Kathimerini.gr
ΙΩΑΝΝΑ ΦΩΤΙΑΔΗ
Στη διάρκεια της εθελοντικής εργασίας, οι πέντε κοπέλες ήρθαν σε επαφή με τη φύση και με ζώα που χρειάζονταν τη φροντίδα τους. Είχαν, έτσι, την ευκαιρία να γνωρίσουν έναν άλλο τρόπο ζωής και να αναλογιστούν τις ανάγκες και τα θέλω τους. Με ορίζοντα το μέλλον.
Τη στιγμή που πολλοί έφηβοι ονειρεύονται τις σπουδές τους στο εξωτερικό ή ζουν τον πρώτο τους έρωτα με συμμαθητή, άλλα συνομήλικα κορίτσια και αγόρια φλερτάρουν με την ιδέα να αφιερώσουν τη ζωή τους σε έναν πόλεμο «κατά των απίστων». Η ριζοσπαστικοποίηση πολλών νεαρών Ευρωπαίων, που πρόσκεινται «ιδεολογικά» στο Ισλαμικό Κράτος και το υπηρετούν επί ευρωπαϊκού ή αραβικού εδάφους, αποτελεί ένα κοινωνικό φαινόμενο που επιδέχεται πολλές ερμηνείες. Στη Γαλλία, οι Αρχές υπολογίζουν ότι από το 2015 συνολικά 2.000 άτομα έφυγαν για να ενταχθούν στις τάξεις του ΙΚ. Εσχάτως, βέβαια, χάρη σε αυστηρότερα μέτρα ασφαλείας, οι μετακινήσεις προς Ανατολάς έχουν περιοριστεί, ενώ πολλοί και πολλές επιστρέφουν έχοντας συνειδητοποιήσει την πλάνη τους.
«Σύμφωνα με τις Αρχές της περιφέρειας του Rhône, από το 2015 έφυγαν 237 νεαρά άτομα, το 50% κορίτσια», αναφέρει στην «Κ» η κ. Céline Chantepy-Touil, κοινωνιολόγος στο περιφερειακό ινστιτούτο Jean Bergeret, στη Λυών, που έχοντας 30ετή εμπειρία σε νέους με αποκλίνουσα συμπεριφορά ασχολείται με την αποκωδικοποίηση της ριζοσπαστικοποίησης. «Εργαζόμαστε με κοπέλες που επέστρεψαν από τη Συρία, άλλες που εντοπίστηκαν προτού περάσουν τα σύνορα και πολλές που ακολουθούν τον τρόπο ζωής του ακραίου Ισλάμ όμως ζουν στην Ευρώπη», εξηγεί η κ. Chantepy, η οποία είναι αδελφή του Γάλλου πρέσβη στην Αθήνα, Christophe Chantepy. Μεταξύ των 150 έως τώρα επωφελούμενων, οι άνδρες είναι μόλις 15, καθώς για εκείνους το ταξίδι είναι συνήθως «one way». «Στοχεύουμε στην εξάλειψη του θυμού τους, στην επανάκτηση της αυτοεκτίμησής τους, στην επανένταξή τους στην κοινωνία». Επειτα από ένα-δύο χρόνια, αρκετές επιστρέφουν στα έδρανα του πανεπιστημίου ή ξεκινούν μια ερωτική σχέση.
Οι εν λόγω «δραπέτες» ασπάζονται το Ισλάμ στην ύστερη εφηβεία, καθώς οι περισσότεροι έως τότε δεν έχουν επαφή με το μουσουλμανικό στοιχείο. «Η αλλαγή είναι ευδιάκριτη: τα κορίτσια αποφεύγουν τον συγχρωτισμό με άνδρες και ντύνονται συντηρητικά». Στροφή 180 μοιρών συντελείται και στη μειονότητα μεταξύ αυτών που έχουν μεταναστευτικό προφίλ. «Είναι τρίτης γενιάς μετανάστες, που δεν είχαν ποτέ επισκεφθεί τη χώρα καταγωγής τους, δεν μιλούσαν αραβικά ούτε προσεύχονταν μέχρι τη “μετάλλαξή” τους».
Αξιοπρόσεκτο είναι ότι «δεν απευθύνονται σε ιμάμη, εξισλαμίζονται εν κρυπτώ μέσω Διαδικτύου, καθώς είναι αναρίθμητες οι “στρατευμένες” ιστοσελίδες». Πολλοί συνομιλούσαν με πρόσωπα των οποίων δεν γνώριζαν την πραγματική ταυτότητα. «Αλλοτε γυναίκες που παρίσταναν τους άνδρες και άλλοτε παντρεμένοι που συστήνονταν ως ελεύθεροι, όλοι τους εξαίρετοι ψυχολόγοι που χειρίζονται επιδέξια ευάλωτους εφήβους». Πωλούν ένα όραμα: Καλούν τους νέους να υπερασπιστούν τους φτωχούς και καταπιεσμένους, να αποκτήσουν πρόσβαση σε ένα παντοδύναμο δίκτυο και τους υπόσχονται διαγραφή των παραπτωμάτων τους. «Οι κοπέλες έχουν την αποστολή να γεννήσουν τους επόμενους μαχητές της Τζιχάντ, μετά την ένωσή τους με ένα “πραγματικό” αρσενικό, έναν γενναίο πολεμιστή». Δεν είναι λίγες οι φορές «που τα κορίτσια δεν είχαν δει καν φωτογραφία του μέλλοντα συζύγου, τον συνάντησαν την ημέρα του γάμου». Από τις διηγήσεις τους για τη συζυγική τους ζωή, «διακρίνω περισσότερο την αίσθηση του καθήκοντος παρά τον έρωτα μιας νεαρής γυναίκας».
