ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Το μισθολόγιο τραπεζών, τροχοπέδη στην ανάκαμψη

Κοκτέιλ τρόμου τα ΜΕΔ, τα μειωμένα επιτοκιακά έσοδα και τα έξοδα του προσωπικού

Του Παναγιώτη Ρουγκάλα

Του Παναγιώτη Ρουγκάλα

Τι και αν η οικονομία της Κύπρου τρέχει με ρυθμό ανάπτυξης της τάξεως του 4% σύμφωνα με τα αποτελέσματα του τετάρτου τριμήνου 2017, τι και αν για πρώτη φορά μετά από χρόνια η ανεργία πέρασε σε μονοψήφια νούμερα της τάξης του 9,8%, τα τραπεζικά αποτελέσματα εμφανίζουν τις πιέσεις που δέχονται από τα έξοδα και τα χαμηλά επιτοκιακά έσοδα.

Τα τραπεζικά ιδρύματα της Κύπρου δεν έχουν ορθοποδήσει ακόμα, με τα συγκεντρωτικά αποτελέσματα του 2017 των δύο από των τριών μεγαλύτερων τραπεζών της Κύπρου να παρουσιάζουν ζημιές.

Η Τράπεζα Κύπρου για το 2017 έδειξε ζημιές ύψους 552 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ η Ελληνική Τράπεζα ζημιές ύψους 45 εκατ. ευρώ. Πλην ενός «καλού απροόπτου», ζημιές αναμένεται να δείξει και η Συνεργατική Κυπριακή Τράπεζα σύμφωνα με υπολογισμούς της «Κ», συμπληρώνοντας την «τραπεζική τριπλέτα» των τριών μεγάλων.

Οι τράπεζες έχουν να αντιμετωπίσουν κατά κύριο λόγο τις προβλέψεις οι οποίες τις επιβαρύνουν για να καλύψουν τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια που κουβαλούν, αλλά σε συνδυασμό με τα λιγοστά έσοδα και τα μεγάλα κόστη, συμπληρώνεται το «εύθραυστο κάδρο». Οι δείκτες των εξόδων προς τα έσοδα –ευρέως διαδεδομένο ως cost to income αγγλιστί- των τριών τραπεζών δείχνουν καθαρά πως δεν μπορούν να επιβαρυνθούν με περαιτέρω έξοδα, από όπου και να προέρχονται. Και όταν λέμε «προέρχονται», μπορεί να ερμηνευτεί ως αυξήσεις στους μισθούς των ήδη υπεράριθμων υπαλλήλων των τραπεζών, που μπορεί να σπάσουν τις όποιες ισορροπίες υπάρχουν σε αυτό τον τομέα.

Ο δείκτης του κόστους προς τα έσοδα για το έτος 2017 στην Τράπεζα Κύπρου ανήλθε στο 47%, σε σύγκριση με 41% για το έτος 2016, αντικατοπτρίζοντας κυρίως τα μειωμένα έσοδα από τους τόκους, κάτι που δεν διαφαίνεται να αλλάζει και στα επόμενα τρίμηνα. Σημειώνεται πως ο δείκτης του κόστους προς τα έσοδα για το τέταρτο τρίμηνο του 2017 για την Τράπεζα, ανήλθε σε 51% σε σύγκριση με 44% το τρίτο τρίμηνο του 2017.

Ο δείκτης των εξόδων προς τα έσοδα της Ελληνικής Τράπεζας για τo 2017 διαµορφώθηκε στο 85,7% σε σύγκριση µε 58,3% τo 2016. Ο δείκτης εξόδων προς έσοδα για την τέταρτη τριµηνία του 2017 επηρεάστηκε αρνητικά από το κόστος του Σχεδίου Εθελούσιας Εξόδου που αποδεσμεύτηκαν 231 άτομα και διαµορφώθηκε στο 159,4% σε σύγκριση µε το 74,3% για την τρίτη τριµηνία του 2017.

Όσον αφορά στο Συνεργατισμό, ο δείκτης του κόστους προς τα έσοδα για την εννιαμηνία του 2017, ανήλθε στο 49,9%, σε σύγκριση με 50,5% για ολόκληρο το έτος του 2016, αντικατοπτρίζοντας επίσης τα μειωμένα έσοδα από τους τόκους. Τα αποτελέσματα του 2017 αναμένονται μέχρι το τέλος Απριλίου 2018 για να υπάρξει μια πιο πρόσφατη εικόνα για τη ΣΚΤ.

Πρακτικά τι σημαίνουν όμως όλα τα παραπάνω ποσοστά; Για κάθε 1 ευρώ που λαμβάνει η Τράπεζα Κύπρου ως έσοδο, στοιχίζει στην Τράπεζα 47 σεντ του ευρώ. Με τα εναπομείναντα 53 σεντ του ευρώ, η Τράπεζα καλείται να πληρώσει φόρους, τους επενδυτές, να βγάλει κέρδος και ό,τι άλλο χρειάζεται για να λειτουργήσει ορθά και υγιώς.

