Του Απόστολου Κουρουπάκη
«Και ακρίδαν και ᾿πάντησεν γ΄, δ΄ χρόνους, όπου εκατάλυσεν ούλην την χλοήν της γης και τα δένδρη […] εποίκεν πολλήν ζημίαν εις όλον το νησσίν […]. Έτσι περιγράφει ο Κύπριος χρονικογράφος Λεόντιος Μαχαιράς στην «Κρόνακά» του την επιδρομή ακρίδας το 1409, επί βασιλείας Ιανού (1398-1432), με τον ερχομό της δεύτερης γυναίκας του, της Γαλλίδας Καρλότας να είναι η λύση στο πρόβλημα, αφού θεωρήθηκε από τον συγγραφέα πολύ καλό σημάδι και «από τότε ήλθαν πολλά καλά εις την Κύπρον»…
Ευτυχώς σήμερα οι επιδρομές ακριδών έχουν περιοριστεί, και δεν πιστεύουμε ότι ο ερχομός μιας βασίλισσας μπορεί να αποσοβήσει τα κακά. Δυστυχώς, όμως, σήμερα πληγή για τα δέντρα και τη χλόη της γης είναι ο άνθρωπος που συμπεριφέρεται με τρόπο εξουσιαστικό ακόμα και στο περιβάλλον, και ενσκήπτει ως άλλη πληγή του Φαραώ.
Την προηγούμενη Κυριακή (16 Σεπτεμβρίου), η Καθημερινή διοργάνωσε για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά την εκστρατεία #Akamascleanup!, με στόχο την ευαισθητοποίηση των πολιτών για το περιβάλλον. Οι εργαζόμενοι στην εφημερίδα, καθώς και πολλοί εθελοντές, με την πολύτιμη συμβολή του Latchi Watersports Centre, με ορμητήριο το Λατσί της Πάφου ξεκίνησαν διά θαλάσσης με προορισμό πέντε παραλίες του Ακάμα, τις Blue Lagoon, Fontana Amorosa, Αμφιθέατρο, Ακτή Αρναούτη και τη Σπηλιά του Μανώλη.
Κάθε χρονιά δυστυχώς συνεχίζει να είναι «παραγωγική», μιας και οι παραλίες του Ακάμα αντί να είναι σπαρμένες με χλόη πολλή και άμμο χρυσή, είναι στρωμένη με πάσης φύσεως απορρίμματα. Από την άλλη οι εθελοντές πολίτες είναι κάθε χρόνο ολοένα και περισσότεροι. Οπωσδήποτε, η δράση της «Κ» θα πρέπει να αφυπνίσει και τις τοπικές αρχές, αλλά και τους μόνιμους κατοίκους, ώστε να νιώσουν ότι έχουν χρέος να διαφυλάττουν ως κόρη οφθαλμού τον τόπο τους.
Μέσα σε λίγες μόνο ώρες (από τις 11 το πρωί έως αργά το μεσημέρι) η ομάδα του #Akamascleanup!, με σκάφη που παραχώρησε το Latchi Watersports Centre, ακολουθώντας όλους τους κανονισμούς ασφαλείας και θαλασσίων συγκοινωνιών, συγκέντρωσε έναν τόνο σκουπιδιών, απόρροια κάθε ανθρώπινης δραστηριότητας, πόση, βρώση και τα αποτελέσματα αυτών… σημάδι ότι πολλοί από τους επισκέπτες λειτουργούν όχι μόνο με ωχαδελφισμό, αλλά και με άκρατο εγωισμο και αίσθημα υπεροχής έναντι του περιβάλλοντος. Αυτά τα ανθρώπινα γνωρίσματα επιθυμεί η εκστρατεία της «Κ» να εξαλείψει και να δείξει τον δρόμο που πρέπει να ακολουθεί ο πολιτισμένος άνθρωπος, που δεν είναι άλλος από τον αλληλοσεβασμό, διότι ο σεβασμός στο κοινό αγαθό, που είναι η θάλασσα και το περιβάλλον γενικότερα, σημαίνει σεβασμός στον άνθρωπο δίπλα σου, στον επόμενο επισκέπτη.
