Με έντονους ρυθμούς προχωρούν οι διεργασίες του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας προκειμένου να φέρει εις πέρας την αποστολή του για εφαρμογή του ΓεΣΥ εντός των προγραμματισμένων χρονοδιαγραμμάτων. Στον απόηχο των εξελίξεων και του εντατικού διάλογου μεταξύ ΟΑΥ και ΠΙΣ, εξακολουθούν να υπάρχουν πολλά ερωτήματα από τους πολίτες ως προς το τι θα δικαιούνται ως ασθενείς και τι όχι. Οι δικαιούχοι του συστήματος παρακολουθούν καθημερινά τις διαφωνίες του Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου για τα όσα προνοεί η νομοθεσία αναφορικά με το σύστημα, αλλά και τις εντατικές προσπάθειες που καταβάλλει ο ΟΑΥ για να ενημερώσει τον ιατρικό κόσμο ως προς τα καθήκοντα του και πώς θα αποζημιώνεται σε περιβάλλον ΓεΣΥ. Ωστόσο, οι πολίτες δεν φαίνεται να γνωρίζουν επαρκώς, τι είναι το ΓεΣΥ.
Τι είναι το ΓεΣΥ;
Το Γενικό Σχέδιο Υγείας είναι ένα ανθρωποκεντρικό σύστημα που έχει ως κύριο στόχο την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών φροντίδας υγείας στους δικαιούχους. Παράλληλα, είναι ένα ανεξάρτητο και αυτόνομο ασφαλιστικό ταμείο του οποίου ο προϋπολογισμός ανέρχεται γύρω στο 1 δισεκατομμύριο ευρώ. Ο σχεδιασμός του ΓεΣΥ έγινε με τη βοήθεια ειδικών συμβούλων σε θέματα υγείας στη βάση αρχών που καθορίζονται στο Νόμο του 2001 και ενσωματώνει τις βέλτιστες πρακτικές που εισηγείται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπως αυτές προκύπτουν από την ανάλυση των συστημάτων υγείας των χωρών μελών.
Το ΓεΣΥ θα χρηματοδοτείται κυρίως από εισφορές στις οποίες θα συμμετέχουν οι μισθωτοί πολίτες, οι εργοδότες και το κράτος, ενώ ο υπολογισμός αυτών θα γίνεται με βάση το ακαθάριστο εισόδημα. Από τις εισφορές που θα λαμβάνει το ταμείο του ΓεΣΥ θα αποζημιώνονται οι παροχείς φροντίδας υγείας (ιατροί, νοσηλευτές, κλινικά εργαστήρια, φαρμακοποιοί, νοσηλευτήρια, κ.α.) για να παρέχουν υπηρεσίες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στους πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας. Τη διαχείριση του όπως και τον σχεδιασμό του έχει αναλάβει ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας. Συγκεκριμένα ο ΟΑΥ έχει την ευθύνη να διαχειρίζεται το Ταμείο για τη χρηματοδότηση του ΓεΣΥ, να προβαίνει στις απαραίτητες διευθετήσεις για να εξασφαλίζει την παροχή στους δικαιούχους υψηλού επιπέδου φροντίδας υγείας, συμβαλλόμενος με προμηθευτές υπηρεσιών φροντίδας υγείας οι οποίοι ικανοποιούν τους σχετικούς όρους και προδιαγραφές.
Επίσης αρμοδιότητα του είναι να συλλέγει, να αναλύει και να παρουσιάζει δεδομένα και πληροφορίες που σχετίζονται με την παροχή υπηρεσιών φροντίδας υγείας. Ο ΟΑΥ ιδρύθηκε με βάση τον περί Γενικού Συστήματος Υγείας Νόμο και αποτελεί νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου. Διοικείται από Διοικητικό Συμβούλιο με τριμερή εκπροσώπηση (Κυβέρνηση, εργοδότες και εργαζόμενοι) και έχει ως αποστολή του την εφαρμογή του Γενικού Συστήματος Υγείας στην Κύπρο. Σύμφωνα με τα χρονοδιαγράμματα που όρισε ο Οργανισμός οι δικαιούχοι θα εγγραφούν στο σύστημα τον Ιανουάριο του 2019, ενώ την 1η Ιουνίου 2019 θα είναι έναρξη της πρώτης φάσης του ΓεΣΥ με εξωνοσοκομειακή περίθαλψη όπου θα εισαχθούν οι υπηρεσίες του προσωπικού ιατρού, του ειδικού ιατρού, των εργαστηριακών εξετάσεων και των φαρμάκων.
Κατά την πρώτη φάση οι μισθωτοί, οι πολίτες και το κράτος θα καταβάλλουν μειωμένες εισφορές σε σχέση με τα όσα θα συνεισφέρουν στο ταμείο του ΓεΣΥ λίγο πριν πάρει τη τελική του μορφή. Συγκεκριμένα την 1η Μαρτίου του 2020 θα ξεκινήσουν οι δικαιούχοι να καταβάλλουν ολόκληρη την εισφορά, ενώ τον Ιούνιο του 2020 το ΓεΣΥ θα εφαρμοστεί πλήρως με την εισαγωγή υπηρεσιών ενδονοσοκομειακής φροντίδας υγείας, ΤΑΕΠ, Ασθενοφόρων, Νοσηλευτών, Μαιών, άλλων επαγγελματιών υγείας, Ανακουφιστικής Φροντίδας, ιατρικής αποκατάστασης και προληπτικής οδοντιατρικής φροντίδας.
