Των Αντώνη Αντωνίου
και Απόστολου Τομαρά
Άνθρωπος που έπαιρνε αυτό που ήθελε με οποιοδήποτε κόστος, ο Ανδρέας Βγενόπουλος συντάραξε τα οικονομικά δεδομένα της Κύπρου με την κάθοδο και την πορεία του στο νησί μέσω κυρίως της επένδυσης του στη Λαϊκή. Η είδηση του θανάτου του τα ξημερώματα του Σαββάτου, θύμισε μία κουβέντα του σε τηλεοπτική εκπομπή «Μπήκα στο ρινγκ της Κύπρου και θα φύγω είτε νικητής είτε νεκρός.
Δεν έφυγα ποτέ από την πίσω πόρτα», είχε πει ο άνθρωπος που κατηγορήθηκε ότι οδήγησε τη Λαϊκή Τράπεζα στην κατάρρευση μέσα από τις πρακτικές που εφάρμοζε όντας στη διοίκησή της και έχοντας το πλειοψηφικό πακέτο των μετοχών. Ο ίδιος, ποτέ δεν παραδέχθηκε τον οποιονδήποτε λανθασμένο χειρισμό, αντίθετα, σε κάθε κατηγορία, όχι απλά υπεραμυνόταν των χειρισμών του ίδιου και των συνεργατών του αλλά ανταπέδιδε τα πυρά.
Οι αγωγές του προς πολιτειακούς αξιωματούχους, δημοσιογράφους και γενικώς όποιον τολμούσε να μιλήσει εναντίον του, είχαν γράψει ιστορία. Η παρουσία στη Βουλή τον Ιούνιο του 2009, όταν και απείλησε να μεταφέρει την έδρα της τράπεζας από την Κύπρο στην Ελλάδα ήταν ενδεικτική του χαρακτήρα και της συμπεριφοράς του. Κατηγόρησε τους πάντες και τα πάντα.
Το σύστημα, τα τζάκια της Λευκωσίας, τους «γέρους», αλλά για ακόμα μία φορά δεν είχε κάνει καμία αναφορά αυτοκριτικής ή λαθών από μέρους του. Ενδεικτική ήταν και η κόντρα του με τον τότε διοικητή της Κεντρικής Αθανάσιο Ορφανίδη, τον οποίο κατηγορούσε ως άνθρωπο που αποφάσιζε για όλα μόνος του χωρίς να ακούει κανένα άλλο.
Στο επιχείρημα, ότι ο διοικητής είχε ένα ισχυρό βιογραφικό που μιλούσε από μόνο του, είναι ενδεικτική η απάντηση του σε off the record συνομιλία με δημοσιογράφους: «ένα μικρό γραφειάκι είχε και τον καφέ του τον έφτιαχνε μόνος του». Ο δικηγόρος, βρισκόμενος στο πηδάλιο ενός κολοσσού όπως η MIG, έφτασε στην Κύπρο ως κατακτητής, ως ο άνθρωπος που θα οδηγούσε τη Λαϊκή στην επόμενη μέρα μετά την αποχώρηση της HSBC από το μετοχικό κεφάλαιο της τράπεζας.
Τα πρώτα χρόνια, ο οργανισμός παρουσίαζε ικανοποιητική κερδοφορία παρόλο που τα προβλήματα ήταν πάντα εκεί. Η θετική πορεία της οικονομίας, η πιστωτική φούσκα που εκείνη την περίοδο ήταν στην κορύφωση της, μπόρεσαν να καλύψουν τις κτυπητές αδυναμίες που υπήρχαν και τις λανθασμένες πρακτικές, με κόστος δισεκατομμυρίων, που συντελούνταν.
Παρόλα αυτά, είχε πιστούς συνεργάτες που ήταν συνεχώς δίπλα του, πολλές φορές συμμετέχοντας στη λήψη λανθασμένων αποφάσεων. Καραβοκύρη τον φώναζαν. Αν ήταν λόγω των ηγετικών του ικανοτήτων ή λόγω της ιδιοκτησίας γιοτ, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε.
Η Ελλάδα
Τα δάνεια που έδωσε η Λαϊκή επι Βγενόπουλου -ακόμα και όταν δεν υπέγραφε αφού είχε τη θέση του μη εκτελεστικού προέδρου- στην Ελλάδα, αποτελούν για πολλούς το μεγαλύτερο πρόβλημα που οδήγησε στην κατάρρευση της τράπεζας. Οι κεφαλαιακές ανάγκες των 4.5 δισ. ευρώ που έδειξε η αξιολόγηση της Pimco για τις ελληνικές εργασίες σε σύγκριση με τα 2.5 δισ. ευρώ για τις κυπριακές είναι ενδεικτικές.
Είναι ενδεικτικό πως ο δείκτης δάνεια προς καταθέσεις της τράπεζας για τις ελληνικές εργασίες το 2006 ήταν στο 78% ενώ το 2011 αυξήθηκε στο 132%. Η Τράπεζα Πειραιώς, όταν αποκτούσε τις εργασίες των κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα, αρνήθηκε να απορροφήσει τέσσερα δάνεια που κυμαίνονταν μεταξύ 350-500 εκατ. ευρώ.
