Kathimerini.com.cy
Του Σάββα Κοσιάρη
Πόσοι από εμάς δεν σιγοτραγουδήσαμε με φωνή σπασμένη και μάτια υγρά τους στίχους του Ευαγόρα Παλληκαρίδη που μελοποίησε ο Μάριος Τόκας… «Την Ελλάδα αγαπώ αλλά και σένα/ Μ' έναν έρωτα μεγάλο αληθινό/Τα γαλάζια σου τα μάτια τα θλιμμένα/τον καθάριο της θυμίζουν ουρανό»…
Στίχοι που εκφράζουν με υπέροχο τρόπο την αγάπη και τον έρωτα… Τον έρωτα της καρδιάς και της πατρίδας. Στίχοι όμως που κουβαλούν ίσα και σήμερα το θλιμμένο της γαλάζιας ματιάς… Γιατί η Ελλάδα, στριμωγμένη από τα προβλήματα της, θλιμμένα θωρεί σήμερα τα παιδιά της και τα ονείρατά τους… Βουρκωμένα θωρεί και τα παιδιά της εκείνα, που θυσιάστηκαν στο όνομά της… Όπως ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης ο οποίος απαγχονίστηκε από τους βρεττανούς κατακτητές στις 14 Μαρτίου 1957…
Εξήντα χρόνια από τότε, θεωρούμε υποχρέωσή μας να αφιερώσουμε τις γραμμές μας στον έφηβο που παραμένει «το διαχρονικό αγωνιστικό σύμβολο της Ελληνικής μας Παιδείας, της οποίας την βαθύτατη ουσία εξέφρασε πιστότατα και έτσι καθαγίασε με τον ηρωϊκό αγώνα, το πνευματικό του έργο και τον μαρτυρικό θάνατό του», όπως χαρακτηριστικά είπε ο καθηγητής Γεώργιος-Αλέξανδρος Μαγκάκης. Σύμβολο της Ελληνικής μας Παιδείας…
Από την Τσάδα
Ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης, το τέταρτο παιδί της οικογένειάς του, γεννήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 1938 στην Τσάδα της επαρχίας Πάφου, χωριό της μητέρας του. Ο πατέρας του καταγόταν από το χωριό Λάρνακας της Λαπήθου, της επαρχίας Κερύνειας και ήταν θείος ενός άλλου μεγάλου ήρωα της ΕΟΚΑ, του Στέλιου Μαυρομμάτη.
Εγγράφηκε στο δημοτικό σχολείο του χωριού του αλλά αποφοίτησε από το δημοτικό σχολείο του Κτήματος (1944-1950). Από την παιδική του ηλικία έδειξε τα χαρακτηριστικά που θα τον συνόδευαν στη σύντομη ζωή του: δυναμισμός, ηγετικές ικανότητες, δημιουργικότητα, φιλοπατρία, λογοτεχνική φλέβα. Ήταν λιγόλογος, φιλομαθής, στοχαστικός, μεγαλόψυχος. Φοίτησε στο Ελληνικό Γυμνάσιο Πάφου από το 1950 μέχρι το 1956.
Αθλητής
Ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης όμως, ως παιδί και νέος, αγαπούσε με πάθος και τον αθλητισμό, συμμετέχοντας με επιτυχία και διακρίσεις τόσο στα ομαδικά αθλήματα (ποδόσφαιρο-καλαθόσφαιρα) όσο και στο στίβο. Κύπελλα, διπλώματα και φωτογραφίες καταδεικνύουν την αθλητική του δράση, η προοπτική της οποίας έσβησε και αυτή στην αγχόνη…
Στις φωτογραφίες που δημοσιεύουμε αποκαλύπτεται η πολύμορφη αθλητική δράση του Ευαγόρα Παλληκαρίδη.
-Ετοιμος στο στάδιο ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης, για να ρίξει το δίσκο. Η μεγαλύτερη επίδοσή του βέβαια, σημειώθηκε στο στάδιο της πατρίδας και της δόξας.
-Ο Ευαγόρας, πρώτος από αριστερά, στελέχωνε και την καλαθοσφαιρική ομάδα του Ελληνικού Γυμνασίου Πάφου. Τον ακολουθούν οι Μίνως Κωνσταντινίδης, Κώστας Πηλαβάκης, Γεράσιμος Πιπερίδης (γυμναστής), Μίμης Θρασυβουλίδης, Κύπρος Παπαδόπουλος και Μιχάλης Ψιλογένης.
