Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Μήνας αποφάσεων για το κυβερνητικό Σχέδιο ΕΣΤΙΑ είχε χαρακτηριστεί ο περασμένος Δεκέμβριος, αφού οι τράπεζες της Κύπρου θα έπρεπε να επιλέξουν αν θα συμμετείχαν στο Σχέδιο που θα επιδοτεί τη δόση δανείου των ευάλωτων δανειοληπτών. Δόθηκε όμως μικρή παράταση, που αν και λήγει επισήμως την ερχόμενη Παρασκευή, 19 Οκτωβρίου, η «Κ» πληροφορείται πως μπορεί να μετατεθεί μέχρι τέλος του ίδιου μήνα. Όπως και να έχει, οι αποφάσεις των τραπεζών είναι ειλημμένες αναφορικά με τη συμμετοχή τους. Σύμφωνα με έρευνα που έκανε η «Κ», οι τράπεζες που θα συμμετάσχουν στο κυβερνητικό και επιδοτούμενο Σχέδιο ΕΣΤΙΑ είναι οι εξής: Τράπεζα Κύπρου, Ελληνική Τράπεζα, ΚΕΔΙΠΕΣ (πρώην Συνεργατισμός), Astrobank, AlphaBank Κύπρου, με το τοπίο για την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος (Κύπρου), να είναι θολό. Από το προφίλ των παραπάνω τραπεζών μπορεί να εξαχθεί το συμπέρασμα πως θα συμμετάσχουν ιδρύματα που ασχολήθηκαν με δάνεια λιανικής (retail), όπως τα οικιστικά. Εκεί εντοπίζεται εξάλλου και το μεγαλύτερο πρόβλημα σε δάνεια στην Κύπρο, αφού δεν είναι εύκολα ανακτήσιμα. Μην ξεχνούμε και την επίσημη πλέον δήλωση της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου αναφορικά με τις Μη Εξυπηρετούμενες Χορηγήσεις, ξεκαθαρίζοντας ότι το χαρτοφυλάκιο των μη εξυπηρετούμενων δανείων που δεν έχει αντιμετωπιστεί μέχρι στιγμής, δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο μέσω των αναδιαρθρώσεων. Ένας σημαντικός λόγος από τα «επίσημα χείλη» της Κεντρικής, είναι και το ύψος των τερματισμένων μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων, δηλαδή εκείνων που τυγχάνουν χειρισμού από τα Τμήματα Ανάκτησης Χρεών και Αναδιαρθρώσεων των τραπεζών, τα οποία αποτελούν περίπου το 50% του συνόλου των ΜΕΔ.
Οι τράπεζες που δεν θα συμμετάσχουν στο σχέδιο Εστία είναι οι εξής: RCBBank, CdbBank, AncoriaBank, ενώ ακόμα να ληφθεί η απόφαση για την Eurobank Κύπρου. Τείνει όμως να μην συμμετάσχει. Οι λόγοι για τους οποίους δεν θα συμμετάσχουν οι συγκεκριμένες τράπεζες, δεν είναι άλλοι, από το χαμηλό επίπεδο των ΜΕΔ που παρουσιάζουν στους ισολογισμούς τους. Πρόσθετα, οι συγκεκριμένες τράπεζες δεν έχουν έκθεση σε οικιστικά δάνεια, ή σε δάνεια με εξασφάλιση την πρώτη κατοικία (για να ειπωθεί ο ακριβής λόγος της συμμετοχής ενός δανειολήπτη στο Σχέδιο). Οι περιπτώσεις που κάποιες από τις τράπεζες που δεν θα συμμετέχουν και είχαν ΜΕΔ με εξασφάλιση την πρώτη κατοικία μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου 2017 (όπως ορίζει ο κανονισμός του Σχεδίου), μπορεί να ήταν και σε μονοψήφιο νούμερο.
Οι πρόνοιες του Σχεδίου ΕΣΤΙΑ αναφέρουν πως θα εξυπηρετηθούν συνολικά 15.000 δανειολήπτες. Εχει υπολογιστεί ότι οι 15.000 δανειολήπτες συνήψαν δάνεια ύψους 3,4 δισεκατομμυρίων ευρώ, με το συντριπτικό τους μέρος να έχει συναφθεί με τρεις τράπεζες : την Τράπεζα Κύπρου, την πρώην Συνεργατική και την Ελληνική Τράπεζα. Σύμφωνα με τα δεδομένα που έχει ενώπιον της η «Κ», η μισή ΕΣΤΙΑ θα είναι δάνεια του παλιού Συνεργατισμού, το 38-40% θα είναι δάνεια της Τράπεζας Κύπρου και το 7% της Ελληνικής Τράπεζας. Δάνεια 1,5 δισ. ευρώ θα έχουν την «σφραγίδα» της ΣΚΤ, 1 δισ. ευρώ της Τράπεζας Κύπρου και 250 εκατ. ευρώ της Ελληνικής Τράπεζας. Τα εναπομείναντα 750 εκατ. ευρώ θα καλυφθούν από τις τράπεζες που θα συμμετάσχουν, Astrobank, AlphaBank Κύπρου και Εθνική Τράπεζας της Ελλάδος (Κύπρου).