Το κόστος προσωπικού

Το κόστος του προσωπικού είναι ένα ζήτημα το οποίο απασχολεί τον τραπεζικό τομέα ευρύτερα. Πόσω μάλλον, με την αναστάτωση που έχει δημιουργηθεί αναφορικά με το αίτημα της Ένωσης Τραπεζικών Υπαλλήλων Κύπρου για καταβολή της Αυτόματης Τιμαριθμικής Αναπροσαρμογής στους μισθούς του Ιανουαρίου, αλλά και των προσαυξήσεων από την Τράπεζα Κύπρου.

Τραπεζικές πηγές αναφέρουν στην «Κ» πως οι πρακτικές για αυξήσεις στους τραπεζοϋπαλλήλους θυμίζουν παρωχημένες εποχές και δείχνουν ότι η οικονομική κρίση που βίωσε η Κύπρος δεν κατάφερε να δώσει κανένα μήνυμα στους υπαλλήλους. Προσθέτουν ότι οι τραπεζοϋπάλληλοι συγκριτικά με τους δημόσιους υπαλλήλους δέχτηκαν 10% λιγότερες μειώσεις.

«Οι τραπεζοϋπάλληλοι δέχθηκαν μειώσεις της τάξης του 13%, ενώ στο δημόσιο τομέα δέχθηκαν από 18 – 24%. Σε άλλους τομείς και σε άλλα επαγγέλματα, οι μειώσεις ήταν σε ποσοστά μέχρι και 40%, ενώ υπήρξαν και πολλές απολύσεις. Στους τραπεζοϋπαλλήλους δεν έγιναν απολύσεις, μόνο Σχέδια Εθελούσιας Εξόδου, τα οποία ναι μεν άφησαν εκτός, μερικούς υπαλλήλους της Τράπεζας, αλλά με γεμάτες τσέπες», ανέφερε χαρακτηριστικά τραπεζική πηγή.

Γι΄ αυτό και Σύνδεσμος Τραπεζών, ΚΕΒΕ και ΟΕΒ προέβησαν σε ανακοινώσεις το απόγευμα της Δευτέρας, αμέσως μετά τις Γενικές Συνελεύσεις της ΕΤΥΚ, όπου ανέφεραν εν ολίγοις ότι η οικονομία είναι εύθραυστη ακόμα και δεν χρειάζονται διεκδικήσεις που θα απειλήσουν την εργασιακή ειρήνη.

Τα συνολικά έξοδα για το έτος 2017 στην Τράπεζα Κύπρου ανήλθαν σε 399 εκατ., από τα οποία το 54% αφορά κόστος προσωπικού, δηλαδή 228 εκατ. ευρώ. Το 41% αφορούν άλλα λειτουργικά έξοδα, δηλαδή 171 εκατ. και 5% αφορά την ειδική εισφορά επί των καταθέσεων των πιστωτικών ιδρυμάτων στην Κύπρο και συνεισφορά στο Ενιαίο Ταμείο Εξυγίανσης. Το κόστος προσωπικού και άλλα λειτουργικά έξοδα ανήλθαν σε 60 εκατ. και 43 εκατ. αντίστοιχα το τέταρτο τρίμηνο, σε σύγκριση με 57 εκατ. και 43 εκατ. αντίστοιχα το προηγούμενο τρίμηνο. Το κόστος προσωπικού αυξήθηκε κατά 5% σε τριμηνιαία βάση σύμφωνα με την Τράπεζα, κυρίως λόγω της επίδρασης της υφιστάμενης συλλογικής σύμβασης με την συντεχνία εργαζομένων και των αναλογιστικών εκτιμήσεων στο τέλος του έτους.

Τα έξοδα προσωπικού της Ελληνικής για το 2017 ανήλθαν σε 86,9 εκατ., έναντι 82 εκατ. το 2016 και αντιπροσώπευαν το 43% των συνολικών εξόδων της. Η άνοδος της τάξης του 6% το 2017 σε σύγκριση µε το 2016, ήταν κυρίως ως αποτέλεσµα της υπογραφής της συλλογικής σύµβασης µε την Ένωση Τραπεζικών Υπαλλήλων Κύπρου, µε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2017.
Το κόστος του προσωπικού του Συνεργατισμού για την εννιαμηνία του 2017 ανήλθαν σε 69,7 εκατ. ευρώ, έναντι 74,7 εκατ. ευρώ στο αντίστοιχο εννιάμηνο του 2016. Η μείωση προήλθε όταν στις 16 Αυγούστου 2016 ο Συνεργατισμός έθεσε σε εφαρμογή Σχέδιο Εθελοντικής Αποχώρησης, το οποίο έληξε στις 15 Σεπτεμβρίου 2016 και αποδέχτηκαν 78 άτομα.