Τα λεγόμενα MiGοδάνεια είχαν φτάσει συνολικά τα 750 εκατ. ευρώ, ενώ από τις εργασίες της Λαϊκής στην Ελλάδα, είχε ξεκινήσει και η ακατάσχετη αύξηση του ELA με 3.6 δις τον Σεπτέμβριο του 2011.
Μετά την απομάκρυνση Βγενόπουλου και με το κράτος να έχει καταστεί μεγαλομέτοχος, αρκετοί ήταν αυτοί που μίλησαν για οδηγίες από «ιδιαίτερες» στην Ελλάδα, υλοποίηση αποφάσεων χωρίς την ενημέρωση του Διοικητικού Συμβουλίου ενώ και αρκετές έρευνες είδαν το φως της δημοσιότητας. Όλα όμως κατόπιν εορτής.
Η Λαϊκή επί Βγενόπουλου
2006: Αλλάζει η σύνθεση του μετοχικού κεφαλαίου της Λαϊκής Τράπεζας, με την απόκτηση μεριδίου από τη Marfin Marfin Financial Group (MFG) και το Επενδυτικό Ταμείο Tosca Fund, μετά την απόφαση της HSBC να διαθέσει προς πώληση το μερίδιό της στο μετοχικό κεφάλαιο της Τράπεζας. Ξεσπά άγρια κόντρα μεταξύ Κίκη Λαζαρίδη και Ανδρέα Βγενόπουλου, με αποτέλεσμα την παραίτηση του πρώτου.
-2007: Ολοκληρώνεται η συμφωνία συγχώνευσης των τριών ομίλων Marfin, Εγνατίας και Λαϊκής. Ο νέος Όμιλος Marfin Popular Bank επεκτείνει τη δραστηριότητά του στις αγορές της Ουκρανίας, της Μάλτας και της Ρωσίας, εξασφαλίζοντας παρουσία σε 11 χώρες, με πάνω από 500 καταστήματα.
-2008: Ο Ευθύμιος Μπουλούτας αναλαμβάνει διευθύνων σύμβουλος της τράπεζας
-2009: Ο Αντρέας Βγενόπουλος απειλεί ότι θα μεταφέρει την έδρα της τράπεζας στην Ελλάδα, αλλά τελικά «πείθεται» να μην το κάνει.
-2011: Μετά από πιέσεις του Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας Αθανάσιου Ορφανίδη, ο Αντρέας Βγενόπουλος αποχωρεί από τη θέση του προέδρου του ΔΣ. Στη θέση του διορίζεται ο Μιχάλης Σαρρής. Ένα μήνα μετά, αποχωρεί και ο Ευθύμιος Μπουλούτας από τη θέση του διευθύνοντος Συμβούλου πάλι μετά από επίσημη απαίτηση του Διοικητή.
-2012: Η Λαϊκή ζητά κρατική στήριξη 1.8δις ευρώ η οποία και εγκρίνεται από τη βουλή των αντιπροσώπων. Διορίζονται νέα μέλη στο ΔΣ. Νέος πρόεδρος ο Αντρέας Φιλίππου. Ο έλεγχος της Pimco δείχνει ανάγκες 3.8δις ευρώ για ανακεφαλαιοποίηση της τράπεζας.
-2013: Μετά την καταψήφιση από τη βουλή της απόφασης για κούρεμα καταθέσεων, εκδίδεται διάταγμα από την Κεντρική Τράπεζα με το οποίο η Λαϊκή διασπάται σε Καλή και Κακή Τράπεζα. Τα περισσότερα στοιχεία απορροφούνται από την Τράπεζα Κύπρου.
Ο δικαστικός πόλεμος
Η επιχειρηματικές δραστηριότητες του Ανδρέα Βγενόπουλου στην Κύπρο τερματίσθηκαν και τυπικά στις 19 Ιανουαρίου 2012 ημέρα Πέμπτη ημερομηνία κατά την οποία η τότε Λαϊκή τράπεζα πέρασε στον έλεγχο παλαιών στελεχών της που είχαν εκδιωχθεί από τον Βγενόπουλου. Από τότε ουσιαστικά ξεκίνησε ένας ανελέητος πόλεμος μεταξύ Βγενόπουλου και Κύπρου που είχε ως επίκεντρο την Λαϊκή Τράπεζα.
Ένα χρόνο αργότερα με την οικονομία της Κύπρου σε μνημονιακό καθεστώς η διαμάχη φούντωσε με τον άλλοτε ισχυρό τραπεζικό παράγοντα του τόπου να μοιράζει δεξιά και αριστερά δικαστικές αγωγές. Συνάμα η έναρξη των ερευνών για την κατάρρευση της οικονομίας στα μέσα του 2013 έβαλε στο κάδρο των ποινικών ερευνών την Λαϊκή και την διοίκηση Βγενόπουλου.