Προσωπικός και ειδικός γιατρός
Πρέπει να τονιστεί ότι σε περιβάλλον ΓεΣΥ ο κάθε δικαιούχος του συστήματος θα έχει τον προσωπικό του γιατρό, στον οποίο θα καταφεύγει κάθε φορά που αντιμετωπίζει το οποιοδήποτε πρόβλημα με την υγεία του. Από εκεί και πέρα ο προσωπικός ιατρός θα εξετάζει τον ασθενή και αν το πρόβλημα υγείας που αντιμετωπίζει χρήζει ειδικής φροντίδας, θα παραπέμπεται σε ειδικό γιατρό της επιλογής του δικαιούχου. Κατά την επίσκεψη στον ειδικό γιατρό ο ασθενής θα πρέπει να καταβάλει ως συμπληρωμή έξι ευρώ.
Σε περίπτωση όμως που κάποιος πολίτης επιθυμεί να μεταβεί απευθείας στον ειδικό γιατρό παρακάμπτοντας τον προσωπικό του γιατρό το σύστημα του δίνει τη δυνατότητα να το πράξει αυτό πληρώνοντας το ποσό των 25 ευρώ (συνεισφορά). Ο κάθε πολίτης μπορεί μέσω του ηλεκτρονικού του υπολογιστή να δει τους προσωπικούς ιατρούς που θα ενταχθούν στο ΓεΣΥ και να επιλέξει αυτόν που επιθυμεί. Οι προσωπικοί γιατροί θα αρχίσουν να εγγράφονται στο σύστημα από τον ερχόμενο Δεκέμβριο ενώ οι ειδικοί γιατροί θα εισαχθούν τον Ιανουάριο του 2019. Όταν το ΓεΣΥ εφαρμοστεί πλήρως (6/20) ο προσωπικός και ειδικός ιατρός θα έχει τη δυνατότητα, σε περίπτωση που για οποιονδήποτε λόγο η κατάσταση της υγείας του ασθενή χρήζει εσωτερικής νοσηλείας, να τον παραπέμψει σε νοσηλευτήριο είτε του δημοσίου είτε του ιδιωτικού τομέα της επιλογής του δικαιούχου.
Πόσα θα πληρώνουμε σε εισφορές;
Η συλλογή εισφορών θα αρχίσει από την 1η Μαρτίου του 2019 και για την πλήρη εφαρμογή του ΓεΣΥ από την 1η Μαρτίου του 2020. Αναλυτικά, από τον ερχόμενο Μάρτιο οι μισθωτοί, οι συνταξιούχοι, οι εισοδηματίες και οι αξιωματούχοι θα καταβάλλουν το 1,70% του ακαθάριστου εισοδήματος τους, οι αυτοτελώς εργαζόμενοι το 2,55%, οι εργοδότες το 1,85% για κάθε εργαζόμενο και το κράτος θα καταβάλλει 1, 65% για κάθε δικαιούχο. Από την 1η Μαρτίου του 2020 όπου θα καταβάλλονται ολόκληρες οι εισφορές, συνταξιούχοι, εισοδηματίες και οι αξιωματούχοι θα καταβάλλουν το 2,65% του ακαθάριστου εισοδήματος τους, οι αυτοτελώς εργαζόμενοι το 4%, οι εργοδότες το 2,90% για κάθε εργαζόμενο και το κράτος θα καταβάλλει 4,7% για κάθε δικαιούχο. Αξίζει επίσης να σημειώσουμε ότι το ΓεΣΥ είναι καθολικό και ισότιμο γι΄ αυτό και θα καλύπτει όλους τους πολίτες ανεξαιρέτως, ακόμη και αυτούς που είναι άνεργοι, τα παιδιά, τους φοιτητές, τους στρατιώτες.
Σε ποιες υπηρεσίες θα καταβάλλουμε συμπληρωμή;
Οι συμπληρωμές είναι το έξτρα ποσό που θα καταβάλλουν οι δικαιούχοι για συγκεκριμένες εξετάσεις και ιατρικές πράξεις. Η κάθε συμπληρωμή έχει και το ανάλογο κόστος. Συγκεκριμένα οι εξετάσεις και οι ιατρικές πράξεις για τις οποίες ο ασθενής θα πρέπει να καταβάλει συμπληρωμή κοστολογούνται ως εξής:
• Επίσκεψη στον ειδικό ιατρό €6 ευρώ
• Για κάθε διαγνωστική εξέταση π.χ. αξονική τομογραφία €10
• Για κάθε συσκευασία φαρμάκων €1
• Για εργαστηριακές εξετάσεις €1
• Για επίσκεψη σε επαγγελματίες υγείας π.χ. φυσικοθεραπευτές €10
• Για επίσκεψη στις πρώτες βοήθειες €10 ευρώ
Σχετικά με τις συμπληρωμές το σύστημα καθόρισε ως «οροφή» το ποσό των 150 ευρώ ετησίως. Δηλαδή ένας πολίτης δεν θα πληρώσει πάνω από €150 ετησίως όσον αφορά τις υπηρεσίες που θα πρέπει να καταβάλει συμπληρωμή, ακόμα και αν οι επισκέψεις ή οι εξετάσεις που θα κάνει σε περιβάλλον ΓεΣΥ θα ξεπερνούν αυτό το ποσό. Η «οροφή» για τους λήπτες ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, για τους χαμηλοσυνταξιούχους και για τα παιδιά κάτω των 21 ετών θα είναι στα 75 ευρώ. Όπως σε κάθε Σύστημα Υγείας έτσι και στο δικό μας υπάρχουν ομάδες πληθυσμού οι οποίες θα εξαιρούνται από τις καταβολές συμπληρωμών. Ορισμένοι από αυτούς που θα εξαιρούνται θα είναι οι εθνοφρουροί, οι ασθενείς που πάσχουν από σοβαρή ψυχική διαταραχή και άτομα με νοητική υστέρηση.
