ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

«Τσουνάμι» εξελίξεων προκαλεί η κουρδική ανεξαρτησία

Ξεκινά η διαδικασία δημιουργίας του ανεξάρτητου κουρδικού κράτους

71 χρόνια μετά την διάλυση του πρώτου κουρδικού κράτους, της Δημοκρατίας του Μαχάμπατ, οι Κούρδοι βρίσκονται πλέον ένα βήμα πιο κοντά στην υλοποίηση του οράματος της δημιουργίας μιας νέας κρατικής δομής. Με συντριπτική πλειοψηφία, οι Κούρδοι του βορείου Ιράκ ψηφίζουν «ναι» στο δημοψήφισμα που πραγματοποιήθηκε την Δευτέρα και το οποίο ανοίγει τον δρόμο για την δημιουργία ενός ανεξάρτητου κουρδικού κράτους. Την νύχτα της Δευτέρας, τα πρώτα αποτελέσματα έδειχναν ότι πάνω από το 95% των ψηφοφόρων υποστήριξαν το εγχείρημα του Μασούτ Μπαρζανί.

Η νέα εξέλιξη αναστατώνει την ευρύτερη περιοχή και την παγκόσμια κοινή γνώμη. Στον απόηχο του δημοψηφίσματος η ιρακινή βουλή δίνει μια νέα εντολή-εξουσιοδότηση στην κεντρική κυβέρνηση, η οποία αποτελείται από τρία σκέλη. Πρώτον, η Βαγδάτη θα επιχειρήσει να ελέγξει όλες τις συνοριακές πύλες που ενώνουν το Κουρδιστάν με το εξωτερικό. Δεύτερον, θα ξεκινήσει μια νέα προσπάθεια για να ελέγξει όλες τις πηγές πετρελαίου του Κουρδιστάν.

Τρίτον, θα ζητήσει από τις ξένες κυβερνήσεις την απομάκρυνση των διπλωματικών αντιπροσωπειών τους από το Κουρδιστάν. Επίσης, στην νέα περίοδο η ιρακινή κυβέρνηση ετοιμάζεται να στείλει στρατεύματα στο Κουρδιστάν και συγκεκριμένα σε περιοχές που διεκδικούνται από τους Κούρδους με στόχο, όπως ισχυρίζεται, την υπεράσπιση των μειονοτήτων. Τέλος, σε μια ιστορική κίνηση η Βαγδάτη στέλνει στην Τουρκία στρατεύματα τα οποία θα συμμετέχουν στην μεγάλη στρατιωτική άσκηση που διεξάγει η χώρα στα σύνορά της με το Ιράκ.

Στο μέτωπο του «όχι» εκτός από την Τουρκία και το Ιράκ συντάσσεται και το Ιράν. Η Τεχεράνη πραγματοποιεί τις δικές της ασκήσεις στα σύνορα Τουρκίας-Ιράκ και στέλνει τα μαχητικά της στην περιοχή για να πραγματοποιήσουν χαμηλές πτήσεις. Παράλληλα, προχωρά στο κλείσιμο του εναέριου χώρου και των χερσαίων συνοριακών πυλών στο Κουρδιστάν.

Σε αντίθεση με την Τουρκία, το Ιράκ και το Ιράν, η Συρία επιλέγει μια επιφυλακτική στάση, με τον Υπουργό Εξωτερικών της χώρας, να δηλώνει την νύχτα της Δευτέρας ότι η Δαμασκός είναι έτοιμη να διαπραγματευτεί με τους Κούρδους για την αυτονόμηση του βορείου κομματιού της Συρίας.

Σε διεθνές επίπεδο, η Ουάσιγκτον δηλώνει ότι τάσσεται υπέρ της διατήρησης της ενότητας του Ιράκ, ενώ η Μόσχα επιλέγει να επικεντρώσει την προσοχή της κυρίως στις εξελίξεις στην Συρία.

Αξίζει να σημειωθεί επίσης ότι το μέτωπο του «όχι» υποστηρίζουν και μια σειρά διεθνών πρωταγωνιστών οι οποίοι, για δικούς τους λόγους, στρέφονται κατά της ιδέας της ανάδυσης ενός νέου κράτους μετά την διάλυση ενός έθνους-κράτους.