Από τότε μέχρι σήμερα ο πόλεμος καλά κρατούσε καταφέρνοντας πάντα να αποφεύγει να καθίσει στο εδώλιο του κατηγορουμένου στην Κύπρο παρά το γεγονός ότι οι έρευνες κατέδειξαν την διάπραξη ποινικών αδικημάτων την περίοδο που ήλεγχε απόλυτα την Λαϊκή Τράπεζα.
Από την Αθήνα ο Ανδρέας Βγενόπουλος κατά διαστήματα πραγματοποιούσε επιθέσεις κάνοντας λόγο για πολιτικά και οικονομικά κατεστημένα της Κύπρου στα οποία επέρριψε ευθύνες ότι οδήγησαν την οικονομία στην καταστροφή.
Αγωγή κατά Κ. Δημοκρατίας
Στο πνεύμα των δημόσιων επιθέσεων ο Ανδρέας Βγενόπουλος μέσω της MIG και προτού η Λαική μπει στον πάγο ξεκινά δικαστικό πόλεμο κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας με προσφυγή στο Διεθνές Διαιτητικό Δικαστήριο διεκδικώντας το ποσό των 828 εκατ. ευρώ πλέον ζημιών από την επένδυσή της στη Λαϊκή.
Στην αγωγή της MIG η τότε Διαχειρίστρια της Λαϊκής Τράπεζας Αντρη Αντωνιάδου απαντά με αγωγή το Μάιο του 2013 εναντίον έντεκα πρώην στελεχών της Τράπεζας και της Marfin Investment Group Holdings S.A.(MIG).
Την αγωγή εξέτασε το Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας εκδίδοντας ενδιάμεσα διατάγματα με τα οποία παγώνουν όλα τα περιουσιακά στοιχεία διεθνώς, αξίας πέραν των 5 δις ευρώ, των Ανδρέα Βγενόπουλου, Ευθύμιου Μπουλούτα, Κυριάκου Μάγειρα και της MIG. Μετά το καλοκαίρι του 2013 και εφόσον οι έρευνες για την οικονομία μπήκαν στα βαθιά η δικαστική διαμάχη αυτή την φορά με την Νομική Υπηρεσία μεταφέρθηκε επί ελληνικού εδάφους.
Ο Βγενόπουλος με διάφορες νομικές προφάσεις απέτρεπε ακόμα και την λήψη απλής κατάθεσης από κύπριους ανακριτές. Βασικό επιχείρημα ότι η κυπριακή δικαιοσύνη δεν έχει δικαιοδοσία.
Μπουλούτας Φόρος
Η πρώτη σοβαρή ήττα για τον άλλοτε ισχυρό άνδρα της Λαϊκής ήλθε μέσω δυο στενών του συνεργατών. Των Ευθύμιου Μπουλούτα και Μάρκου Φόρου όταν το Ε Τμήμα του Αρείου Πάγου ικανοποίησε εν μέρει το αίτημα δικαστικής συνδρομής από πλευράς Κύπρου για έκδοσή τους στην Κύπρο προκειμένου να δικαστούν για την πρώτη ποινική υπόθεση της Λαϊκής.
Ο Άρειος Πάγος τον περασμένο Απρίλιο δεν δέχθηκε την βασική επιχειρηματολογία της τακτικής Βγενόπουλου περί αναρμοδιότητας των κυπριακών Δικαστηρίων. Ωστόσο η έκδοσή τους δεν έγινε ποτέ μιας και οι δυο κατηγορούμενοι συνεργάτες του Βγενόπουλου φυγοδίκησαν και δεν εντοπίσθηκαν από τις ελληνικές αστυνομικές αρχές.
Αγωγή στο Παρίσι
Ο Βγενόπουλος συνεχίζει τον δικαστικό αγώνα κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας με νέα αγωγή αυτή την φορά στο Διεθνές Διαιτητικό Δικαστήριο στο Παρίσι του ιδίου και άλλων έντεκα επενδυτών της Λαϊκής. Μέσω της συγκεκριμένης διαδικασίας η τελική απόφαση της οποία εκκρεμεί ο Βγενόπουλος πετυχαίνει ασπίδα προστασίας για τον ίδιο αλλά και για τους υπόλοιπους στενούς του συνεργάτες.
Το Δικαστήριο προτρέπει στην ενδιάμεση απόφασή του την Κυπριακή Δημοκρατία να αποφύγει την εκτέλεση ή την έκδοση νέων ενταλμάτων για πρόσωπα τα οποία ενδεχομένως να κριθεί να παρουσιαστούν ενώπιον του.
Η απόφαση επηρεάζει άμεσα τους Ευθύμιο Μπουλούτα και Μάρκο Φόρο τα εντάλματα των οποίων αναστέλλονται προσωρινά και έμμεσα τους Ανδρέα Βγενόπουλου και Κυριάκο Μάγειρα κατηγορούμενους στην ποινική υπόθεση της focus.
Παρά την διαβεβαίωση της κατηγορούσας αρχής ότι δεν θα συλληφθούν εάν έλθουν οικειοθελώς στην Κύπρο να δικαστούν ουδείς από τους κατηγορουμένους ανταποκρίθηκε θετικά.
