Kathimerini.gr
«Στα χέρια» του Ιταλού Προέδρου Σέρτζιο Ματαρέλα βρίσκεται πλέον το μέλλον της Ιταλίας, στον απόηχο της ήττας του Ματέο Ρέντσι στο δημοψήφισμα για την συνταγματική μεταρρύθμιση. Οι δύο άνδρες είχαν ανεπίσημη συνομιλία μιας ώρας το μεσημέρι, ενώ το απόγευμα, μετά τη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, ο Ρέντσι πρόκειται να επιστρέψει στο προεδρικό μέγαρο για να υποβάλει επίσημα την παραίτησή του στον πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Πρωταρχικός στόχος άλλωστε του Ματαρέλα, όπως επισημαίνουν οι αναλυτές, θα είναι η διασφάλιση της απαραίτητης πλειοψηφίας για τον σχηματισμό μιας τεχνοκρατικής κυβέρνησης, εάν επιθυμεί να αποφύγει τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών.
Ο Ματέο Ρέντσι που είχε συνδέσει εξαρχής άμεσα την παραμονή του ή όχι στην εξουσία με την έκβαση του δημοψηφίσματος ανέλαβε την ευθύνη της ήττας σε τηλεοπτικό του διάγγελμα λίγο μετά τη μία τα ξημερώματα ώρα Ελλάδος και ανακοίνωσε ότι «πριν υποβάλει την παραίτησή του το απόγευμα της Δευτέρας θα συγκαλέσει συνεδρίαση του τελευταίου υπουργικού συμβουλίου». Έδωσε μάλιστα την διαβεβαίωση ότι η κυβέρνησή του θα δουλέψει, πριν παραιτηθεί, για την τελική έγκριση του προϋπολογισμού του 2017 και για τα τελευταία μέτρα υπέρ των σεισμοπαθών».
«Έχασα και το λέω με δυνατή φωνή, έκανα ότι μπορούσα, αλλά με την ήττα δεν μπορείς να σφυρίζεις αδιάφορα», τόνισε ο Ιταλός κεντροαριστερός πρωθυπουργός. Ευχαρίστησε την σύζυγό του Ανιέζε και τα παιδιά του, με έντονη συγκίνηση. «Για να αλλάξουμε το πολιτικό σύστημα, δεν μπορούμε να μείνουμε γραπωμένοι στις καρέκλες μας», δήλωσε ο Ρέντσι, και εξήγησε ότι «οι ηγέτες του μετώπου του όχι θα πρέπει να αναλάβουν, τώρα, την πρωτοβουλία για την έγκριση νέου εκλογικού νόμου». «Μπορεί να χάσει, κανείς, ένα δημοψήφισμα, αλλά η χώρα μας είναι η ωραιότερη του κόσμου», είπε, παράλληλα, ο επικεφαλής του Δημοκρατικού Κόμματος.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία από το υπουργείο Εσωτερικών της Ιταλίας υπέρ του «όχι» στο δημοψήφισμα ψήφισε περίπου το 59,5% ενώ η συμμετοχή κινήθηκε σε υψηλά επίπεδα αγγίζοντας το 70%.
Σε ό,τι αφορά πάντως τις επιλογές που βρίσκονται στο τραπέζι από δω και στο εξής, αυτές είναι οι ακόλουθες: Κατ'αρχήν ο Σέρτζιο Ματαρέλα θα μπορούσε να ζητήσει εκ νέου από τον Ρέντσι να σχηματίσει νέα κυβέρνηση. Θεωρητικά, θα μπορούσε να κερδίσει την ψήφο εμπιστοσύνης στην ιταλική Βουλή είτε με την παρούσα πλειοψηφία ή με μια νέα στην οποία θα περιλαμβάνεται και το κεντροδεξιό κόμμα Forza Italia του Σίλβιο Μπερλουσκόνι. Ωστόσο, αυτό το σενάριο φαίνεται να χάνει την ισχύ του αν αναλογιστεί κανείς ότι στο διάγγελμά του ο Ρέντσι τόνισε πως «η εμπειρία του στην κυβέρνηση σταματά εδώ».