Σε αντίθεση με το μέτωπο του «όχι», το μέτωπο του «ναι», υποστηρίζεται από λίγους πρωταγωνιστές στο διεθνές πολιτικό πεδίο. Στο παγκόσμιο σκηνικό, εκτός από το Ισραήλ και με μια μερίδα των Ρεπουμπλικανών στην Ουάσιγτκον, η ιδέα του κουρδικού κράτους δεν βρίσκει πολλούς υποστηρικτές. Ενώ σημαντικό είναι να σημειωθεί ότι το νέο εγχείρημα της ηγεσίας του Μασούτ Μπαρζανί αντιμετωπίζει προκλήσεις ακόμη και στο εσωτερικό του Κουρδιστάν.

Το μέτωπο του όχι: Οι σκληροπυρηνικοί και οι σκεπτικιστές

Η Βαγδάτη ασκεί κριτική στον κ. Μπαρζανί κατηγορώντας τον ότι παρασέρνει σε διάλυση το Ιράκ και το Κουρδιστάν εξαιτίας των προσωπικών του φιλοδοξιών. Η Βαγδάτη ξεκαθαρίζει ότι είναι έτοιμη να επέμβει στρατιωτικά στο Κουρδιστάν, σε περίπτωση που το δημοψήφισμα οδηγήσει σε αιματοκύλισμα. Επίσης, ζητά από το Κουρδιστάν να αποσύρει τα σχέδιά του για την Μοσούλη και το Κιρκούκ, περιοχές που διαθέτουν πλούσια ενεργειακά κοιτάσματα.

Στο πλευρό της Βαγδάτης βρίσκεται το Ιράν, το οποίο προχωρώντας ένα βήμα πιο πέρα, απειλώντας το Κουρδιστάν με οικονομικό αποκλεισμό και το ενδεχόμενο μιας γενικευμένης, περιφερειακή σύρραξης. Ο αναλυτής Σαντέγκ Μαλεκί, μιλώντας στο ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων Μεχρ, το οποίο διατηρεί στενές σχέσεις με την θρησκευτική και στρατιωτική ηγεσία του Ιράν, στέλνει στους Κούρδους το εξής μήνυμα: «Η διεξαγωγή του δημοψηφίσματος ενδέχεται να οδηγήσει σε πόλεμο. Ο Πρωθυπουργός του Ιράκ Αλ Αμαπντί ο οποίος ακολουθεί μια πιο μετριόφρων πολιτική γραμμή αναφέρει ότι οι Κούρδοι παίζουν με την φωτιά. «Το Κιρκούκ αποτελεί κόκκινη γραμμή για την Βαγδάτη. Σε περίπτωση που το Κιρκούκ και άλλες περιοχές, των οποίων το καθεστώς διακυβέρνησης δεν έχει ξεκαθαρίσει, ενταχθούν στο Κουρδιστάν, θα ακολουθήσει ένας μεγάλος πόλεμος και ένα μεγάλο αιματοκύλισμα. Το Ιράκ δεν είναι Τσεχοσλοβακία και η Μέση Ανατολή δεν είναι Ευρώπη».

