Kathimerini.gr
Οπως ο Ντόναλντ Τραμπ έχει τις αναρτήσεις του στο Τwitter, έτσι και ο Ταγίπ Ερντογάν έχει τις ομιλίες του. Ο Τούρκος πρόεδρος εκφωνεί έως και τρεις λόγους την ημέρα –δύο τα Σαββατοκύριακα– και αυτοί αποτελούν το βασικό όχημα της επιτυχίας του.
Ο Ερντογάν αποκαλεί τους οπαδούς της δημοκρατίας «ταραξίες», κοροϊδεύει τον υπουργό Εξωτερικών της Γερμανίας αποκαλώντας τον «καταστροφή» και εναλλάσσει με την ίδια άνεση την απλή καθημερινή γλώσσα με την ποίηση. Καταφέρεται δημοσίως εναντίον των εχθρών του, εμφανίζεται τη μία ευσεβής και την άλλη φορτικός, ενώ, παρότι κρατά τα ηνία ήδη εδώ και 15 χρόνια, αντιλαμβάνεται κάθε εκδήλωση ως προεκλογική ομιλία. Παραμένει ο δημοφιλέστερος πολιτικός της χώρας, με ποσοστό αποδοχής γύρω στο 40%, και ετοιμάζεται να εκλεγεί ακόμη μία φορά στις προεδρικές εκλογές, που μπορεί να προκηρυχθούν ακόμη και φέτος.
Η δημοτικότητά του οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην αδιάκοπη παρουσία του στα μέσα ενημέρωσης, που μεταδίδουν ομιλίες οι οποίες εμπνέουν τους οπαδούς του και χαρακτηρίζονται διχαστικές από τους αντιπάλους του. Καμία από τις δύο πλευρές δεν αμφιβάλλει ότι το ύφος αυτό έχει μεγάλη απήχηση στη συντηρητική εργατική τάξη της Τουρκίας.
Από αυτή την άποψη, ο Ερντογάν ταιριάζει γάντι με την παγκόσμια τάση ανάδειξης αυταρχικών ηγετών (πάντα ανδρών), οι οποίοι έχουν βρει έναν τρόπο να μιλούν με πυγμή υπέρ των απλών ανθρώπων που θεωρούν ότι έχουν περιφρονηθεί. Σε απευθείας μετάδοση από σειρά τηλεοπτικών σταθμών, η φωνή του Ερντογάν αντηχεί παντού στην Τουρκία, σε καφενεία, σπίτια και κυβερνητικά γραφεία. Ο δε λόγος του μοιάζει με αυτόν των απλών ανθρώπων. «Τώρα έχουν έναν υπουργό Εξωτερικών – ω Θεέ μου, σκέτη καταστροφή», έλεγε πέρυσι το καλοκαίρι για τον Γερμανό Ζίγκμαρ Γκάμπριελ. «Δεν ξέρει τη θέση του. Ποιος είσαι να μιλάς στον πρόεδρο της Τουρκίας; Μάθε τη θέση σου».
Γεμάτος εκπλήξεις
«Στυλιστικά, είναι πάντα γεμάτος εκπλήξεις», είπε η Ασλί Αϊντινταμπάς, πρώην δημοσιογράφος και νυν ερευνήτρια στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Διεθνών Σχέσεων. «Δεν τον πειράζει να σοκάρει». Προσβάλλει ανθρώπους τους οποίους οι υποστηρικτές του δεν συμπαθούν, αλλά και εμπνέει με απαγγελίες ποιημάτων και διηγήσεις επεισοδίων από τη ζωή του Μωάμεθ. Η Αϊντινταμπάς υποστηρίζει ότι το ρητορικό ύφος του Ερντογάν και η σχέση του με τους υποστηρικτές του παρουσιάζουν αναλογίες με το ύφος του Ντόναλντ Τραμπ. «Οι υποστηρικτές του Ερντογάν τον χαρακτηρίζουν “γνήσιο”», λέει. «Σε μια εποχή που τα πάντα στην πολιτική είναι αποστειρωμένα και καλογραμμένα, θεωρούνται ευπρόσδεκτα μερικά ξεσπάσματα θυμού, ακόμη και μίσους, που αντανακλούν τα αισθήματα του κοινού».
Οι αντίπαλοι παραδέχονται το ταλέντο του, αν και απεχθάνονται το διχαστικό ύφος του. «Το στυλ του ταιριάζει απολύτως με αυτό δεξιών, λαϊκιστών, αυταρχικών πολιτικών», δήλωσε ο εκπρόσωπος του αντιπολιτευόμενου κουρδικού Λαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος (HDP) Αϊχάν Μπιλγκέν. «Προτιμά να διχάζει την κοινωνία και να κλιμακώνει τις εντάσεις».
Η οικογένεια Ερντογάν κατάγεται από το Ρίζε, στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας, μια περιοχή διάσημη για το πείσμα των κατοίκων της. Ο Τούρκος πρόεδρος μεγάλωσε στη φτωχική συνοικία Κασίμπασα της Κωνσταντινούπολης, παίζοντας ποδόσφαιρο στη λάσπη με τα παιδιά της γειτονιάς. Από την αρχή της ενασχόλησής του με την πολιτική, το στυλ του ήταν εριστικό. «Πάντα δημιουργούσε εντάσεις, τσακωνόταν για τα πάντα και, μέσα στην ένταση, αναλάμβανε τον έλεγχο», λέει ο Μπιλγκέν.
