Του Απόστολου Τομαρά
Ένας χρόνος πέρασε από την 9η Ιανουαρίου 2015, ημέρα Παρασκευή, που η Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έβγαλε από τον αναπνευστήρα τις Κυπριακές Αερογραμμές, δίνοντας έτσι ένα άδοξο τέλος στην 69χρονη ιστορία του κρατικού αερομεταφορέα της Κύπρου. Ένα χρόνο μετά το μόνο που έχει απομείνει να θυμίζει τις πάλαι ποτέ κραταιές ΚΑ είναι το σύμβολο της, το «Αγρινό», το οποίο παρά την ιστορία του και παρά τις υπεραισιόδοξες εκτιμήσεις για την εμπορική του υπεραξία, παραμένει στα αζήτητα.
Το σοκ των πρώτων ημερών από τους τίτλους τέλους της κρατικής αεροπορικής εταιρείας ξεπεράσθηκε σχετικά πολύ σύντομα, ενώ οι φόβοι για αλυσιδωτές επιπτώσεις σε τουρισμό και οικονομία τελικά αποδείχθηκαν υπερβολικοί. Με εξαίρεση την απώλεια 560 θέσεων εργασίας, το λουκέτο στις Κυπριακές Αερογραμμές ξεπεράσθηκε σχετικά ανώδυνα. Το μόνο που συνεχίζει να θυμίζει την αεροπορική εταιρεία της Κύπρου είναι το εμπορικό της σήμα, το «Αγρινό», η εκκαθάριση της εταιρείας, η οποία συνεχίζεται, αλλά και οι επιπτώσεις -κοινωνικές και οικονομικές- στην συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων της εταιρείας.
Η απώλεια μεγάλου αριθμού προσφερόμενων θέσεων επιβατών στην ντόπια αεροπορική αγορά δεν προκάλεσε αρνητική διατάραξη του ισοζυγίου προσφοράς και ζήτησης, κάτι που θα επηρέαζε τις τιμές των εισιτηρίων. Αλλά και σε επίπεδο προορισμών το κενό των Κυπριακών Αερογραμμών καλύφθηκε γρήγορα με την αύξηση δρομολογίων από υφιστάμενες αεροπορικές εταιρείες ή την έναρξη νέων από άλλες εταιρείες.
Αγωγές κατά του κράτους
Υπό τις περιστάσεις αν κάποιος αναζητήσει χαμένους από το κλείσιμο των Κυπριακών Αερογραμμών, τότε αναμφίβολα θα καταλήξει στην συντριπτική πλειοψηφία όσων εργοδοτούσε η αεροπορική εταιρεία. Με εξαίρεση κυβερνήτες και συγκυβερνήτες, το υπόλοιπο προσωπικό με ελάχιστες εξαιρέσεις συνεχίζει να αντιμετωπίζει το φάσμα της ανεργίας ή άλλαξε επαγγελματικό προσανατολισμό. Από τους 65 κυβερνήτες και συγκυβερνήτες των Κυπριακών Αερογραμμών, ένα χρόνο μετά, το σύνολο έχει αποκατασταθεί επαγγελματικά.
Σύμφωνα με στοιχεία της «Κ», οι πιλότοι των ΚΑ εργοδοτήθηκαν σχετικά γρήγορα από άλλες αεροπορικές εταιρείες της περιοχής. Αεροπορικές εταιρείες του Αραβικού Κόλπου έχουν εντάξει στο δυναμικό τους κύπριους κυβερνήτες και συγκυβερνήτες, ενώ κάποιοι άλλοι συνεχίζουν επαγγελματικά σε εταιρείες της Ευρώπης. Παρόμοια είναι και η εικόνα για το προσωπικό συντήρησης αεροσκαφών. Οι περισσότεροι εργοδοτήθηκαν σε τεχνικές βάσεις αεροπορικών εταιρειών σε Άμστερνταμ, Λονδίνο και Αραβικό Κόλπο. Το μεγάλο πρόβλημα από την απώλεια εργασίας το αντιμετωπίζει το υπόλοιπο προσωπικό των Κυπριακών Αερογραμμών, αεροσυνοδοί, αλλά και προσωπικό εδάφους.