Ο πάντα ανήσυχος και πολυτάλαντος Ευαγόρας Παλληκαρίδης, δεν ήταν δυνατόν να λείπει από τον ποδοσφαιρική ομάδα του Ελληνικού Γυμνασίου Πάφου. Στην ιστορική φωτογραφία διακρίνονται (όρθιοι από αριστερά): Ανδρέας Κομψός, Σόλων Μάρκου, Πανίκος Πελαταίος, Χρίστος Πηγιώτης (γυμνασιάρχης), Ευαγόρας Παλληκαρίδης, Μάριος Πάπαλλος (ο παλιός μεγάλος άσσος του ΑΠΟΕΛ), Περικλής Παπαδόπουλος. (Καθήμενοι): Ανδρέας Παπαντωνίου, Ανδρέας Κόκκινος, Ηλίας Κυριακίδης, Δήμος Βρυωνίδης, Γαβριήλ Γεωργιάδης.
Σαν επίλογος…
«Γεια σας αδέλφια… Γεια σας λεβέντες… Ελπίζω να είμαι ο τελευταίος που εκτελούν… Αδέλφια συνεχίστε τον αγώνα. Εγώ βαδίζω στην αγχόνη γελαστός, αποφασιστικός και υπερήφανος»… Με τούτα τα λόγια ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης, στις 14 Μαρτίου 1957, απαξίωσε το θάνατο, έχοντας σαν πρώτη και μόνη αξία της ζωής του την πατρίδα… Την ελευθερία της Κύπρου και την Ελλάδα… Ηταν μόλις, δεκαοχτώ χρόνων…
Ανήσυχος ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης, παραμερίζει όλα όσα φυσιολογικά απασχολούν ένα έφηβο… Αφήνει τα θρανία, ξεχνά το ποδόσφαιρο, την καλαθόσφαιρα και το στίβο, χάνεται από τη γειτονιά και τον Κόροιβο και αφήνεται να τον συνεπάρει η αγάπη… Η αγάπη για μια «κόρη πανώρια» της οποίας θα ζητήσει «άνοιξε τα φτερά σου και πάρε με κοντά σου, μονάχα αυτό ζητώ»…
…«Παιδί μου, εκεί που θα πας πρόσεξε προ πάντων να είσαι τίμιος και ηθικός… Πήγαινε στην ευχή μου!»…, τον προέτρεψε και τον αποχαιρέτησε ο πατέρας του όταν ο Ευαγόρας αποφάσισε να βγει αντάρτης στα βουνά…
Τίμιος και ηθικός… Ετσι συμπεριφέρθηκε και στους συμμαθητές του όταν, τους άφησε στο αδειανό θρανίο του, στην τάξη, ένα γράμμα που τους εξηγούσε την απουσία του: «Παλιοί συμμαθηταί... Αυτή την ώρα κάποιος λείπει ανάμεσά σας, κάποιος που φεύγει αναζητώντας λίγο ελεύθερο αέρα, κάποιος που μπορεί να μη τον ξαναδείτε παρά μόνο νεκρό. Μην κλάψετε στον τάφο του. Δεν κάνει να τον κλαίτε. Λίγα λουλούδια του Μαγιού σκορπάτε του στον τάφο. Του φτάνει αυτό μονάχα…»
Εντιμος και ευθύς, ακόμη και την ώρα της σύλληψής του από τους βρεττανούς στρατιώτες στις 18 Δεκεμβρίου, 1956… «Είμαι ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης και πολεμώ για την πατρίδα μου», τους λέγει σταράτα.
Εντιμος και ευθύς, και την ώρα που δικάζεται από τους αποικιοκράτες… «Γνωρίζω ότι θα με κρεμάσετε. Εκείνο όμως το οποίον έχω να είπω, είναι τούτο. Ό,τι έκαμα το έκαμα ως Έλλην Κύπριος όστις ζητεί την ελευθερίαν του. Τίποτα άλλο»… Κι αποστομώνει τους δικαστές…
Εντιμος και ευθύς ακόμη και μπροστά στο θάνατο, σαν ξημέρωσε η μέρα του απαγχονισμού του… «Όλοι πεθαίνουν μια μέρα. Είναι καλό πράγμα να πεθαίνει κανείς για την Ελλάδα. Ώρα 7:30. Η πιο όμορφη μέρα της ζωής μου! Η πιο όμορφη ώρα! Μη ρωτάτε γιατί…»
Εξήντα χρόνια από τη θυσία του, με πόση εντιμότητα άραγε και με ποια ευθύτητα μπορούμε να σταθούμε απέναντι στον Ευαγόρα Παλληκαρίδη; Αν μπορούμε να σταθούμε…
