Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Η Κύπρος έδειξε «καλή διαγωγή» το τρέχον έτος αναφορικά με τη μείωση των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων, φτάνοντάς τα αισίως στα 11 δισεκατομμύρια ευρώ. Ωστόσο, ενώ βγήκαν εκτός από το κυπριακό τραπεζικό σύστημα γύρω στα 9 δισ. ευρώ ΜΕΔ από την πώληση της Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας, την πώληση 2,7 δισ. ευρώ δανείων από την Τράπεζα Κύπρου και τη μεταφορά 400 εκατ. ευρώ από την AlphaBank Κύπρου σε θυγατρική, η πρόκληση μείωσης των 11 δισ. παραμένει.
Εξ αφορμής του συνεδρίου του Economist, αλλά και βάσει της πρόσφατης έκθεσης επιχειρηματικότητας των κρατών για το 2019 Doing Business, ο επικεφαλής ειδικός χρηματοπιστωτικού τομέα της Παγκόσμιας Τράπεζας για την Ευρώπη, Isfandyar Zaman Khan μίλησε στην «Οικονομική Καθημερινή» για το πώς θα γίνει κατορθωτό να μειωθούν τα ΜΕΔ της Κύπρου και να κυμανθούν σε ένα υγιές ποσοστό των 4 – 5%, αλλά και τις προοπτικές που διανοίγονται από μια λύση του Κυπριακού. Σύμφωνα με τον κ. Khan, τέσσερις χώρες της ζώνης του ευρώ εξακολουθούν να συνδυάζουν υπερβολικά επίπεδα Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων, υποτονική ανάπτυξη και επίμονα υπερβάλλον χρέος.
Την Ελλάδα και την Κύπρο υπέδειξε για την κατηγορία νοικοκυριά και επιχειρήσεις, την Πορτογαλία για χρέη μεταξύ μεγάλων επιχειρήσεων και την Ιταλία να κατέχει σχεδόν το 30% του συνόλου των μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Ευρωζώνη. Σημαντικό εργαλείο που πρέπει να χρησιμοποιούν οι χώρες που έχουν να αντιμετωπίσουν Μη Εξυπηρετούμενα, είναι το νομικό πλαίσιο για να επιτυγχάνονται αναδιαρθρώσεις, να βελτιώνεται το δικαστικό σύστημα της κάθε χώρας και να αντιδρούν εγκαίρως οι τράπεζες πριν εμφανιστεί πρόβλημα αποπληρωμής δανείου στον δανειολήπτη.
Μιλώντας στην «Κ» ο κ. Khan, εκτιμά πως η μείωση των ΜΕΔ σε ένα σεβαστό και υγιές ποσοστό, θα πρέπει να είναι «προϊόν διαλόγου» και συνεργασίας μεταξύ δανειοληπτών και τραπεζών, καθότι πλέον είναι πιο δύσκολη η μείωσή τους. Όπως εξήγησε στη συνέντευξή του, θα πρέπει να συνεκτιμούνται όλες οι πτυχές του κάθε Μη Εξυπηρετούμενου Δανείου και να τυγχάνει διαφορετικής λύσης ο κάθε δανειολήπτης και με την Κυβέρνηση να δημιουργεί με τη σειρά της κίνητρα για τη μείωση του ιδιωτικού χρέους.
Σύμφωνα με τον κ. Khan, η επιχειρησιακή αναδιάρθρωση δανείων των βιώσιμων δανειοληπτών θα πρέπει να γίνεται με βάση τις αιτίες που προκάλεσαν την παύση των πληρωμών των δόσεων των δανείων του. Παρουσιάζοντας μια πιο «ρομαντική» προσέγγιση μείωσης Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων ο ισχυρός άνδρας της Παγκόσμιας Τράπεζας ανέφερε ότι η μείωση – αναδιάρθρωση του δανείου θα πρέπει να συνοδεύεται από αυξημένη διαφάνεια, αλλά και συγκρισιμότητα των περιπτώσεων μεταξύ των χωρών. ‘Έτσι, επισήμανε, μπορεί όχι μόνο να παρακολουθείται η πρόοδος αντιμετώπισης του προβλήματος, αλλά και να βελτιώνεται η μεθοδολογία που ακολουθείται.