Σε γενικές γραμμές η Άγκυρα συμμερίζεται την απαισιόδοξη ανάγνωση με την Τεχεράνη συμμερίζεται. Το τελευταίο διάστημα άλλωστε, η Άγκυρα συζητά με την Τεχεράνη το ενδεχόμενο της δημιουργίας ενός κοινού μετώπου κατά των Κούρδων, το οποίο θα εξαπλώνεται από τα σύνορα Τουρκίας-Ιράν-Ιράκ μέχρι τα παράλια της Ανατολικής Μεσογείου. Ωστόσο, σε αντίθεση με το Ιράν, το οποίο σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες της Κ επιχειρεί να παρασύρει την Τουρκία σε μια ανοιχτή αντιπαράθεση με τους Κούρδους με αντάλλαγμα την διάλυση του αναδυόμενου κουρδικού κράτους στην Συρία, η Άγκυρα, στις τελευταίες επίσημες τοποθετήσεις της, αποφεύγει να αναφερθεί στο ενδεχόμενο μιας περιφερειακής σύγκρουσης. Με εξαίρεση την πρόσφατη στρατιωτική άσκηση στα σύνορα Τουρκίας-Ιράκ, η οποία σύμφωνα με προσεκτικούς Τούρκους αναλυτές έχει περισσότερο επικοινωνιακό χαρακτήρα, η Άγκυρα δεν δίνει προτεραιότητα στα στρατιωτικά σχέδια. Σε πρώτη φάση, η τουρκική πλευρά επιλέγει την διπλωματία και την οικονομία για να ασκήσει πίεση στην κουρδική πλευρά. Στα πλαίσια της συγκεκριμένης στρατηγικής, ο Πρόεδρος της Τουρκίας στρέφει την προσοχή του στο επικείμενο ταξίδι του στην Τεχεράνη και ανακοινώνει ότι η χώρα του προχωρά στο κλείσιμο των συνοριακών πυλών με το Κουρδιστάν, την διακοπή της μεταφοράς πετρελαίου από το Κουρδιστάν στην Τουρκία και την επιβολή οικονομικών και διπλωματικών μέτρων-αντίποινων στους Κούρδους.

Το μέτωπο του «ναι»

Η ηγεσία του κ. Μπαρζανί επιλέγει να προσεγγίσει με ψυχραιμία τις απειλές των περιφερειακών παραγόντων. Από την δική της σκοπιά, οι γειτονικές χώρες διαθέτουν περιορισμένα περιθώρια ελιγμού. «Ο Πρωθυπουργός της Τουρκίας έχει ξεκαθαρίσει ότι το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία του Κουρδιστάν δεν πρόκειται να οδηγήσει σε πόλεμο», τονίζει ο Κούρδος αναλυτής Ρεμπβάρ Καρίμ Βελί, ο οποίος επισημαίνει ότι στην νέα περίοδο, η Άγκυρα διαθέτει μόνο δυο μέσα άσκησης πίεσης στην κουρδική πλευρά τα οποία εμπεριέχουν προκλήσεις και κινδύνους για την Τουρκία.

Σε περίπτωση που η Άγκυρα επιλέξει να επιβάλλει οικονομικό αποκλεισμό στην κουρδική πλευρά, το Κουρδιστάν θα βασιστεί σε χάος. Άραγε αυτή η εξέλιξη εξυπηρετεί τα συμφέροντα της Τουρκίας, αναρωτιέται ο έμπειρος Κούρδος αναλυτής;

Αξίζει να σημειωθεί ότι τις απόψεις του κ. Βελί υποστηρίζει και το κουρδικό αυτονομιστικό κίνημα, παρά την αρχική επιφυλακτική του στάση απέναντι στο δημοψήφισμα. Στην νέα περίοδο, το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν ζητά από τον κ. Μπαρζανί να εστιάσει στο όραμα της συνεργασίας όλων των κουρδικών πολιτικών δυνάμεων και να δώσει μια απάντηση στις φωνές αμφισβήτησης του δημοψηφίσματος εντός του Κουρδιστάν.

Παρά την σφοδρή αντίδραση των γειτονικών χωρών και των εσωτερικών αντιπάλων, την παρούσα στιγμή, δυο διεθνείς παράγοντες υποστηρίζουν τον κ. Μπαρζανί. Πρώτος παράγοντας είναι το Ισραήλ το οποίο δια στόματος της Υπουργού Δικαιοσύνης διευκρινίζει ότι υποστηρίζει την ιδέα της δημιουργίας ενός ανεξάρτητου κουρδικού κράτους. Η Αγιέλετ Σιακέντ τονίζει ότι: «Το Ισραήλ υποστηρίζει την κουρδική ανεξαρτησία, τουλάχιστον (σε πρώτη φάση) στο ιρακινό κομμάτι».

