ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Κοινό γλωσσάρι για τους δημοσιογράφους

Παρουσιάστηκε από τον Χαρλέμ Ντεζίρ αντιπρόσωπο του Γραφείου για την Ελευθερία του Τύπου του ΟΑΣΕ

Του Απόστολου Κουρουπάκη

Του Απόστολου Κουρουπάκη

kouroupakisa@kathimerini.com.cy

Μετά από κάμποσες ημέρες που η είδηση για την ύπαρξη γλωσσαριού είδε το φως της δημοσιότητας και τις αντεγκλήσεις για τη χρησιμότητά του και την αξία του τελικά το πρωί της Τρίτης παρουσιάστηκε σε Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους δημοσιογράφους από τον Χαρλέμ Ντεζίρ αντιπρόσωπο του Γραφείου για την Ελευθερία του Τύπου του ΟΑΣΕ στο μεσημέρι στο Σπίτι της Συνεργασίας, στο πλαίσιο εγκαινίων της έκθεσης του προγράμματος ανταλλαγής νεαρών δημοσιογράφων.

Το πολυσυζητημένο γλωσσάρι, που ήταν μία πρωτοβουλία του ΟΑΣΕ, δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα τομίδιο με τίτλο «Words That Matter: A Glossary for Journalism in Cyprus/ Λέξεις που έχουν σημασία: Γλωσσάριο για τη δημοσιογραφία στην Κύπρο/Önem Taşiyan Kelimener: Kıbrıs’taki Gazetecilik Için Bir Sözlük:»το οποίο περιέχει 53 λέξεις και φράσεις. Χαιρετισμό απευθύνει ο εκπρόσωπος του ΟΑΣΕ για την Ελευθερία των Μέσων Χαρλέμ Ντεσίρ και η εισαγωγή είναι από τον Aidan White, πρόεδρο του Δικτύου Ηθικής Δημοσιογραφίας. Τον πρόλογο υπογράφουν οι Bekir Azgın, Χρίστος Χριστοφίδης, Esra Aygı και Μαρία Σιακαλλή.

Στην εισαγωγή του τομιδίου σημειώνεται χαρακτηριστικά: «Μέχρι το τέλος της διαδικασίας καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι θα ήταν ευκολότερο να λυθεί το κυπριακό πρόβλημα παρά να ετοιμαστεί ένα τέτοιο γλωσσάριο». Είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι οι συντάκτες του γλωσσαρίου θεωρούν ότι αυτό θα είναι αμφιλεγόμενο καθώς είναι αποτέλεσμα συμβιβασμών, όπως ακριβώς και η αναζήτηση της ειρήνης.
Στην παρουσίαση ο κ. Ντεσίρ είπε ότι σκοπός του γλωσσαρίου δεν είναι να επιβάλλει τη χρήση λέξεων ή και ορολογίας, αλλά στοχεύει στην ενθάρρυνση υιοθέτησης νέων προσεγγίσεων και μιας νέας σκέψης. Σημείωσε, επίσης, ότι το γλωσσάριο δεν υποχρεώνει τους δημοσιογράφους να το χρησιμοποιούν ωστόσο «αναγνωρίζεται ότι, ενώ οι δημοσιογράφοι δεν είναι υπεύθυνοι για τις διαπραγματεύσεις σχετικά με το μέλλον του νησιού, η προσέγγισή τους, ο τρόπος με τον οποίο καταγράφουν την κατάσταση, ακόμη και η επιλογή των λέξεων που χρησιμοποιούν, μπορεί να έχουν άμεσο αντίκτυπο στην αντίληψη και την κοινή γνώμη».

Η ομάδα εργασίας κατέληξε σε εύρεση εναλλακτικής λέξης ή φράσης σε 39 περιπτώσεις προκειμένου να βρεθεί μία μέση οδός ώστε ορολογίες φορτισμένες ιδεολογικά αλλά και συναισθηματικά να αποφορτιστούν. Ετσι σύμφωνα με το γλωσσάρι για τη φράση Κυπριακός λαός που χρησιμοποιείται από τους Ε/κ προτείνεται το Ελληνοκυπριακή κοινότητα, για το Μητέρα Πατρίδα τα Ελλάδα και Τουρκία αντίστοιχα, για το Ειρηνευτική επιχείρηση/Χαρούμενη Ειρηνευτική επιχείρηση το Τουρκική στρατιωτική επέμβαση / Τουρκική στρατιωτική επιχείρηση. Το Ψευδοκυβέρνηση/λεγόμενη Κυβέρνηση/ «Κυβέρνηση» ως Τουρκοκυπριακή διοίκηση. Το Τούρκος και το Έλληνας ως Τουρκοκύπριοι και Ελληνοκύπριοι.

