Της Μαρίας Ηρακλέους
Έλλειψη πόσιμου νερού στις εγκαταστάσεις, απουσία χρημάτων για αγορά τροφίμων και βασικών αγαθών, διακοπή λειτουργίας του δικτύου αποχέτευσης, ακόμη και μη συγκομιδή των απορριμμάτων, είναι η εικόνα των άθλιων συνθηκών διαβίωσης για τους περίπου 200 εργαζόμενους της εταιρίας J&P Overseas, όπως περιγράφεται στην επιστολή τους προς τη διεύθυνση της εταιρίας. Η εταιρία μετράει 77 χρόνια ιστορίας και διαχρονικά αποτελούσε σημείο αναφοράς για την Κύπρο, καθώς έφερνε συνάλλαγμα, θέσεις εργασίας και κύρος στη χώρα.
Ωστόσο, τα δεδομένα των τελευταίων μηνών κάθε άλλο παρά ελπιδοφόρα είναι, λαμβάνοντας υπόψη και τα προαναφερόμενα που αποτυπώνουν την τρέχουσα περίοδο με τα μελανότερα χρώματα στην ιστορία της εταιρίας. Εργαζόμενοι περιγράφουν στην «Κ» πως λόγω της μη καταβολής των μισθών τους εδώ και τρεις μήνες, οι αρχαιότεροι συντηρούν στην ουσία τους νεαρότερους με ποσά τα οποία έχουν εξασφαλίσει στην πορεία της πολυετούς τους εργασίας στην εταιρία. Παράλληλα, οι τελευταίες πληροφορίες που φτάνουν στην «Κ» από τις εγκαταστάσεις της J&P στη Σαουδική Αραβία μιλούν για ενδεχόμενο μη ανανέωσης της κάρτας εργασίας των υπαλλήλων, κάτι που σημαίνει και υποχρεωτική επιστροφή υπαλλήλων στην Κύπρο.
Η πλευρά Παπαθωμά, διαχειρίστρια του τομέα της Σαουδικής Αραβίας, η οποία είναι και αυτή που αντιμετωπίζει την έλλειψη ρευστότητας, καλεί την πλευρά Ιωάννου να προχωρήσει σε ένεση ρευστότητας, την οποία δικαιολογεί με το επιχείρημα ότι μέρος των χρημάτων του δικού της ταμείου δόθηκαν στο παρελθόν για ενίσχυση έργων σε χώρες που διαχειρίζεται η τελευταία. Αυτό, άλλωστε, αναφέρεται και σε πρόσφατη επιστολή της διεύθυνσης της εταιρίας προς τους υπαλλήλους και έχει στην κατοχή της η «Κ». Από την αντίπερα όχθη, τη διοίκηση της πλευράς Ιωάννου, τα πράγματα είναι διαφορετικά εφόσον η οικογένεια «τρέχει» το σύμπλεγμα (Cluster) σε Κατάρ, Ομάν ΗΑΕ, Ιορδανία, και κατάφερε να ενισχύσει τις προοπτικές της εταιρίας με κεφάλαια πέραν των 40 εκατομμυρίων δολαρίων που έφεραν την οικονομική ομαλότητα, σε μια περίοδο που το Κατάρ έχει να αντιμετωπίσει τον διεθνή αποκλεισμό, λόγω του εμπάργκο.
Η κινητικότητα της πλευράς αυτής έφερε νέα συμβόλαια, μεταξύ των οποίων και το νέο Qatar Stadium, αλλά και ρευστότητα, μέσα από την πώληση του μεριδίου της στο αεροδρόμιο Queen Alia του Αμάν, κίνηση η οποία αναμένεται να της αποφέρει έσοδα ύψους 110 εκατομμυρίων δολαρίων. Σε αυτό το ποσό προσβλέπει και η πλευρά Παπαθωμά ως λύση.
Η κορυφή του παγόβουνου
Η κατάσταση, όπως έχει εξελιχθεί, δεν είναι τίποτε άλλο παρά η κορυφή ενός παγόβουνου που αναδύθηκε μέσα από διαφωνίες, κακές αποφάσεις και χειρισμούς μεταξύ των μετόχων και έχει την απαρχή του αρκετά χρόνια πίσω, όταν εσωτερικές διαφωνίες σχετικά με τη στρατηγική και τις προοπτικές της εταιρίας χώρισαν άτυπα την εταιρία σε δύο clusters. Κάτι που έδωσε τη διαχείριση του χαρτοφυλακίου χωρών όπως το Κατάρ, το Ομάν, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Ιράκ και τη θυγατρική J&P Άβαξ στην πλευρά Ιωάννου, ενώ η πλευρά Παρασκευαΐδη διατήρησε τη διαχείριση των έργων σε Λιβύη, Κουρδιστάν και Σαουδική Αραβία. Σε αυτό το καθεστώς, η κάθε πλευρά έχει την αυτονομία της, ξεχωριστά γραφεία στη Λευκωσία καθώς και ξεχωριστό λογαριασμό εσόδων-εξόδων (PnL), με κοινό άθροισμα στον προϋπολογισμό.
Τον Οκτώβριο του 2015 οι δύο πλευρές συμφώνησαν την έναρξη διαδικασιών για διαχωρισμό της J&P, ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», αυτή τη στιγμή ο Ανδρέας Παπαθωμάς, επικεφαλής του cluster της Σαουδικής Αραβίας, προσπαθεί να μπλοκάρει μονομερώς τη διαδικασία.
