Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Ζήτημα χρόνου είναι να εναρμονιστεί και η Κύπρος με τις ευρωπαϊκές οδηγίες όσον αφορά στην απεικόνιση των αποτελεσμάτων που φέρει το κάπνισμα, με εικόνες και λεκτικές προειδοποιήσεις πάνω στα καπνικά προϊόντα. Ήδη έχουν φτάσει στα περίπτερα – όχι μαζικά βεβαίως – τα καινούργια πακέτα τσιγάρα τα οποία έχουν στη συσκευασία τους σε περίοπτη θέση φωτογραφίες με επιβλαβείς συνέπειες στην υγεία που προκαλεί το κάπνισμα, και να πειστούν οι καπνιστές να το διακόψουν.
Επίσης θα διατηρηθούν στα πακέτο οι λεκτικές προειδοποιήσεις που αναγράφουν τις επιπτώσεις που μπορεί να υπάρξουν στην υγεία ενός καπνιστή. Εκτιμάται πως σε ένα με ενάμιση μήνα θα αντικατασταθούν όλα τα πακέτα τσιγάρων καθώς και τα προϊόντα χύμα καπνού με αυτά με τις φωτογραφίες, αφού εγκριθεί από τη Βουλή η σχετική Ευρωπαϊκή οδηγία. Στόχος της κίνησης αυτής από την ευρωπαϊκές αρχές είναι να αποτρέψει νέους ανθρώπους να ξεκινήσουν το κάπνισμα. Σημειώνεται πως η Κύπρος είναι μία από τις τελευταίες χώρες που θα την εφαρμόσουν.
Ο Εκτελεστικός Πρόεδρος της Cosmos Trading Ltd Γιώργος Πετρίδης που φέρνει στην Κύπρο τα τσιγάρα της Japan Tobacco International (JTI), ανέφερε στην «Κ» ότι μέχρι τον επόμενο μήνα θα λανσάρουν στην αγορά τα καινούργια πακέτα τσιγάρων, περιμένοντας βέβαια πρώτα να περάσει η νομοθεσία από τη Βουλή. Σύμφωνα με εκτίμηση του, στις επόμενες μία με δύο συνεδριάσεις θα ψηφιστεί ως νόμος και έτσι η νομοθεσία θα είναι σύμφωνη με τις ευρωπαϊκές οδηγίες.
«Όλα τα τσιγάρα που πουλιούνται στα ράφια των περιπτέρων θα πρέπει να φέρουν τις φωτογραφίες αυτές. Πάντως μέχρι τέλος Οκτωβρίου όλα τα πακέτα θα έχουν αντικατασταθεί με τα νέα», ανέφερε. Ο κ. Πετρίδης ερωτηθείς σχετικά, είπε πως δεν αναμένει να πέσουν οι πωλήσεις των τσιγάρων λόγω των φωτογραφιών, διότι και σε άλλες χώρες που εφαρμόστηκε το μέτρο δεν έχει παρατηρηθεί κάτι τέτοιο.
Σε εφαρμογή τέθηκε η οδηγία για τα πακέτα από τις 20 Μαΐου και στις τελευταίες χώρες της Ευρώπης που δεν την είχαν εφαρμόσει. Τα πακέτα με τις απεικονίσεις αυτές χρησιμοποιούν σχεδόν όλες οι ευρωπαϊκές χώρες, ενώ πρώτη εφαρμογή έφερε η Αμερική και η Αυστραλία. Έως τώρα, τα πακέτα τσιγάρων που πωλούνταν στην Κύπρο έφεραν μόνο λεκτικά μηνύματα στην Ελληνική γλώσσα και στην Τουρκική. Τα νέα πακέτα όμως θα έχουν συνδυασμό φωτογραφιών με λεκτικά μηνύματα και στις δύο γλώσσες έτσι ώστε να χαρακτηρίζονται «αποκρουστικά». Οι έγχρωμες φωτογραφίες καλύπτουν το 65% των πακέτων, ενώ όπως προείπαμε, συνοδεύονται από προειδοποιητικά μηνύματα υγείας.
Ορισμένα κράτη μέλη (Γαλλία, Ιρλανδία και ΗΒ) έχουν εκφράσει την πρόθεση τους να προχωρήσουν ακόμη περισσότερο και να καθιερώσουν μια πλήρως τυποποιημένη συσκευασία. Όπως και η Αυστραλία στο παρελθόν, οι χώρες αυτές δεσμεύονται να διασφαλίσουν ότι η καπνοβιομηχανία δεν θα χρησιμοποιεί συσκευασίες που παρακινούν τους νέους να χρησιμοποιούν τα προϊόντα της.