 

Φράσεις και λέξεις που ενοχλούν

Ενδεικτικά αναφέρουμε με περισσότερες λεπτομέρειες μερικές από τις λέξεις/φράσεις που ενοχλούν και θεωρούνται προσβλητικές από τη μία ή την άλλη κοινότητα:



Αττίλας: Σύμφωνα με το γλωσσάρι ο όρος χρησιμοποιείται από τα ε/κ μέσα, μερικές φορές, όταν αναφέρονται σε τουρκικά στρατεύματα, κάτι που έχει αρνητική έννοια αφού υποδηλώνει ότι ο τουρκικός στρατός είναι βάρβαρος. Αυτή η υποδήλωση μπορεί να θεωρηθεί προβλητική για κάποιους Τ/κ που θεωρούν τον τουρκικό στρατό ως σωτήρα τους.
Αντ΄ αυτού η ομάδα σύνταξης προτείνει τις φράσεις «Τουρκικός στρατός ή τουρκικά στρατεύματα».

 

Εγκλωβισμένοι: όπως αναφέρεται στην επεξήγηση ο όρος αυτός αναφέρεται από τα ε/κ μέσα για να περιγράψει την κατάσταση των Ε/κ και των Μαρωνιτών που δεν έφυγαν ποτέ από τα χωριά τους. Αυτός ο όρος δεν αντιπροσωπεύει την πραγματικότητα, σύμφωνα με την τ/κ άποψη, αφού σήμερα δεν υπάρχει περιορισμός στη μετακίνησή τους.
Αντ’ αυτού προτείνεται το: Ελληνοκύπριοι ή και Μαρωνίτες που ζουν στο βόρειο μέρος της Κύπρου.

 

Ελέυθερες περιοχές: Τα ε/κ μέσα χρησιμοποιούν τη φράση σχετικά με τα εδάφη της νότιας Κύπρου, αντικατοπτρίζοντας έτσι ότι το βόρειο μέρος είναι υπό κατοχή. Αυτό προσβάλλει τους περισσότερους Τ/κ αφού υπονοείται ότι δεν είναι ελεύθεροι και το θεωρούν υποτημιτικό.
Αντ’ αυτού προκρίνεται η χρήση της φράσης «Νότιο μέρος της Κύπρου».

 

Πύλη: Σύμφωνα με την ε/κ άποψη αυτός ο όρος υποδηλώνει είσοδο και έξοδο από σύνορα. Αυτό στην περίπτωση της Κύπρου δεν ισχύει αφού δεν υπάρχουν ξεχωριστά κράτη.
Προτείνεται η φράση «Σημείο διέλευσης ή οδόφραγμα.

 


Κατοχικός στρατός: Τα ε/κ μέσα αναφέρονται με την εν λόγω έκφραση για τα τουρκικά στρατεύματα, κάτι που προσβάλλει τους Τ/κ, αφού υπάρχει η άποψη ότι ο τουρκικός στρατός βρίσκεται στο νησί για να τους προστατεύσει και όχι για να καταλάβει την Κύπρο.
Προτείνεται η φράση Τουρκικός στρατός/τουρκικά στρατεύματα.

 


Κατεχόμενες περιοχές/κατεχόμενα: Υπάρχει η τ/κ άποψη ότι ο εν λόγω όρος είναι προκατειλημμένος και πολιτικά φορτισμένος, επειδή χρησιμοποιείται συχνά για επίθεση στην Τουρκία και απονομιμοποίηση της τ/κ παρουσίας στην περιοχή.
Αντ’ αυτού προτείνεται ο όρος «Το βόρειο μέρος της Κύπρου».

 


Ειρηνευτικές δυνάμεις: Αυτή η διατύπωση που χρησιμοποιείται από τα τ/κ μέσα είναι βαθιά προσβλητική για τους Ε/κ δεδομένου του πολέμου που έλαβε χώρα το 1974.
Προτεινόμενος όρος είναι το Τουρκικός στρατός/τουρκικά στρατεύματα.

 


Κλεμμένες περιουσίες: Ορισμένα ε/κ μέσα χρησιμοποιούν τη φράση ως αναφορά σε περιουσιακά στοιχεία στο βόρειο μέρος της Κύπρου. Αυτή η φράση είναι προσβλητική για τους Τ/κ αφού θεωρούν ότι υποχρεώθηκαν υπό τις περιστάσεις να χρησιμοποιοήσουν αυτές τις περιουσίες, αφού εγκατέλειψαν τις δικές τους στο νότιο μέρος.
Αντ’ αυτού μπορεί να χρησιμοποιείται η φράση Ελληνοκυπριακές περιουσίες στον βορρά/Επηρεαζόμενες περιουσίες.

 


Έποικοι: Τα περισσότερα ε/κ μέσα αναφέρονται με αυτή τη λέξη και αναφέρονται στους Τούρκους που ζουν στο βόρειο μέρος της Κύπρου. Αυτή η άποψη είναι στερεοτυπική και ανήθικη σύμφωνα με τους Τ/κ. Ο όρος σύμφωνα με το ίνστιτούτο Ειήρνης του Όσλο είναι δόκιμο να χρησιμοποιείται για τους 35.000 που έφθασαν στην Κύπρο τα έτη 1974-1981. Σημειώνεται ότι ο όρος έχει εννοιολογικά προβλήματα διότι αγνοεί την ποικιλομορφία της κοινότητας τουρκικής καταγωγής στο βόρειο μέρος της Κύπρου και τους διαφορετικούς και διάφορους λόγους παρουσίας τους στο νησί.