Τα τρία στρατόπεδα
Είναι σαφές ότι η εταιρία έχει χωριστεί σε στρατόπεδα, ενώ το διακύβευμα δεν είναι άλλο από την επιβίωσή της. Από τις παρασκηνιακές εξελίξεις των μετόχων της J&P φαίνεται ότι τα αντικρουόμενα μέρη δεν είναι δύο- οικογένεια Ιωάννου και Παρασκευαΐδη, αλλά προκύπτει και ένα τρίτο, μέσα από την οικογένεια Παρασκευαΐδη. Μέτωπο το οποίο δημιουργήθηκε μετά την απόφαση της συζύγου του Γιώργου Παρασκευαΐδη, Θέλμας, να ορίσει ως υπεύθυνο του cluster της Σαουδικής Αραβίας τον σύζυγο της κόρης της Χριστίνας. Μια απόφαση που δεν στηρίχθηκε από τα άλλα δύο μέλη της οικογένειας, τα αδέλφια Λεώνη και Ευθύβουλο.
Πληροφορίες της «Κ» αναφέρουν ότι δεν είναι λίγες οι φωνές μέσα στην εταιρία που προτείνουν ως λύση την αποχώρηση της ηγετικής ομάδας Παπαθωμά ώστε να υπάρχει συνεννόηση μεταξύ της τρίτης γενιάς των δύο οικογενειών. Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει η «Κ» έγιναν προσπάθειες για γεφύρωση των διαφορών μεταξύ των μετόχων της εταιρίας, ωστόσο, χωρίς αποτέλεσμα.
Σχέση εμπιστοσύνης που δεν ευοδώθηκε
Οι εξελίξεις στην εταιρία αποδεικνύουν ότι η σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ των γεναρχών Στέλιου Ιωάννου και Γιώργου Παρασκευαΐδη δεν κληροδοτήθηκε στους απογόνους τους. Μια σχέση η οποία ήταν η βάση στην οποία στηρίχθηκε η ίδρυση του κολοσσού το 1941 στην Κύπρο και η ανάπτυξή της μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν ξεκίνησαν να αναλαμβάνουν σειρά σημαντικών έργων στον τομέα των ακινήτων. Η εταιρία διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στην ανάπτυξη στο νησί για τα επόμενα 20 χρόνια. Ωστόσο, το μεγάλο άνοιγμα έγινε το 1961 με το πρώτο της έργο εκτός Κύπρου, στη Λιβύη, το 1961. Μέχρι το 1969 είχε ήδη προχωρήσει σε νέα ανοίγματα στη Σαουδική Αραβία με έργα στο αεροδρόμιο Drahran.
Της ανατέθηκε στη συνέχεια η ανέγερση του Διεθνούς αεροδρομίου Seeb στο Ομάν, ενώ το 2008 ανέλαβε τη συντήρηση των εγκαταστάσεων των Emirates Airline στο Ντουμπάι. Έργα-ορόσημα για την εταιρία αποτελούν η κατασκευή του διεθνούς αεροδρομίου Lahore στο Πακιστάν και του Queen Alia στο Αμμάν της Ιορδανίας και το Qatar Stadium. Φυσικά, στο πέρασμα των τόσων χρόνων δεν είναι η πρώτη φορά που η εταιρία αντιμετωπίζει δύσκολες στιγμές, ωστόσο, στην προκειμένη περίπτωση η ισορροπία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί απολύτως ως εύθραυστη, καθώς επαφίεται στην υπεύθυνη στάση της εκάστοτε πλευράς και τις κινήσεις στις οποίες προβαίνει, ώστε να είναι κερδοφόρα και να μην επιβαρύνουν οικονομικά η μία την άλλη.
Φιλοσοφία η οποία δεν φαίνεται να χαρακτηρίζει αυτή την περίοδο την πλευρά Παπαθωμά. Άτομα που είναι σε θέση να γνωρίζουν πρόσωπα και καταστάσεις από πρώτο χέρι στο Ριάντ, ξεκαθαρίζουν ότι η τωρινή κατάσταση οφείλεται σε συσσωρευμένες ευθύνες της εκεί διοίκησης και όχι σε καθυστερήσεις στην καταβολή δεδουλευμένων της σαουδαραβικής γραφειοκρατίας. Την ίδια ώρα φαίνεται να υπάρχει ανησυχία και σε επίπεδο τραπεζικού τομέα στον Κόλπο, σε σχέση με το ληξιπρόθεσμο δάνειο 20 εκατομμυρίων που έχει λάβει ο Ανδρέας Παπαθωμάς από την J&P ως Director Account Loan καθώς και για κινήσεις οι οποίες αυξάνουν τα λειτουργικά έξοδα της εταιρίας σε μια κρίσιμη καμπή. Πληροφορίες κάνουν λόγο για πιέσεις οι οποίες ασκούνται από πλευράς αξιωματούχων της Σαουδικής Αραβίας αλλά και για ενόχληση για τη στασιμότητα των έργων, τα οποία δεν προχωρούν λόγω έλλειψης ρευστότητας και φαίνεται πως εξετάζονται όλα τα ενδεχόμενα που αφορούν τη συνεργασία τους με την εταιρία.
Οι εξελίξεις δυσχεραίνουν τη θέση της εταιρίας, ενώ το ζήτημα έχει προεκτάσεις σε πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο. Σημειώνεται ότι ήδη για το θέμα έχουν γίνει δύο παρεμβάσεις από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη προς τον Σαουδάραβα βασιλιά Σαλμάν, τόσο κατά την επίσκεψή του στη χώρα τον Ιανουάριο του 2018, όσο και μετά την επιστροφή του στην Κύπρο, ώστε να δοθεί ώθηση στην εταιρία να κλείσει οικονομικές τρύπες και να ολοκληρώσει τα υπό εξέλιξη αναπτυξιακά έργα στη χώρα. Ωστόσο, ακόμα και η προεδρική παρέμβαση δεν φαίνεται να είναι ικανή να φωτίσει το σκοτεινό τούνελ στο οποίο βρίσκεται η εταιρία.