Μεταξύ των εθελοντών υπήρχαν και πάρα πολλά παιδιά, τα οποία εκτός από την άχαρη ενασχόληση της αποκομιδής απορριμμάτων, είχαν την ευκαιρία να ακούσουν από τους ενήλικες συζητήσεις για την καλλιέργεια περιβαλλοντικής συνείδησης. Άκουγαν διαφορετικές προσεγγίσεις επί του θέματος, στο τέλος όμως έβλεπαν τις δεκάδες σακούλες απορριμμάτων και απορούσαν γιατί πανέμορφες παραλίες να έχουν καταντήσει υπαίθριες τουαλέτες. Μας άκουγαν να λέμε ότι αυτό είναι έλλειψη σεβασμού όχι μόνο προς το περιβάλλον, αλλά και προς τον συνάνθρωπο, και η απουσία αλληλοσεβασμού, σημαίνει έλλειψη πολιτισμού. Ο καθαρισμός του Ακάμα, λοιπόν, δεν ήταν μόνο ο ένας τόνος σκουπιδιών, αλλά και ότι καλλιεργήθηκε ή τουλάχιστον δόθηκε τροφή για σκέψη σε παιδιά 10-15 ετών, και αυτά τα παιδιά αύριο θα κρατήσουν καθαρό το προαύλιο του σχολείου τους, το πάρκο που θα παίξουν, την παραλία που θα επισκεφθούν, και θα λειτουργήσουν ως πομποί, ως άλλες μέλισσες που θα μεταφέρουν τη γύρη του πολιτισμού στον δικό τους μικρόκοσμο, στα σχολεία τους, στις παρέες τους, στην οικογένειά τους.
Καλλιεργώντας... πολιτισμό
Εντάχθηκα στο Σώμα Ελλήνων Προσκόπων από πολύ μικρός και ένα από τα πράγματα που μου εντυπώθηκαν ήταν ο σεβασμός στο περιβάλλον. Οι θερινές κατασκηνώσεις, οι εκδρομές, και πολλά από τα προσκοπικά τραγούδια είχαν κεντρικό θέμα τη φύση, αυτή τη ζωοδότρα φύση, που ξέρει πώς να σε γαληνέψει. Μεγαλώνοντας και φτάνοντας σε ηλικία που με τη σειρά μου έπρεπε να εμφυσήσω στους μικρότερους τον σεβασμό στο περιβάλλον σκεφτόμουν τρόπους με τους οποίους θα μπορούσα να βάλω σε αυτά τα παιδιά την ιδέα ότι το περιβάλλον είμαστε εμείς οι ίδιοι, το βρώμικο νερό και τα σκουπίδια στις παραλίες και τα δάση είναι έλλειψη πολιτισμού. Σκέφτηκα ένα παιχνίδι θησαυρού, και τοποθέτησα μερικές από τις διάφορες στάσεις κοντά σε κάδους απορριμμάτων, σε βρώμικα παρτέρια και κράσπεδα. Παρατήρησα ότι τα παιδιά, παρ’ όλη την όρεξή τους για παιχνίδι και την αγωνία τους να βρουν το θησαυρό, δίσταζαν να πλησιάσουν και να ψάξουν για το χαρτάκι που θα τους οδηγούσε στη λύση του μυστηρίου… και όλα μαζί μού φώναζαν μα πώς θα ψάξουμε μέσα στα σκουπίδια; Σιγά-σιγά, παίζοντας το ίδιο παιχνίδι αρκετές φορές, τα μικρά, χωρίς να τους πω το παραμικρό καθάριζαν τον χώρο γύρω από την προσκοπική εστία, ελπίζοντας ότι θα παίξουμε και πάλι το παιχνίδι. Εγώ με τη σειρά μου ολοένα και άπλωνα το κυνήγι σε ολόκληρη την πόλη, και τα παιδιά κάθε φορά καθάριζαν ολόκληρη τη διαδρομή από το σπίτι τους μέχρι την εστία, κατάλαβα ότι έριξα τον σπόρο και με χαρά έβλεπα τους γονείς να μου παραπονιούνται ότι αναγκάζονται να «υπακούν» στα παιδιά τους.
Κάπως έτσι θέλει να λειτουργήσει και η εκστρατεία #Akamascleanup! της «Καθημερινής», οι γονείς να υπακούν στα παιδιά τους και να τους φέρνουν συνεχώς προ των ευθυνών τους, να δώσει το έναυσμα για μια συζήτηση, παράλληλα με τη δράση. Η φύση, τα ζώα, ο γείτονας, είμαστε εμείς, και ο τρόπος που τους συμπεριφερόμαστε δείχνει τον πολιτισμό μας. Ας μάθουμε στα παιδιά μας να αγαπούν, είτε αυτό λέγεται περιβάλλον, είτε λέγεται ζωή, ανθρώπινη ή μη.
Έντυπη
