έπρεπε να έχει ειπωθεί καθαρά από την αρχή ότι πρέπει να υπάρξουν οδυνηρές περικοπές, αλλά μια νομισματική ένωση είναι μη αναστρέψιμη και θα φροντίσουμε να παραμείνει έτσι.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΣΧΕΤΙΚΑ TAGS
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ

Άλλα άρθρα συγγραφέα

Kathimerini.com.cy

Ελλάδα: Τελευταία Ενημέρωση

X