Kathimerini.gr
Τα υψηλότερα επιτόκια είναι προ των πυλών. Αυτή είναι η κυρίαρχη πεποίθηση στους κύκλους των επενδυτών. Η ατζέντα του Ντόναλντ Τραμπ, με μεγάλες περικοπές στη φορολογία και δαπάνες στις υποδομές, μαζί με το γεγονός ότι η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) έχει συμβιβαστεί με την ιδέα ενός υψηλότερου κόστους δανεισμού, ενισχύουν τις προβλέψεις για αυξήσεις στο βασικό επιτόκιο των ΗΠΑ.
Αν, όμως, κάνουν λάθος; Από τους δημοσιονομικούς στόχους που έχει αναγγείλει ο κ. Τραμπ οδηγείται κανείς στο συμπέρασμα ότι τα επιτόκια θα είναι υψηλότερα σε λίγα χρόνια. Η κεντρική τράπεζα θα επιδιώξει να αποτρέψει μιαν άνοδο του πληθωρισμού που, ενδεχομένως, να πυροδοτηθεί εάν η οικονομία κινηθεί σε ακόμα πιο δυναμικούς ρυθμούς ανάπτυξης.
Υπάρχουν, όμως, λόγοι για να υποψιαστεί κανείς ότι τα επιτόκια θα παραμείνουν χαμηλά για λίγο μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από αυτό που αναμένουν οι αγορές. Πρώτον, η ατζέντα του κ. Τραμπ μπορεί να πυροδοτήσει χαμηλότερη ανάπτυξη σε σχέση με τις αρχικές προσδοκίες, και έτσι η Fed θα ήταν πολύ πιο προσεκτική σε μελλοντικές αυξήσεις των επιτοκίων. Δεύτερον, ακόμη και αν η οικονομία κυμανθεί σε ταχύτερους ρυθμούς, τα μέλη της επικείμενης κυβέρνησης Τραμπ μπορεί να αλλάξουν άποψη για τα υψηλά επιτόκια. Αυτή είναι η τάση και άλλων εκπροσώπων του λαϊκισμού σε όλον τον κόσμο. Οι πολιτικοί, άπαξ και αναλάβουν την εξουσία, καλομαθαίνουν στα χαμηλά επιτόκια.
Είναι εύκολο να σκεφτεί κανείς τον κ. Τραμπ να ασκεί πιέσεις για φθηνό χρήμα και τη Fed να κρατάει τα ηνία για τον έλεγχο του πληθωρισμού.
Στην περίπτωση που οι πολιτικές του κ. Τραμπ επιτύχουν υπέρ το δέον τους στόχους τους και οδηγήσουν την οικονομία στον κίνδυνο της υπερθέρμανσης, είναι πιθανόν να ασκηθούν πιέσεις για τη διατήρηση των επιτοκίων σε χαμηλά επίπεδα. Αυτό, εξάλλου, διδάσκει η Ιστορία.
Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Ρίτσαρντ Νίξον πίεζε τον επικεφαλής της Fed Αρθουρ Μπερνς να διατηρήσει, το 1972, φθηνό το κόστος δανεισμού στην οικονομία, για να κυκλοφορεί ευκολότερα το χρήμα στην οικονομία. Στις μέρες μας, οι ηγέτες της Ουγγαρίας και της Τουρκίας υποβαθμίζουν την ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών τους και προωθούν το πολύ φθηνό κόστος δανεισμού.
Υπάρχουν δύο κενές θέσεις στο επταμελές διοικητικό συμβούλιο της Fed και η θητεία της Τζάνετ Γέλεν λήγει τον Φεβρουάριο του 2018. Η θητεία του αντιπροέδρου Στάνλεϊ Φίσερ λήγει τον Ιούνιο του ίδιου έτους. Δηλαδή μέσα σε 18 μήνες από την ανάληψη των καθηκόντων του, ο κ. Τραμπ μπορεί να διορίσει τα περισσότερα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της Fed, συμπεριλαμβανομένων του προέδρου και του αντιπροέδρου.
Αυτό δεν σημαίνει ότι οι υποψήφιοι του κ. Τραμπ θα αποφύγουν τις απαραίτητες αυξήσεις στα επιτόκια. Πολλοί Ρεπουμπλικανοί έχουν διαφωνήσει με την τάση της Fed να διατηρεί φθηνό το κόστος δανεισμού στην οικονομία για πολύ καιρό, δηλαδή στη διάρκεια της προεδρίας της κ. Γέλεν και του προκατόχου της Μπεν Μπερνάνκι.
Την τελευταία οκταετία, ο Λευκός Οίκος τηρεί ουδέτερη στάση και δεν παρεμβαίνει στο έργο της Fed, σεβόμενος την ανεξαρτησία της. Αλλά ο κ. Τραμπ έχει περιγράψει τον εαυτό του ως «άτομο χαμηλών επιτοκίων» και ήταν διατεθειμένος να επιτεθεί ακόμη και προσωπικά κατά της κ. Γέλεν. Και πάλι, όμως, από τεχνική άποψη, τα μακροπρόθεσμα επιτόκια, που επηρεάζονται από την αγορά κρατικών ομολόγων, θα κινούνταν ανοδικά ακόμη και αν η Fed διατηρούσε χαμηλά το βασικό επιτόκιό της. Οπότε δεν θα μπορούσε κάποιος να κρυφτεί από την πραγματικότητα για πολύ καιρό.
Εν πάση περιπτώσει, ο κ. Τραμπ έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν δεσμεύεται από τις παραδόσεις που πιστά έχουν ακολουθήσει οι προκάτοχοί του. Και αυτό σημαίνει ότι το μέλλον της αμερικανικής νομισματικής πολιτικής είναι στα χέρια του κ. Τραμπ.