Μιλώντας στην «Κ» ο λειτουργός του Κυπριακού Συνδέσμου Καταναλωτών Κύπρου Γιώργος Στυλιανού, ανέφερε πως η νομοθεσία για την Κύπρο καθυστέρησε διότι η Βουλή έβαλε και κάποιες άλλες τροποποιήσεις στη νομοθεσία περί καπνίσματος με αυστηρότερες ποινές, με αποτέλεσμα να καθυστερήσει η εναρμόνιση με την ευρωπαϊκή οδηγία. Ερωτηθείς εάν θεωρεί πως το μέτρο αυτό θα έχει αποτέλεσμα να μειωθεί η κατανάλωση των τσιγάρων, ανέφερε ότι εάν δεν δοκιμαστεί πρώτα δεν θα γνωρίζουν αποτελέσματα. Σημείωσε ωστόσο, ότι όποια μέτρα λαμβάνονται για την μείωση του καπνίσματος είναι καλοδεχούμενα. Εκείνο που πρόσθεσε όμως είναι πως σε άλλες χώρες, παρατηρήθηκε αύξηση πωλήσεων σε προϊόντα που συνοδεύουν τα καπνικά όπως θήκες και ταμπακιέρες για να κρύβουν τα πακέτα αυτά.
Εκτός οδηγίας τα πούρα
Όσον αφορά τα πούρα και τα καπνά που χρησιμοποιούνται για κάπνισμα πίπας, θα υπολείπονται φωτογραφικού υλικού και θα υπάρχουν μόνο προειδοποιήσεις. Οι προειδοποιήσεις αυτές θα βρίσκονται στο 30% της εμπρόσθιας μεριάς και στο 40% της οπίσθιας.
Μερικές προειδοποιήσεις
Πάνω στα πακέτα θα υπάρχει συνδυασμός φωτογραφίας και αναλόγου της φωτογραφίας προειδοποιητικό μήνυμα. Το «μενού» των προειδοποιήσεων θα περιλαμβάνουν: «το κάπνισμα καταστρέφει τους πνεύμονες», «το κάπνισμα προκαλεί έμφραγμα», «το κάπνισμα προκαλεί εγκεφαλικά επεισόδια και αναπηρία», «το κάπνισμα προκαλεί στένωση και απόφραξη των αρτηριών», «το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο τύφλωσης», «το κάπνισμα καταστρέφει τα δόντια και τα ούλα», «το κάπνισμα μπορεί να σκοτώσει το αγέννητο παιδί σας», «τα παιδιά των καπνιστών είναι πιο πιθανό να αρχίσουν να καπνίζουν», «το κάπνισμα προκαλεί 9 στους 10 καρκίνους του πνεύμονα», «το κάπνισμα προκαλεί καρκίνο του στόματος και του φάρυγγα» και πολλά άλλα.
Τι προβλέπει η οδηγία
Σύμφωνα με μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και εισηγήτρια της οδηγίας για τα προϊόντα καπνού Λίντα Μακάβαν, η οδηγία αποτελεί μεγάλο βήμα για τη δημόσια υγεία στην ΕΕ, ιδίως όσον αφορά την προστασία των νέων. Θα επέλθουν μεγάλες αλλαγές στο είδος και τη συσκευασία των προϊόντων καπνού που διατίθενται στην αγορά της ΕΕ. Η οδηγία για προϊόντα καπνού απαγορεύει τις έντονες γεύσεις, όπως φρούτου ή μέντας, στα τσιγάρα και τον καπνό για στριφτά τσιγάρα. Προβλέπει επίσης ότι στη συσκευασία των τσιγάρων θα υπάρχουν μεγάλες φωτογραφίες και προειδοποιητικά μηνύματα που θα υπενθυμίζουν στους καταναλωτές τους κινδύνους του καπνίσματος, ενώ απαγορεύει τη χρήση παραπλανητικών όρων όπως «φυσικό» κ.λπ.
Παράλληλα, καθιερώνει μέτρα για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου προϊόντων καπνού. Νέες διατάξεις για τα ηλεκτρονικά τσιγάρα που περιέχουν νικοτίνη θα διασφαλίζουν ότι τα προϊόντα αυτά είναι ασφαλέστερα και ποιοτικότερα και ότι φέρουν την κατάλληλη επισήμανση.
Εν τω μεταξύ, η οδηγία έχει ήδη προσβληθεί στο δικαστήριο τόσο από τις βιομηχανίες καπνού και ηλεκτρονικών τσιγάρων όσο και από ένα κράτος μέλος. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο συνεργάζονται, με τη βοήθεια της Επιτροπής, για να διασφαλίσουν ότι οι κανόνες που έχουν συμφωνηθεί από τους συννομοθέτες θα επικυρωθούν από το δικαστήριο και ότι δεν θα χαθούν τα οφέλη που προκύπτουν από τη νέα οδηγία για την εσωτερική αγορά και τη δημόσια υγεία.
