Για 37 ολόκληρα χρόνια ο δρ Μιχάλης Παπαδόπουλος δούλεψε άοκνα στην Υπηρεσία Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας του Υπουργείου Παιδείας και ήταν ένας από τους πλέον σημαντικούς ειδικούς στα θέματα της σχολικής βίας και της νεανικής παραβατικότητας. Το 2013 έφυγε από την εκπαίδευση με πρόωρη αφυπηρέτηση, ωστόσο, δεν εγκατέλειψε την επιστήμη του. Φεύγοντας, μάλιστα, είχε δηλώσει ότι «ποτέ δεν ένοιωσα ως δημόσιος υπάλληλος, αλλά ως «μαχητής» που καλείται να υπερασπιστεί τον λόγο της ψυχής στην κοινωνία όταν οι κοινωνικοί θεσμοί, οι νομοθεσίες και οι κοινωνικές πρακτικές τον υπονομεύουν». Τώρα, ο δρ Παπαδόπουλος παρουσιάζει στις 7 Δεκεμβρίου, το νέο του βιβλίο με τίτλο «Η αυτοκτονία της ψυχιατρικής», γεγονός που μας δίνει την ευκαιρία να μιλήσουμε μαζί του.
–Δεν είναι λίγα τα 37 χρόνια στην Υπηρεσία Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας και είναι κοινή διαπίστωση ότι αφήσατε έργο και κληρονομία στους συναδέλφους σας και το εκπαιδευτικό σύστημα.
–Είναι γεγονός πως με τους συνεργάτες μου καταφέραμε, παρά τις αντιδράσεις του γραφειοκρατικού κατεστημένου, να φέρουμε εντυπωσιακά αποτελέσματα σε πολλά προγράμματα τα οποία αναγνώρισαν και διεθνείς οργανισμοί. Όμως η ζωή συνεχίζεται κι ανοίγει άλλους δρόμους.
–Η συγγραφή δεν ήταν για σας δρόμος άγνωστος, Τώρα μας παρουσιάζετε ένα βιβλίο που τιτλοφορείται, «Η αυτοκτονία της ψυχιατρικής». Ένας τίτλος πολύ ρηξικέλευθος. Τι πραγματεύεται το βιβλίο σας;
– «Η αυτοκτονία της ψυχιατρικής» σηματοδοτεί την πλήρη ανατροπή της επιστημονικής δεοντολογίας και ηθικής από την επήρεια και τα συμφέροντα της Φαρμακοβιομηχανίας. Γνωρίζουμε πως η Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία διαχειρίζεται το DSM, που είναι το βασικό εργαλείο του κυρίαρχου μοντέλου διάγνωσης και λειτουργίας της ψυχιατρικής, το οποίο θεσμοθετήθηκε το 1952, και από τότε υφίσταται διάφορες αναθεωρήσεις. Το 1980 η Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία αποφάσισε να αφαιρέσει από το DSM , που είναι η Βίβλος του κάθε ψυχίατρου, την ψυχανάλυση και όλες τις άλλες θεωρίες και να υιοθετήσει τη θέση πως το εγχειρίδιο της διάγνωσης θα είναι θεωρητικό.
–Και γιατί αυτό;
–Πολλοί επιστήμονες διεθνούς κύρους και ψυχολογικές και ψυχαναλυτικές εταιρείες ανά τον κόσμο έχουν επισημάνει πως τέτοια ενέργεια είναι αντιεπιστημονική και αντιδεοντολογική. Όμως εξυπηρετεί τα συμφέροντα των φαρμακευτικών εταιρειών, καθώς σε κάθε αναθεώρηση προστίθενται και καινούργιες διαταραχές, επινοούνται δηλαδή ψευδοδιαταραχές, αφού από τις 60 διαταραχές που όριζε η πρώτη έκδοση του DSM φτάσαμε στο DSM 5 στις 450 μετά των φαρμακευτικών σκευασμάτων που τις συνοδεύουν.
–Αυτό πώς επηρεάζει τα παιδιά και τους νέους;
–Η επινόηση «καινούργιων διαταραχών», πράγματι, πλήττει ιδιαίτερα την παιδική ηλικία όπου βλέπουμε να ενσκήπτουν ως επιδημίες οι «μαθησιακές διαταραχές», οι «δυσλεξίες», η «εναντιωτική προκλητική διαταραχή» και το περιβόητο ΔΕΠΥ (διαταραχή ελαττωματικής προσοχής/υπερκινητικότητα). Πρόκειται για μία κατασκευασθείσα ασθένεια, όπως κατήγγειλε ο καθηγητής της παιδοψυχιατρικής Λέων Έιζενμπεργκ, που θεωρείται ο επιστημονικός της πατέρας, στο περιοδικό «Der Spiegel», λίγους μήνες πριν πεθάνει.
