Του Απόστολου Τομαρά
Ως εξόχως σημαντική για τον προγραμματισμό της Λευκωσίας στα ενεργειακά θεωρείται η σημερινή μέρα μιας και, όπως αναμένεται, θα ανακοινωθούν οι εταιρείες ή κοινοπραξίες στις οποίες θα δοθεί το πράσινο φως για να ξεκινήσουν έρευνες σε τρία τεμάχια της κυπριακής ΑΟΖ. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, αλλά και την έντονη πληροφόρηση που υπάρχει, η Συμβουλευτική Επιτροπή που έχει συσταθεί στο Υπουργείο Ενέργειας για αξιολόγηση των προσφορών έχει ολοκληρώσει το έργο της. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, η Επιτροπή έχει βαθμολογήσει τους φακέλους που υποβλήθηκαν καταλήγοντας έτσι στους νικητές.
Η ανακοίνωση της δεύτερης φάσης του τρίτου γύρου αδειοδότησης θα γίνει από τον ίδιο τον Υπουργό Ενέργειας, ο οποίος έχει στα χέρια του τα αποτελέσματα της Επιτροπής και φέρεται να έχει ενημερώσει σχετικά και το Υπουργικό Συμβούλιο. Μέχρι χθες Τρίτη, υπήρχαν μόνο ενδείξεις για την λίστα των νικητών στην βάση του προφίλ των εταιρειών σε συνδυασμό με άλλα κριτήρια που κρίνεται ότι εξυπηρετούν τους γεωστρατηγικούς σχεδιασμούς και φιλοδοξίες της Λευκωσίας. Στο πνεύμα αυτό, το μεγάλο ενδιαφέρον εστιάζεται στο οικόπεδο 10 και σε ποιον έχει ανάψει το Υπουργικό Συμβούλιο το πράσινο φως. Στο συγκεκριμένο τεμάχιο οι έρευνες θα πραγματοποιηθούν με βάση το γεωλογικό μοντέλο που ακολουθήθηκε στο τεμάχιο Zorh της Αιγύπτου όπου τα αποτελέσματα ήταν εξαιρετικά.
4 κοινοπραξίες και 2 εταιρείες
Το έργο της Συμβουλευτικής Επιτροπής, όπως αφήνεται να διαρρεύσει, δεν ήταν και τόσο εύκολο μιας και όπως μας τονίσθηκε από ανεπίσημες πηγές ανάμεσα στους μνηστήρες υπήρχαν μεγάλες εταιρείες με πείρα στην βιομηχανία υδρογονανθράκων. Πάντα σε επίπεδο εκτιμήσεων αυτό το οποίο υποστηρίζεται είναι ότι η Λευκωσία σε μια προσπάθεια να δώσει «αίγλη» στην κυπριακή ΑΟΖ έχει σαφή προσανατολισμό να κρατήσει στην περιοχή μια κοινοπραξία και δυο κορυφαίες εταιρείες παγκοσμίως. Πρόκειται την ExxonMobil και την Qatar Petroleum τόσο για τεχνοκρατικούς όσο και για γεωστρατηγικούς λόγους. Ωστόσο, στην διαδικασία επιλογής για το τεμάχιο 10 απέναντι σε Αμερικανούς και Άραβες βρίσκονται οι ιταλοί της ΕΝΙ και οι Γάλλοι της TOTAL καθώς και η κρατική εταιρεία πετρελαίων της Νορβηγίας.
Το έργο επιλογής δυσκολεύει περισσότερο αν ληφθεί υπόψη ότι το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τον τρίτο γύρο αδειοδότησης επιδείχθηκε από τους Ιταλούς της ΕΝΙ είτε αυτόνομα είτε σε συνεργασία με την γαλλική TOTAL, δυο εταιρείες οι οποίες βρίσκονται ήδη εντός της ΑΟΖ σε άλλα τεμάχια. Η Capricorn Oil, που επίσης υπέβαλε προσφορά, είχε συμμετάσχει ανεπιτυχώς και στον δεύτερο γύρο. Στον τρίτο διεκδικεί το τεμάχιο 8 σε συνεργασία με τις γνωστές από το κοίτασμα «Αφροδίτη» Delek και Avner. Η TOTAL πήρε μέρος στην παρούσα διαδικασία μαζί με την ΕΝΙ για τα τεμάχια 6 και 10. Με τα δεδομένα αυτά μεγάλες πιθανότητες να περάσουν στην επόμενη φάση για το τεμάχιο 10 έχουν οι δυο κοινοπραξίες ENI – TOTAL και ΕΧΧΟΝ – Qatar. Με μικρότερες πιθανότητες στην κούρσα διεκδίκησης βρίσκονται και οι Νορβηγοί της Statoil.