Αποκλείουν δανειολήπτες
Ενώ υπάρχουν τράπεζες που δικαιολογημένα δεν θα συμμετάσχουν στο Σχέδιο ΕΣΤΙΑ λόγω της αναπόφευκτης αύξησης του διοικητικού κόστους που θα προκύψει,υπάρχει και μια άλλη πτυχή. Ανώτατη τραπεζική πηγή από τράπεζα που θα συμμετάσχει στο πρόγραμμα τόνισε πως οι τράπεζες που δεν θα συμμετάσχουν θα πρέπει να παράσχουν στους πελάτες τους κάτι καλύτερο από τις πρόνοιες του Σχεδίου. Όπως εξήγησε, μπορεί μία τράπεζα να μην έχει μεγάλη έκθεση σε οικιστικά δάνεια που είναι ΜΕΔ και έχουν εξασφάλιση πρώτη κατοικία, όμως δεν γίνεται να έχουν μηδενική. Άρα, όπως είπε, θα πρέπει σε μεμονωμένες περιπτώσεις αυτές οι τράπεζες να προσφέρουν καλύτερες λύσεις από τις πρόνοιες της ΕΣΤΙΑΣ, ώστε να δικαιολογούν και τη μη συμμετοχή τους σε αυτό. Οι τράπεζες που θα συμμετάσχουν θα υπογράψουν συμβόλαιο μεταξύ Κυβέρνησης και τράπεζας (MOU), το οποίο θα υποχρεώνει τη δεύτερη ότι θα ακολουθήσει όσα έχουν συμφωνηθεί μεταξύ της ίδιας και του δανειολήπτη. Το Σχέδιο Εστία θα αφορά δάνεια ή πιστωτικές διευκολύνσεις στις περιπτώσεις κατά τις οποίες το δάνειο -οικιστικό ή άλλο- είναι εξασφαλισμένο με υποθήκη κύριας κατοικίας, με την αγοραία αξία της κύριας κατοικίας να μην υπερβαίνει τις 350.000 ευρώ. Κανόνας, να μην υπερβαίνει τα 50.000 ευρώ ετησίως το οικογενειακό εισόδημα του δανειολήπτη και το καθαρό υπόλοιπο των περιουσιακών του στοιχείων να μην υπερβαίνει το 125% της αξίας της ενυπόθηκης κατοικίας.
Οι δικαιούχοι
Σε τελευταίες πινελιές στο Σχέδιο προχωρά το Υπουργείο Οικονομικών, ενώ μέχρι να εφαρμοστεί το πρώτο τρίμηνο του 2019 θα αλλάξει ακόμα περισσότερο από την παρούσα του μορφή. Το Σχέδιο Εστία θα αφορά δάνεια ή πιστωτικές διευκολύνσεις στις περιπτώσεις κατά τις οποίες το δάνειο -οικιστικό ή άλλο- είναι εξασφαλισμένο με υποθήκη κύριας κατοικίας, με την αγοραία αξία της κύριας κατοικίας να μην υπερβαίνει τις 350.000 ευρώ. Κανόνας, να μην υπερβαίνει τα 50.000 ευρώ ετησίως το οικογενειακό εισόδημα του δανειολήπτη και το καθαρό υπόλοιπο των περιουσιακών του στοιχείων να μην υπερβαίνει το 125% της αξίας της ενυπόθηκης κατοικίας. H τράπεζα μέσω αναδιάρθρωσης του δανείου του δανειολήπτη θα μπορεί να «κουρέψει» μέχρι και 32% το δάνειό του, ενώ η μείωση θα είναι αναλογικά μεγαλύτερη στις περιπτώσεις κατά τις οποίες η αγοραία αξία της υποθηκευμένης κύριας κατοικίας θα είναι όσο πιο μικρή σε σχέση με το υπόλοιπο του δανείου.
Το κράτος, μέσω του Υπουργείου Εργασίας και συγκεκριμένα από το τμήμα που διαχειρίζεται το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, θα καταβάλει το 1/3 της δανειακής δόσης του ήδη κουρεμένου του δανείου κατά 32% κατά μέσο όρο, με την προϋπόθεση αυτός να καταβάλει τα 2/3. Το κράτος για τα παραπάνω υπολογίζει πως θα επιβαρυνθεί γύρω στα 33 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο, σε ανώτατο βάθος χρόνου διευθέτησης και εφαρμογής του Σχεδίου τα 25 έτη. Το Τμήμα που θα αναλάβει τη διαχείριση αυτού του Σχεδίου θα είναι το Υπουργείο Εργασίας, διότι όπως έχει δηλώσει ίδια η Κυβέρνηση, χειρίζεται παρόμοια σχέδια. Έχει τις υποδομές και τα κατάλληλα πληροφοριακά συστήματα, άρα και θεωρήθηκε ως το πιο κατάλληλο Τμήμα/Υπουργείο για να αναλάβει το κομμάτι της διαχείρισης. Αρχικά είχε ανατεθεί το έργο στον Κυπριακό Οργανισμό Ανάπτυξης Γης.