–Τη θέση σας αυτή, στην οποία προφανώς καταλήξατε κατόπιν μελέτης την ασπάζονται κι άλλοι συνάδελφοι σας;
–Την άποψή μου αυτή συμμερίζονται και επιφανείς διεθνούς κύρους πανεπιστημιακοί, όπως πρόσφατα ο Gerhardt Huether, καθηγητής Νευροβιολογίας στο πανεπιστήμιο Goettingen, ο οποίος δήλωσε επί λέξει «όντως στο παρελθόν και μέχρι της στιγμής θεωρείτο από πολλούς ως ασθένεια το “ΔΕΠΥ” αλλά εν τω μεταξύ γνωρίζουμε ότι ο εγκέφαλος των παιδιών αναπτύσσεται από μόνος του και τα παιδιά βιώνουν πολλά πράγματα στην πορεία, πολλές όμως εμπειρίες τους είναι συχνά αρνητικές». Μάλιστα, ερωτηθείς πώς εξηγείται η τόσο συχνή διάγνωση, ο καθηγητής απάντησε: «Αυτό συμβαίνει επειδή ‘βολεύει’ όλους τους εμπλεκόμενους: Οι γονείς είναι ικανοποιημένοι, επειδή το παιδί τους φαίνεται να έχει μια υποτιθέμενη ‘εκ γενετής’ κληρονομική πάθηση, οι γιατροί είναι ευχαριστημένοι που μπορούν να ‘γιατρέψουν’ τα πάντα με ένα φάρμακο, οι δάσκαλοι είναι ευχαριστημένοι που επιτέλους φαίνεται ότι δεν φταίνε αυτοί και η φαρμακοβιομηχανία είναι ιδιαίτερα ευχαριστημένη που κερδίζει τόσα χρήματα. Είναι πραγματικά μια πολύ δύσκολη κατάσταση».
–Γίνεται αναφορά και σε συγκεκριμένα φάρμακα ή είναι γενικώς αναφορά στις φαρμακοβιομηχανίες;
–Ο καθηγητής Gerhardt Huether αναφέρεται, για να δώσω ένα παράδειγμα, στο φάρμακο Ritalin. Γράφει συγκεκριμένα πως θα πρέπει να σκεφτόμαστε ότι όταν ένα φάρμακο αναλαμβάνει να ρυθμίζει τη λειτουργία του εγκεφάλου, τότε το ίδιο το άτομο δεν έχει καν την ευκαιρία να μάθει το ίδιο να τη ρυθμίζει.
–Από τη δική σας πείρα τι λέτε;
–Θα ήθελα, εκ της πείρας μου, να τονίσω πως είναι εντελώς αντιεπιστημονικό να βάζουμε την ετικέτα του «υπερκινητικού» ή οποιαδήποτε άλλη ετικέτα επινοήσουμε σε παιδιά, χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη τις αλληλεπιδράσεις του εγκεφάλου με δεκάδες παράγοντες από την οικογένεια και το σχολείο. Ιδιαίτερα σήμερα που οι νευρο-επιστήμες απέδειξαν πως τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος μπορούν να τροποποιήσουν ακόμα και να ανατρέψουν το γενετικό υλικό και τα γονίδιά μας.
–Πού και πότε παρουσιάζεται το βιβλίο σας;
Η παρουσίαση θα γίνει στις 7 Δεκεμβρίου η ώρα 7 μ.μ. στην Δημοτική και Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη Λεμεσού και θα τη χαιρετίσει ο δήμαρχος κ. Νίκος Νικολαΐδης. Θα μιλήσουν ο επίτιμος αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας κ. Νίκος Ρόζος και ο κ. Παντελής Παντελή, κλινικός ψυχολόγος, ψυχαναλυτικός ψυχοθεραπευτής. Παρέμβαση θα κάνουν οι κ.κ. Λητώ Μαρκουλή, ψυχίατρος, παιδοψυχίατρος, ψυχαναλύτρια, ο Κώστας Ιερείδης, εκπαιδευτικός δευτεροβάθμιας και η Μαρία Ιζαμπέλλα Αχιλλέως, εκπαιδευτικός πρωτοβάθμιας. Τον συντονισμό θα έχει ο κ. Γεράσιμος Κουζέλης, καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών.