Ένα χρόνο μετά οι παρενέργειες από το κλείσιμο είναι ορατές με μεγάλο αριθμό εργαζομένων να ετοιμάζεται να προσφύγει στην δικαιοσύνη για απώλεια καριέρας διεκδικώντας αποζημιώσεις. Η ίδια κατηγορία φωνάζει ότι οι αποζημιώσεις που δόθηκαν δεν ήταν οι αναμενόμενες με χαρακτηριστική περίπτωση, ακόμα και το Ταμείο Προνοίας, το οποίο, όπως λένε, ήταν κουτσουρεμένο κατά 25%. Η χαριστική αποζημίωση μέχρι τέσσερις χιλιάδες που δόθηκε σε κάθε εργαζόμενο ανάλογα με τα χρόνια εργασίας δεν ικανοποιεί την πλειοψηφία, η οποία ελπίζει για κάτι καλύτερο στον εκκαθαριστή της εταιρείας.
Ομαλή η μετά ΚΑ εποχή
Στην ντόπια αεροπορική αγορά οι παρενέργειες κλεισίματος των ΚΑ αποδείχθηκαν διαχειρίσιμες. Την χρονιά που πέρασε η κατάσταση που δημιουργήθηκε μόνο τραγική δεν περιγράφεται. Οι ταξιδιωτικοί πράκτορες κάνουν λόγο για σχετικές επιπτώσεις, οι οποίες όμως δεν άλλαξαν άρδην την εικόνα που επικρατούσε, όταν οι ΚΑ ήταν στον αέρα. Η απώλεια μερικών χιλιάδων θέσεων επιβατών καλύφθηκαν, όπως υποστηρίζει η κυβέρνηση, και με το παραπάνω από άλλες ιδιωτικές εταιρείες. Το ίδιο συνέβη και σε προορισμούς, ακόμα και στην κεντρική Ευρώπη.
Σε δημοφιλή δρομολόγια, όπως αυτό της Ελλάδας, οι τιμές των εισιτηρίων είτε παρέμειναν στα ίδια επίπεδα, είτε μειώθηκαν ανάλογα με την πολιτική της κάθε εταιρείας και του χρόνου κράτησης, λένε οι ταξιδιωτικοί πράκτορες. Ένας προορισμός που παραμένει δημοφιλής για τους κύπριους επιβάτες και δείχνει μια αύξηση στο κόστος ταξιδιού είναι το Ηνωμένο Βασίλειο. Το Λονδίνο π.χ. εμφανίζεται να έχει αυξημένες τιμές κατά 15%. Η αύξηση ωστόσο δεν αποδίδεται στο κλείσιμο του άλλοτε κρατικού αερομεταφορέα, αλλά στην αύξηση της τουριστικής κίνησης από την Βρετανία, η οποία, όπως εκτιμάται, επηρεάζει αρνητικά τις τιμές της εξερχόμενης επιβατικής κίνησης.
Συγκεκριμένα, όπως υποστηρίζεται, η νοοτροπία των Βρετανών να προγραμματίζουν νωρίς τις διακοπές τους έχει ως αποτέλεσμα να απορροφούν το σύνολο των φθηνών ναύλων που δίνουν οι αεροπορικές εταιρείες. Στη γενικότερη εικόνα που αφορά τον τουρισμό και την οικονομία, τα στοιχεία της επιβατικής κίνησης για το 2015 είναι ενδεικτικά. Με τις ΚΑ εκτός αέρα και την μείωση των αφίξεων από Ρωσία, δυο παράγοντες που ισοδυναμούν με 1,5 εκατ. προσφερόμενων θέσεων μείον, η κίνηση στα δυο αεροδρόμια αυξήθηκε κατά 3,6%.
Προς ενοικίαση το «Αγρινό»
Ένα από τα λιγοστά περιουσιακά στοιχεία που λεγόταν ότι έχει εμπορική αλλά και οικονομική αξία είναι αυτό του «Αγρινού», σήμα κατατεθέν των ΚΑ από ιδρύσεως της εταιρείας. Το εμπορικό σύμβολο της εταιρείας αγοράσθηκε από το κράτος έναντι του ποσού των 1,5 εκατ. ευρώ πολύ πριν η Κομισιόν βάλει λουκέτο στην εταιρεία και επί προεδρίας Μάκη Κωνσταντινίδη. Η αρχική σκέψη ήταν το σήμα των ΚΑ να πωληθεί σε ιδιώτες επενδυτές, που, όπως αφηνόταν να διαρρεύσει, ένα χρόνο πριν έδειχναν τεράστιο ενδιαφέρον. Ένα χρόνο μετά το ενδιαφέρον αναζητείται και η προσπάθεια που καταβάλλεται μέσω των Εφόρου Αποκρατικοποιήσεων όπως το «Αγρινό» παραχωρηθεί σε ντόπιους ή ξένους ενδιαφερόμενους για εμπορική εκμετάλλευση. Η εκκαθάριση της εταιρείας δεν έχει ολοκληρωθεί.