Τέσσερις πυλώνες
Για να γίνει κατορθωτό, ο κ. Khan παρουσίασε τους τέσσερις πυλώνες που πρέπει να ακολουθήσει η Κύπρος για να βελτιωθεί η μεθοδολογία μείωσης των ΜΕΔ από εδώ και στο εξής. Ο πρώτος πυλώνας αφορά την πρόληψη, λέγοντας πως τα ρυθμιστικά και εποπτικά πλαίσια που θα χρησιμοποιούνται θα πρέπει να προωθούν την έγκαιρη αναγνώριση του προβλήματος και την ορθή αντιμετώπιση.
Δεύτερον, ανέφερε πως θα πρέπει να εξασφαλίζεται η επιχειρησιακή ετοιμότητα των τραπεζών ώστε να ανταποκρίνονται έγκαιρα στις αυξανόμενες καθυστερήσεις των δανείων.
Τρίτον, το περιβάλλον θα πρέπει να γίνει ευνοϊκότερο, δηλαδή με τη βελτίωση του συνόλου των νόμων, των κανονισμών, των θεσμών και των πρακτικών που ακολουθούνται για την αντιμετώπισή τους. Τέλος, θα πρέπει να διαφοροποιηθεί το φάσμα των επιλογών διάθεσής τους, όπως με την πώληση, την τιτλοποίηση, αλλά και άλλων εργαλείων που ήδη εγκρίθηκαν. Ο κ. Khan συνόψισε δηλαδή πως η μείωση είναι μια συνεχής προσπάθεια, με εργαλεία που πρέπει συνεχώς να βελτιώνονται και να εφαρμόζονται επάνω σε κάθε περίπτωση δανείου για να επέλθει το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Παράθυρο ευκαιρίας η λύση
Εκτός των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων η Παγκόσμια Τράπεζα έχει πολλάκις ασχοληθεί με τα οικονομικά της λύσης για το Κυπριακό. Κατά τον κ. Khan, τα πλεονεκτήματα της επανένωσης υπερκεράζουν τα όποια κόστη, ενώ θα ανοίξει ένα παράθυρο ευκαιρίας για ακόμη μεγαλύτερη ανάπτυξη στην Κύπρο.
Ο κ. Κhan επισημαίνει πως θα τονωθεί το εμπόριο, θα αυξηθούν οι επενδύσεις και θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας.«Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι το status quo μιας ήδη μικρής οικονομίας που είναι χωρισμένη σε δυο μικρότερες οικονομίες ενισχύει τις προκλήσεις και ενδεχομένως μεγαλώνει το κενό ως προς το κατά κεφαλήν εισόδημα, μεταξύ και των οικονομιών της ΕΕ με μεγαλύτερο εισόδημα. Αν τύχει καλής διαχείρισης η επανένωση τα πλεονεκτήματα μιας μεγαλύτερης οικονομίας, δηλαδή μεγαλύτερες δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις, μεγαλύτερος εσωτερικός και διεθνής κύκλος εμπορίου, θα μπορούσε να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας σε όλο το νησί.
Η ενδυναμωμένη σύνδεση εντός χώρας σε ζητήματα ενέργειας, μεταφορών και πόρων όπως το νερό θα μπορούσαν να παράγουν επενδύσεις αξίας περίπου 1,1 δισ. μέσα στα επόμενα 2-3 χρόνια. Η συνέχιση του status quo κοστίζει στην Κύπρο. Η επανένωση θα δημιουργούσε πλεονεκτήματα για την οικονομία, αρκεί να συνοδεύεται από ορθές πολιτικές και θεσμικές αποφάσεις, αποτελεσματικές εφαρμογές και προσεχτική διαχείριση του θέματος της ιδιοκτησίας», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Ως προς το εμπόριο, ο εκπρόσωπος της Παγκόσμιας Τράπεζας τόνισε ότι η αύξησή του σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη και την Τουρκία θα επέτρεπε στις κυπριακές εταιρείες να εμπλακούν σε οικονομίες κλίμακας, με αποτέλεσμα να καταστούν μεγαλύτερες και πιο ανταγωνιστικές στην παγκόσμια οικονομία. Αυτό θα προσέφερε ευκαιρίες σε επενδυτές και η συνακόλουθη ανάπτυξη θα δημιουργούσε ακόμα περισσότερες θέσεις εργασίας, ενώ κάτω από το υφιστάμενο status quo, οι πωλήσεις κατά μήκος της πράσινης γραμμής είναι σημαντικά κατώτερες των προσδοκιών, λόγω των μοναδικών χαρακτηριστικών των φορολογικών συστημάτων και του διαφορετικού επιπέδου των προϊόντων.