Το προφίλ των νέων παιχτών 3ου γύρου
Η ExxonMobil είναι αποτέλεσμα σύμπραξης προ 17 χρόνων από τις εταιρείες Exxon και Mobil. Το 1999 λοιπόν «γεννήθηκε» ο κολοσσός ο οποίος έχει κύκλο εργασιών «χοντρικά» στα 300 δισεκατομμύρια. Απασχολεί παγκοσμίως 75 χιλ. προσωπικό, αναπτύσσεται στο εμπόριο και την έρευνα υδρογονανθράκων, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι οι εταιρείες Exxon και Mobil πριν από τη σύμπραξή τους αποτελούσαν τη συνέχεια δύο εταιρειών με το ίδιο όνομα υπό την Standard Oil.
Η Qatar Petroleum χρονολογείται σχεδόν τέσσερις δεκαετίες πριν και συγκεκριμένα στο 1974. Αποτελεί την κρατική πετρελαϊκή εταιρεία του Κατάρ. Τα περιουσιακά της στοιχεία ανέρχονται στα 98 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ βρίσκεται στην τρίτη θέση όσον αφορά στα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Η Νορβηγική Statoil ASA αποτελείται από την συγχώνευση της Stratoil με την Norsk Hydro. Κύριος μέτοχος της εταιρείας είναι το κράτος της Νορβηγίας που κατέχει το 67% του μετοχικού της κεφαλαίου. Δραστηριοποιείται σε περισσότερες από 60 χώρες και βρίσκεται στην 11η θέση από τις εταιρείες πετρελαίου.
Το ιστορικό ερευνών στην ΑΟΖ
Το πρώτο εγχείρημα για προσέλκυση ενδιαφέροντος εταιρειών για έρευνες στην ΑΟΖ εκδηλώθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2007 με την Δημοκρατία να παραχωρεί τότε 11 από τα 13 τεμάχια της ΑΟΖ για έρευνες υδρογονανθράκων. Εκτός διαδικασίας παρέμειναν τα τεμάχια 3 και 11. Στον πρώτο γύρο ενδιαφέρον με την υποβολή αιτήσεων επέδειξαν τρεις εταιρείες. Στις 24 Οκτωβρίου το τότε Υπουργικό Συμβούλιο άναψε το πράσινο φως στην Noble Energy International Ltd για το τεμάχιο αριθμός 12. Πέντε χρόνια μετά, στις 11 Φεβρουαρίου 2012, η τότε κυβέρνηση Χριστόφια προκηρύσσει τον δεύτερο γύρο αδειοδότησης, αυτή την φορά για 12 τεμάχια της ΑΟΖ. Εκτός διαδικασίας μένει μόνο το 13.
Εν αντιθέσει με τον πρώτο γύρο, το ενδιαφέρον υπό την σκιά και των ανακαλύψεων στο τεμάχιο 12 εκτοξεύεται και στις 11 Μαΐου 2012 υποβάλλονται στο Υπουργείο Βιομηχανίας 15 αιτήσεις ενδιαφέροντος, πέντε εταιρείες και δέκα κοινοπραξίες. Η αυλαία του δεύτερου γύρου έπεσε πρώτα τον Γενάρη του 2013 όπου παραχωρήθηκαν στην ιαταλοκορεάτικη κοινοπραξία ENI – KOGAS τα οικόπεδα 2, 3 και 9 και ένα μήνα αργότερα η γαλλική TOTAL λαμβάνει άδεια για τα τεμάχια 6, 7 και 11.
