Τα υπουργεία Άμυνας και Εξωτερικών των ΗΠΑ με έκθεσή τους προς τις αρμόδιες επιτροπές Ενόπλων Δυνάμεων Βουλής και Γερουσίας, εμμένουν στους λόγους που έχει επιβληθεί εμπάργκο αμερικανικών όπλων στην Κύπρο και παραπέμπουν για μετά τη λύση του Κυπριακού την πιθανότητα αλλαγής πολιτικής. Στην έκθεση επισημαίνονται σχετικά μεταξύ άλλων και τα εξής: «Από την επανέναρξη των συνομιλιών για λύση τον Μάιο του 2015, οι ηγέτες των Ε/κ και των Τ/κ έχουν σημειώσει πρόοδο προς την κατεύθυνση μιας συνολικής συμφωνίας για την επανένωση της νήσου σε μία διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία και οι συνομιλίες συνεχίζονται με καλή πίστη. Η υποστήριξη των προσπαθειών επανένωσης αποτελεί υψηλής προτεραιότητας πολιτική των ΗΠΑ. Χωρίς συνολική διευθέτηση, η άρση των περιορισμών θα εισαγάγει ακόμη μία παράμετρο στην περίπλοκη πολιτική κατάσταση στην Κύπρο και θα μπορούσε να κάνει δυσκολότερο τον δρόμο προς την επίλυση. Μία επανενωμένη Κύπρος θα παρέχει ένα πιο ευημερούν μέλλον για όλους τους Κυπρίους. Οι επιπτώσεις μιας διευθέτησης θα έχουν απήχηση πολύ πέραν της νήσου, στην ενίσχυση των σχέσεων Ελλάδας - Τουρκίας, στην περιφερειακή ασφάλεια και στην ενίσχυση της συνεργασίας ΝΑΤΟ-Ε.Ε.».
Στο κεφάλαιο για τις επιπτώσεις του εμπάργκο όπλων, στην έκθεση αναφέρεται ότι έχει περιοριστεί η δυνατότητα των ΗΠΑ να μπορούν να καθιερώσουν επίσημες διαδικασίες, καθώς και συστήματα χρηματοδότησης, για ισχυρή εμπλοκή μεταξύ των δύο ενόπλων δυνάμεων: «Επιπλέον, αυτοί οι περιορισμοί απαγορεύουν στην Κυπριακή Δημοκρατία να αποκτήσει αμερικανικά αμυντικά συστήματα, καθώς και πολλά ευρωπαϊκά αμυντικά συστήματα τα οποία περιέχουν τεχνολογία των ΗΠΑ. Εν μέρει λόγω των περιορισμών αυτών, η Κύπρος έχει αγοράσει πολλά από τα αμυντικά της συστήματα από άλλες χώρες, όπως η Ρωσία». Πάντως, παρά το εμπάργκο, επιτρέπονται κάποιες εξαιρέσεις, ενώ αναφορικά με τις οικονομικές επιπτώσεις για τις ΗΠΑ, σημειώνεται ότι από τα 345 εκατομμύρια του αμυντικού προϋπολογισμού της Κύπρου το 2016, μόνο περίπου 78 θα χρησιμοποιηθούν για αγορές στρατιωτικού εξοπλισμού.
Περιορισμένος χαρακτηρίζεται και ο αντίκτυπος στους ευρύτερους στόχους της αμερικανικής πολιτικής για την ασφάλεια στην περιοχή. «Η Κύπρος επιθυμεί να παραμείνει προσκολλημένη στη δυτική αρχιτεκτονική ασφάλειας και να καταστεί “πάροχος ασφάλειας”, αντί για “καταναλωτή ασφάλειας” στην περιοχή. Επιπλέον, η σημερινή κυπριακή κυβέρνηση έχει εκφράσει ενδιαφέρον για να ενταχθεί τελικά στον Συνασπισμό για την Ειρήνη του ΝΑΤΟ, κάτι που θα απαιτούσε ομοφωνία στο ΝΑΤΟ. Το εμπάργκο και άλλοι περιορισμοί έχουν σε κάποιο βαθμό συμβάλει στις αγορές ρωσικών στρατιωτικών συστημάτων, οι οποίες ενισχύουν περαιτέρω τους δεσμούς Κύπρου - Ρωσίας».
Τα δύο υπουργεία διαβεβαιώνουν ότι θα συνεχίσουν να συνεργάζονται με την ΚΔ, προωθώντας την επίτευξη των στόχων της περιφερειακής πολιτικής, όπως την απειλή των ξένων τρομοκρατικών μαχητών, τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων, τα τελωνεία και την ασφάλεια των συνόρων, την πυροτεχνουργία.
Αξιόλογος στρατηγικός εταίρος
Η έκθεση, που ετοιμάστηκε βάσει τροπολογίας που πέρασαν στον περί Άμυνας νόμο, ο βουλευτής Σιτσιλίνε κι ο γερουσιαστής Μενέντεζ τον Νοέμβριο του 2015, χαρακτηρίζει την Κύπρο «αξιόλογο φίλο και στρατηγικό εταίρο των ΗΠΑ και μέλος του Παγκόσμιου Συνασπισμού για την Αντιμετώπιση του ISIL και παραθέτει αναλυτικό κατάλογο των κοινών κυπρο-αμερικανικών δραστηριοτήτων, όπως και πιθανούς μελλοντικούς τομείς συνεργασίας.