Τριπλάσιο εμπόριο
Τα εναρμονισμένα φορολογικά συστήματα και επίπεδα στα προϊόντα σε περίπτωση επανένωσης, θα επαύξαναν το εσωτερικό εμπόριο, καθώς οι προσομοιώσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας καταδεικνύουν πως το εσωτερικό εμπόριο θα μπορούσε να τριπλασιαστεί. Ένα δυνατό επιχειρηματικό περιβάλλον, ένας δυνατός οικονομικός τομέας και ένα σταθερό μακροοικονομικό πλαίσιο, θα βοηθούσαν τους Κύπριους να αδράξουν τις ευκαιρίες αυτές.
Ευνοϊκό περιβάλλον για το επιχειρείν
Αν και «έπεσε» τέσσερις θέσεις στην επιχειρηματικότητα η Κύπρος, η Παγκόσμια Τράπεζα και συγκεκριμένα η έκθεση Doing Business 2019 καταγράφει πως είναι ένα ευνοϊκό περιβάλλον για να ασκήσει κανείς το επιχειρείν. Την ίδια ώρα που ο εκπρόσωπος της Παγκόσμιας Τράπεζας μιλά στην «Κ» για τις ευκαιρίες που θα είχαν οι επιχειρήσεις με μία ενδεχόμενη λύση, η έκθεση δείχνει πως η Κύπρος έχει τρία θετικά και επτά αρνητικά γνωρίσματα στην επιχειρηματικότητά της. Στα θετικά η δημιουργία νέας επιχείρησης που χρειάζονται μόνο 5 ημέρες, η αυξημένη προστασία των επενδυτών, αλλά και το νομικό πλαίσιο αφού ενώ το κλείσιμο και εκκαθάριση μιας επιχείρισης διαρκεί 1,5 χρόνο, το ανακτηθέν ποσό για τους πιστωτές ανέρχεται στο υψηλό 73,4%.
Από την άλλη, μεγάλη πληγή παρουσιάζει η Παγκόσμια Τράπεζα για την Κύπρο την αδειοδότηση μιας επιχείρησης, για τις οικοδομικές άδειες, αφού χρειάζονται 507 ημέρες. Γύρω στις 137 ημέρες θα χρειαστεί μια επιχείρηση για να εγκαταστήσει ηλεκτρικό ρεύμα, ενώ για την εγγραφή ακίνητης περιουσίας χρειάζονται 9 ημέρες και επτά διαδικασίες. Η επίλυση εμπορικών διαφορών σε δικαστήρια διαρκεί 1.100 μέρες και το κόστος να φτάνει το 16,4% επί του συνόλου της απαίτησης. Τέλος, χρειάζονται πολλές ώρες για την ολοκλήρωση των διαδικασιών τόσο για να γίνουν εισαγωγές, όσο και εξαγωγές προιόντων.
Η Παγκόσμια Τράπεζα διεξάγει έρευνα ανάμεσα σε 190 χώρες και μετρά στη βάση 10 δεικτών τις δυνατότητες του επιχειρείν που προσφέρει η κάθε μία χώρα. Οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές χρησιμοποιούν αυτή την Έκθεση για να συγκρίνουν το επιχειρηματικό περιβάλλον σε χώρες υποψήφιες για επένδυση.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