Αντ’ αυτής προτείνεται για όσους έφθασαν στο νησί την περίοδο 1974-1981 να χρησιμοποιείται η λέξη έποικος. Για άλλους αναλόγως της ειδικής κατηγορίας στην οποία εντάσσονται μπορούν να χρησιμοποιούνται τα εξής: Τούρκοι πρόσφυγες, άτομα τουρκικής καταγωγής/Τούρκοι υπήκοοι/Τούρκοι/Τούρκοι που διαμένουν στο βόρειο τμήμα της Κύπρου.

 


Τ/κ ανταρσία/Τουρκανταρσία: Οι περισσότεροι Τ/κ θεωρούν ότι αυτή η έννοια δεν αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα των γεγονότων του 1963. Οι Τ/κ αποχώρησαν από όλα τα κρατικά όργανα και μετακινήθηκαν σε θύλακες σε όλο το νησί ως αποτέλεσμα του στόχου της πλειοψηφίας να τους απομακρύνουν από τη διακυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Αντ’ αυτού προτείνεται η φράση Διακοινοτικές συγκρούσεις.

Δεν βρέθηκε κοινός όρος

Για 14 λέξεις και φράσεις δεν συμφωνήθηκε εναλλακτική λύση. Αυτές είναι οι εξής:

  • Ε/κ Διοίκηση
  • Ε/κ Ηγέτης
  • Ήρωας / μάρτυρας
  • Παράνομες εκλογές και άλλες πολιτικές διαδικασίες
  • Παράνομα λιμάνια / αεροδρόμια
  • Παράνομα αστυνομία / δικαστήρια / και άλλοι θεσμοί
  • Παράνομα δημόσια πρακτορεία ειδήσεων/ ραδιοφωνικά / τηλεοπτικά κανάλια
  • Εισβολή
  • Βόρεια Κύπρος
  • Κατοχή
  • Ψευδοκράτος / λεγόμενο κράτος / «κράτος»
  • Ψευδοϋπουργός / Λεγόμενος υπουργός / «υπουργός»
  • Κυπριακή Δημοκρατία
  • ΤΔΚΒ

 

Εγκαίνια Έκθεσης

Στα εγκαίνια της έκθεσης ο κ. Χαρλέμ Ντεζίρ ανέφερε ότι οι δύο Ενώσεις Δημοσιογράφων, στο πλαίσιο του Προγράμματος «Διάλογος Κύπρος» επέλεξαν 14 δημοσιογράφους, επτά από κάθε κοινότητα , οι οποίοι εργάστηκαν αντίστοιχα σε μέσα της άλλης κοινότητας με θεματολογία ρεπορτάζ δικής τους επιλογής. Ο κ. Ντεζίρ τόνισε ότι εντυπωσιάστηκε από τη δουλειά που έκαναν οι δημοσιογράφοι και ήταν πολύ ενδιαφέρον να δούμε πώς αντιμετωπίστηκαν τα θέματα προ διαμορφωμένων ιδεών και κοινά αποδεκτών απόψεων, και όπως πρόσθεσε ο κ. Ντεζίρ αυτή είναι και ουσία της δημοσιογραφίας, ο τρόπος που βλέπουμε τα πράγματα, μπαίνοντας σε μία κατάσταση, εκφράζοντας την αλήθεια.

 


Η Τ/κ δημοσιογράφος Χαντέ Τουγκάν που εργάζεται στο τ/κ Πρακτορείο Ειδήσεων ως μεταφράστρια εργάστηκε για δύο εβδομάδες στην εφημερίδα «Αλήθεια» και όπως είπε στον χαιρετισμό της ότι αρχικά ήταν σκεπτική για το πώς θα την αντιμετώπιζαν, σύντομα όμως έγινε μέλος της δημοσιογραφικής ομάδας της εφημερίδας, όχι ως φιλοξενούμενη, αλλά ως συνάδελφος της εφημερίδας.

Ο Γιώργος Κακούρης δημοσιογράφος στην εφημερίδα «Πολίτης» εργάστηκε στην τ/κ εφημερίδα Yeni Duzen ανέφερε στον χαιρετισμό του πόσ χρήσιμη ήταν η εμπερία του, μιας και βοηθήκε από τους συναδέλφους του να εντοπίσει πηγές αλλά και να πάει σε μέρη που διαφορετικά δεν θα είχε τη δυνατότητα να το πράξει. Ο κ. Κακούρης είπε επίσης ότι όλοι οι συνάδελφοι θα πρέπει να συνεχίσουν να γράφουν τις ιστορίες τους και να σταματήσουμε να φοβόμαστε να λέμε τα πράγματα όπως είναι. 

ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ

Άλλα άρθρα συγγραφέα

Του Απόστολου Κουρουπάκη

Κύπρος: Τελευταία Ενημέρωση

X