Τραυματικές εμπειρίες οδηγούν στη φυγή
Το «κύμα φυγής» από τη Γαλλία διαχωρίστηκε σε δύο φάσεις. «Τα πρώτα κρούσματα σημειώθηκαν το 2013-14 με προορισμό το Αφγανιστάν», λέει στην «Κ» η κ. Chantepy. Επρόκειτο για νεαρούς από υποβαθμισμένα προάστια, που από νωρίς είχαν επιδείξει βίαιη ή αυτοκαταστροφική συμπεριφορά. «Συχνά, είχαν ήδη εκτίσει ποινή φυλάκισης και ορισμένοι, αποφυλακιζόμενοι, άρχισαν να μιλούν για το Ισλάμ». Λόγω του βεβαρημένου ποινικού μητρώου τους, οι οικογένειές τους δεν δήλωσαν την εξαφάνισή τους, με συνέπεια σήμερα να μην υπάρχουν ακριβή στοιχεία για αυτούς.
Μεγαλύτερο, όμως, ενδιαφέρον για τους κοινωνικούς επιστήμονες παρουσιάζουν όσοι έφυγαν τα επόμενα χρόνια. «Πρόκειται για παιδιά της μεσαίας τάξης, γόνους οικογενειών, που εκ πρώτης όψεως έμοιαζαν λειτουργικές και υγιείς». Εκείνοι εγκατέλειψαν τη Γαλλία, τη διετία 2014-15, πηγαίνοντας στη Συρία και το Ιράκ.
Οι νέοι με τραυματικό παρελθόν υιοθετούν τον εν λόγω τρόπο ζωής έχοντας υποσυνείδητα την προσδοκία της αναγνώρισης και της κάθαρσης. Αλλοι βρίσκουν το νόημα της ζωής τους σε αυτόν τον «ιερό» για αυτούς σκοπό. Είναι ενδεικτικό ότι πολλές κοπέλες που ζητούν τη νομική διαμεσολάβηση των γονιών τους για να επιστρέψουν στη Γαλλία, επικαλούνται εξωγενείς παράγοντες, όπως π.χ. την έλλειψη ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, χωρίς όμως να κάνουν κριτική στον πυρήνα της ιδεολογίας του Ι.Κ.
Η περιπέτεια της ριζοσπαστικοποίησης δεν αποτελεί, πάντως, μια «νεανική τρέλα». «Στους κόλπους καθωσπρέπει οικογενειών ανακαλύπτουμε καλά κρυμμένα μυστικά, ενδοοικογενειακή βία, σεξουαλική κακοποίηση, απαξίωση, ειδικά προς τα κορίτσια», υπογραμμίζει η κ. Chantepy. «Και προπάντων αδιαφορία: γιατί αν ο γονιός αφιέρωνε δέκα λεπτά δίπλα στο παιδί του που σερφάρει, θα αντιλαμβανόταν αμέσως τον κίνδυνο των ιστοσελίδων». Τραγική ειρωνεία, μάλιστα, είναι ότι «πολλοί γονείς είναι ήσυχοι που τα παιδιά τους δεν “αλητεύουν”, αλλά μένουν στο σπίτι μπροστά στο λάπτοπ». Το μπλοκάρισμα αυτών των sites είναι ανώφελο, «γιατί είναι αναρίθμητα, πολλά εξάλλου έχουν έδρα εκτός Γαλλίας».
Το Ινστιτούτο Jean Bergeret βρίσκεται σε επικοινωνία με αντίστοιχους οργανισμούς σε Γερμανία, Βέλγιο και Ιταλία. «Η Γερμανία δίνει έμφαση στην καταστολή, οι Ιταλοί έχουν μια προσέγγιση παραπλήσια της δικής μας, ενώ οι Βέλγοι διαφοροποιούνται ορίζοντας για κάθε νέο έναν μέντορα». Σύμφωνα με την κ. Chantepy, η εν λόγω απειλή μοιάζει μακρινή για τα Ελληνόπουλα. «Το αποικιακό παρελθόν και η δέσμευση της Γαλλίας να καταπολεμήσει το Ισλαμικό Κράτος γίνονται “επιχειρήματα” στο στόμα των μελών του Ι.Κ., προκειμένου να εγείρουν ενοχές στους νεαρούς Γάλλους και να τους κάνουν να αποστρέφονται την πατρίδα τους».
Η θεραπευτική επίδραση της Ελλάδας
Ενα ταξίδι ενηλικίωσης στην Αίγινα οργάνωσε το ινστιτούτο Jean Bergeret για τις νεαρές Γαλλίδες που βρίσκονται στην εν λόγω μεταβατική περίοδο. «Τα συγκεκριμένα πέντε κορίτσια βρέθηκαν για πρώτη φορά στο εξωτερικό, μακριά από την οικογένειά τους», σημειώνει η κ. Chantepy, «εργάστηκαν εθελοντικά στην περίθαλψη άγριων ζώων, στην ΑΝΙΜΑ». Καθημερινά καθάριζαν τα κλουβιά και τάιζαν τα πτηνά, πλάι στα μέλη της οργάνωσης, ενώ τα Σαββατοκύριακα είχαν χρόνο για εκδρομές. Η επαφή με τη φύση και τα ζώα είχε θεραπευτική επίδραση στον ψυχισμό τους, όπως και το πολιτισμικό περιβάλλον της Ελλάδας. «Τα κορίτσια διαπίστωσαν στην Ελλάδα ότι οι πόρτες στις εκκλησίες είναι ανοικτές για όλους, ότι η θρησκεία δεν αποκλείει κανέναν, σημαίνει αγάπη και συνάδει με την κοινωνική ζωή».