Ο δεύτερος παράγοντας ο οποίος υποστηρίζει το κουρδικό εγχείρημα είναι το αμερικανικό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα. Πιο συγκεκριμένα ο ρεπουμπλικανός Ντάνα Ροχραμπάχερ, ο οποίος είναι ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων για θέματα Ευρώπης, Ευρασίας και Αναδυόμενων Απειλών, δηλώνει χαρακτηριστικά ότι οι Κούρδοι έχουν αποδείξει προ πολλού ότι μπορούν να δημιουργήσουν ένα σύγχρονο κράτος το οποίο θα έχει στενή συνεργασία με την Δύση.

Δημιουργία ανεξάρτητου Κουρδιστάν σε βάθος χρόνου

Ακόμη και μετά την τέλεση του δημοψηφίσματος, η σφοδρή αντίδραση των γειτονικών χωρών, οι πολιτικές συγκρούσεις στο εσωτερικό του Κουρδιστάν, αλλά και η επιφυλακτικότητα του διεθνούς παράγοντα ενδέχεται να καθυστερήσουν την υλοποίηση του μεγάλου οράματος των Κούρδων το οποίο μετρά πλέον περισσότερο από έναν αιώνα ζωής.

Ο ίδιος ο κ. Μπαρζανί σε πρόσφατη δημόσια τοποθέτησή του αποδέχθηκε ότι το Κουρδιστάν χρειάζεται μια χρονική περίοδο δυο ετών για να ολοκληρώσει την διαδικασία της αποσκίρτησης από το Ιράκ. Ακόμη και εάν η διαδικασία αποσκίρτησης ολοκληρωθεί με ειρηνικό τρόπο, το σίγουρο είναι ότι το όραμα του ανεξάρτητου Κουρδιστάν θα βρεθεί αντιμέτωπο με μεγάλες προκλήσεις, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Την ίδια στιγμή, το κουρδικό δημοψήφισμα πυροδοτεί εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή, οι οποίες ξεπερνούν τα σύνορα του Ιράκ και αγγίζουν τις ευαισθησίες και τα εθνικά συμφέροντα μιας σειράς περιφερειακών και διεθνών παραγόντων.

Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι την ώρα που ολοκληρωνόταν το κουρδικό δημοψήφισμα, μια ομάδα Κούρδων διαδηλωτών προχωρούσε στην ανάρτηση ενός πανό το οποίο έγραφε «Σήμερα το Κουρδιστάν, αύριο το Βελουχιστάν», υπενθυμίζοντας έτσι ότι το μέλλον του νοτίου Ιράν θα κριθεί σύντομα.

Ζητούμενο η επόμενη μέρα του κουρδικού δημοψηφίσματος

Με τους Κούρδους να βγαίνουν στους δρόμους μετά το καθολικό αποτέλεσμα για αυτονόμηση, το ζητούμενο απο τις πρώτες αντιδράσεις έγκειται στη διαχείρηση του αποτελέσματος και τι αναμένεται να επιφέρει.

Το πρώτο μήνυμα ήρθε απο τη Συρία με την προοπτική να ανοίξει διάλογος για το μέλλον του Κουρδισταν. Όπως είχε γράψει ήδη η “Κ” ο διάλογος αναμένεται να πάρει μέχρι και δυο χρόνια ως προς το μέλλον των Κούρδων.

Ωστόσο ο παράγων που αναμένεται να εχει μεγάλη βαρύτητα είναι εκείνος της “μετάδοσης” όπως τόνιζαν και αναλυτές το τελευταίο διάστημα, με γνώμονα το πως θα επηρεαζόταν η Τουρκία και το Ιράν με τον κουρδικό πληθυσμό.

Σύμφωνα πάντως με την εφημερίδα Hurriyet, η τουρκική κυβέρνηση «προτίθεται να εφαρμόσει και να επιταχύνει ορισμένα μέτρα ασφαλείας». Βάσει αυτών, το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας που συνεδρίασε στις 22 Σεπτεμβρίου αποφάσισε ότι οι συμφωνίες που υπογράφηκαν μεταξύ Τουρκίας και Ιράκ το 1926 και το 1946, οι οποίες περιλαμβάνουν συμφωνίες για το απαραβίαστο των συνόρων μεταξύ των δύο χωρών, «θα συζητηθούν διεξοδικά στη διεθνή σκηνή».

ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ

Κόσμος: Τελευταία Ενημέρωση

X