Ενα άλλο σενάριο που φαντάζει και ως το πιο πιθανό είναι ο διορισμός από τον Ματαρέλα ενός νέου επικεφαλής της κυβέρνησης με τη στήριξη της υπάρχουσας πλειοψηφίας ή μιας νέας διευρυμένης πλειοψηφίας. Τα ονόματα που έχουν ήδη «κυκλοφορήσει» για την θέση είναι αυτά του υπουργού Οικονομικών Πιερ Κάρλο Παντοάν και του επικεφαλής της Γερουσίας Πιέτρο Γκράσο. Η κυβέρνηση αυτή θα επιφορτιζόταν με το «έργο» της έγκρισης του προϋπολογισμού του 2017 στο κοινοβούλιο και με την τροποποίηση του νέου εκλογικού νόμου πριν από τη διεξαγωγή νέων εκλογών. Ο νέος πρωθυπουργός θα μπορούσε ακόμη και να συνεχίσει έως το τέλος της παρούσας κοινοβουλευτικής θητείας τον Φεβρουάριο του 2018, μια κίνηση που ωστόσο θα προκαλούσε αντιδράσεις στους κόλπους του Κινήματος των Πέντε Αστέρων, που ζητά εκλογές το συντομότερο.
Το τρίτο και πιο απίθανο σενάριο είναι η άμεση διάλυση του κοινοβουλίου. Οπως ορίζει η πρόσφατη εκλογική μεταρρύθμιση το πρώτο κόμμα πριμοδοτείται στη Βουλή των Αντιπροσώπων, ενώ η ματαίωση της συνταγματικής μεταρρύθμισης της Γερουσίας διατηρεί το αναλογικό σύστημα, καθιστώντας τα δύο σώματα του ιταλικού κοινοβουλίου ασύμβατα. Το Κίνημα των Πέντε Αστέρων, το οποίο οι δημοσκοπήσεις δίνουν νικητή σε περίπτωση εκλογών με το ισχύον πλειοψηφικό σύστημα, επιδιώκει την προσφυγή στις κάλπες το συντομότερο δυνατόν. Ομως όλες οι άλλες πολιτικές παρατάξεις είναι αντίθετες με τη διεξαγωγή εκλογών πριν από την επιστροφή σε ένα αναλογικότερο εκλογικό σύστημα ακριβώς επειδή φοβούνται μια νίκη του Κινήματος των Πέντε Αστέρων και προτιμούν να προηγηθεί η τροποίηση του εκλογικού νόμου από τη Βουλή των Αντιπροσώπων.
Οσο για τον ίδιο τον Ματέο Ρέντσι δεν είναι λίγοι αυτοί που σχολιάζουν πως οι ρυθμοί με τους οποίους έπεσε από την εξουσία αντικατοπτρίζουν τους ρυθμούς με τους οποίους αναρριχήθηκε σε αυτήν έπειτα από ένα «εσωτερικό πραξικόπημα» στο Δημοκρατικό Κόμμα σε βάρος του τότε πρωθυπουργού Ενρίκο Λέτα.
Το νεαρό της ηλικίας του, μόλις 39 ετών, όταν ανέλαβε τα ηνία της χώρας, τον Φεβρουάριο του 2014 και το γεγονός ότι δεν είχε μετάσχει ποτέ σε κυβερνητικό σχήμα ούτε είχε εκλεγεί ποτέ βουλευτής, δεν φάνηκαν να μετριάζουν τον ενθουσιασμό αυτών που έβλεπαν στον Ρέντσι έναν «αέρα αλλαγής».
Μεταξύ των υποσχέσεων Ρέντσι ήταν οι πιο γρήγορες ιδιωτικοποιήσεις, πιο ελεύθερες απολύσεις, περικοπές δαπανών ύψους 32 δισ. ευρώ ετησίως έως το 2016 και μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, ενώ είχε δεσμευτεί «να βγάλει τη χώρα από το τέλμα» διά της οδού των διαρθρωτικών και θεσμικών μεταρρυθμίσεων.