«Η κυβέρνηση των ΗΠΑ ενισχύει τη συνεργασία με την Κυπριακή Δημοκρατία σε πολλούς τομείς αμοιβαίου ενδιαφέροντος, συμπεριλαμβανομένων της αντιτρομοκρατίας, της ασφάλειας στη θάλασσα, της περιφερειακής αποτροπής της διάδοσης πυρηνικών όπλων, της έρευνας και διάσωσης, της πυροτεχνουργίας και της διαχείρισης αποθεμάτων. Κατά τα τελευταία δύο χρόνια, για παράδειγμα, έχουμε εμπλακεί σε πολλές κοινές ασκήσεις, διευκολύναμε την κατάρτιση των Κυπρίων στρατιωτικών και του προσωπικού των δυνάμεων ασφαλείας και επιβολής της τάξης. Ολοκληρώσαμε και υπογράψαμε δύο βασικές συμφωνίες ανταλλαγής πληροφοριών και συνεχίσαμε τις συζητήσεις με την Κ.Δ. αναζητώντας ευκαιρίες περαιτέρω συνεργασίας». Αναφέρεται στη συμμετοχή των ΗΠΑ στις ετήσιες ασκήσεις «Αργοναύτης» και «Νέμεσις» και στις επισκέψεις τριών αμερικανικών πολεμικών σκαφών, στη διάρκεια των οποίων διεξήχθηκαν μικρές ασκήσεις έρευνας και διάσωσης. Καταγράφει επισκέψεις στην Κύπρο αξιωματούχων του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και του Πενταγώνου, οι οποίοι συναντήθηκαν με ανώτερους Κύπριους αξιωματούχους των αντίστοιχων υπουργείων και βοήθησαν «στην έναρξη των προσπαθειών της Κύπρου να συντάξει στρατηγική εθνικής ασφάλειας (NSS). Η Κύπρος βρίσκεται στη διαδικασία εκπόνησης NSS με την υποστήριξη του Ινστιτούτου Μελετών της Ε.Ε. για την Ασφάλεια και το “Ατλαντικό Συμβούλιο”».
Εκπαίδευση στην ασφάλεια
Η έκθεση αναφέρεται σε σεμινάρια που οργανώθηκαν στην Κύπρο τον Φεβρουάριο και τον Νοέμβριο του 2015 και φέτος τον Φεβρουάριο, για ζητήματα πυροτεχνουργίας και διαχείρισης, με σκοπό η Κύπρος να μπορεί από μόνη της να τα διαχειρίζεται, ενώ καθόλη τη διάρκεια του έτους οι Αμερικανοί διευκόλυναν τη συμμετοχή πολλών Κυπρίων σε εκπαιδευτικά σεμινάρια ασφάλειας του κυβερνοχώρου στο Κέντρο Ευρωπαϊκών Μελετών Ασφάλειας George C. Marshall, στη Γερμανία.
Τον Σεπτέμβριο του 2014, αμερικανική ομάδα πραγματοποίησε έρευνα για τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση πιθανών απειλών εναντίον του αεροδρομίου Λάρνακας από φορητά συστήματα αεράμυνας (MANPADS), ενώ τον Οκτώβριο του 2015, το αμερικανικό υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας (DHS) διεξήγαγε πρόγραμμα εκπαίδευσης εκπαιδευτών, στο οποίο συμμετείχαν 20 υπάλληλοι διαφόρων υπουργείων και υπηρεσιών. Παρατίθενται πολλά παραδείγματα της συνεργασίας στην πρόληψη της διάδοσης όπλων μαζικής καταστροφής, αντιμετώπισης της τρομοκρατίας, εξιχνίασης χρηματοπιστωτικών εγκλημάτων κ.ά. Παράλληλα, τονίζεται ότι «το περιφερειακό γραφείο ασφαλείας της αμερικανικής πρεσβείας διατηρεί στενή σχέση με την κυπριακή Αστυνομία και παρέχει στρατηγική καθοδήγηση σχετικά με διάφορα θέματα. Αναφορά γίνεται και στη διυπηρεσιακή/διυπουργική συνάντηση του Οκτωβρίου στην Ουάσιγκτον (είχε συμμετάσχει κι ο υφυπουργός παρά τω Προέδρω Κ. Πετρίδης). Καταγράφει, τέλος, τις δύο συμφωνίες που υπεγράφησαν τον Δεκέμβριο μεταξύ Κύπρου και ΗΠΑ και αποτελούσαν προϋπόθεση για την κατάργηση της βίζας. Για τις μελλοντικές προοπτικές, αναφέρει ότι θα εξεταστούν τομείς περαιτέρω διεύρυνσης της συνεργασίας, ενώ είναι προγραμματισμένες επισκέψεις εμπειρογνωμόνων της Εθνικής Φρουράς για να εκπαιδευτούν στις διαδικασίες δοκιμής χημικών ουσιών και στην ασφαλή διαχείριση των αποθηκευμένων πυρομαχικών. Θα χρηματοδοτηθεί η εκπαίδευση Κυπρίων σε διάφορα προγράμματα εκπαίδευσης του Κέντρου Μάρσαλ στη Γερμανία, η εκπαίδευση για θέματα ναυτιλιακής ασφάλειας, ασφάλειας και προστασίας λιμένων κ.ά.