Net Interest Margin

Ο λόγος του κόστους προς τα έσοδα είναι όμως το ένα κομμάτι του «εύθραυστου τραπεζικού παζλ» που έχει δημιουργηθεί. Ως ένα κλάσμα, ο αριθμητής των εσόδων επηρεάζεται άμεσα από το καθαρό επιτοκιακό περιθώριο, το οποίο προκύπτει από τα επιτόκια του δανεισμού που έχουν παραχωρήσει. Τα καθαρά έσοδα από τόκους και το καθαρό επιτοκιακό περιθώριο για το έτος 2017 της Τράπεζας Κύπρου ανήλθαν σε 583 εκατ. και 3,02% αντίστοιχα, μειωμένα κατά 15% σε σύγκριση με 686 εκατ. το προηγούμενο έτος.

Η μείωση αντικατοπτρίζει σύμφωνα με την ίδια το κόστος συμμόρφωσης με τις ελάχιστες απαιτήσεις προληπτικής ρευστότητας, τον χαμηλότερο όγκο δανείων και την πίεση στα δανειστικά επιτόκια, κυρίως στο προβληματικό χαρτοφυλάκιο.

Τα καθαρά έσοδα από τόκους για την Ελληνική στο έτος 2017 ανήλθαν σε 131,2 εκατ., µειωµένα κατά 11% σε σχέση µε 147,5 εκατ. το 2016. Οι κυριότεροι παράγοντες που συνέβαλαν στην µείωση των καθαρών εσόδων από τόκους ήταν η πτωτική τάση των δανειστικών επιτοκίων µέσα στο 2017 επηρεάζοντας κατά κύριο λόγο το χαρτοφυλάκιο εξυπηρετούµενων χορηγήσεων και η µειωµένη λογιστική αξία του χαρτοφυλακίου των αποµειωµένων χορηγήσεων. Το καθαρό επιτοκιακό περιθώριο της Ελληνικής για το 2017 ανήλθε στο 2,03%, ενώ το 2016 ήταν στο 2,15%.

Για το Συνεργατισμό, τα καθαρά έσοδα από τόκους για το εννιάμηνο του 2017 μειώθηκαν κατά 11,97% σε 188,3εκατ. σε σχέση με το εννιάμηνο του 2016 κατά το οποίο τα εν λόγω έσοδα ανέρχονταν σε 213,9εκατ. Πρόσθετα, το καθαρό επιτοκιακό περιθώριο μεταβλήθηκε από 2,07% το 2016 σε 1,92% για το εννιάμηνο του 2017. Σύμφωνα με τη ΣΚΤ η πτώση στα καθαρά έσοδα και στο καθαρό επιτοκιακό περιθώριο οφείλεται κυρίως στη μείωση στους τόκους εισπρακτέους από δάνεια και άλλες χορηγήσεις αφού η συνεχιζόμενη απομόχλευση στην Κυπριακή οικονομία οδηγεί σε μείωση του δανειακού χαρτοφυλακίου, ενώ η συνεχιζόμενη αποκλιμάκωση των επιτοκίων επηρεάζει αρνητικά την απόδοση του ενεργητικού.

Στα ψηλά η Κύπρος

Η διαίρεση του λόγου του κόστους προς τα έσοδα των τριών μεγάλων τραπεζών, φέρνει την Κύπρο να έχει cost to income στο 60,8%. Σύμφωνα με τα κόστη προς τα έσοδα άλλων 21 χωρών, υπολογισμένα μέχρι το δεύτερο τρίμηνο του 2017, η Κύπρος βρίσκεται στην εντέκατη θέση. Η πρωταθλήτρια στο κόστος προς τα τραπεζικά έξοδα είναι η Γερμανία, με 80,72%, ενώ η πιο κερδοφόρα σε αυτό τον τομέα είναι η Νορβηγία με 38,66%. Το statista.com αναφέρει πως οι τράπεζες της Τουρκίας φτάνουν στο 43,31%, η Δανία στο 46,11%, η Τσεχία στο 48,01%, η Σουηδία στο 48,29%, η Ρουμανία στο 55,89%, η Ελλάδα στο 56,09%, η Ισπανία στο 57,65%, η Ιρλανδία στο 58,65% και η Πολωνία στο 60,18%.

Πάνω από το δείκτη της Κύπρου υπολογισμένο όμως μόνο με τις τρεις πρώτες τράπεζες και όχι με τις υπόλοιπες 10 που δραστηριοποιούνται στο νησί, βρίσκονται οι εξής: Βέλγιο 61,24%, Φινλανδία 62,38%, Ουγγαρία 63,11%, Ολλανδία 65,11%, Γαλλία 66,73%, Αυστρία 70,93%, Πορτογαλία 71,53%, Μεγάλη Βρετανία 76,09%, Ελβετία 77,05%, Ιταλία 78,36%.

Άρα μπορεί να εξάξει κανείς το συμπέρασμα ότι δεν είναι και σε τόσο δεινή θέση η Κύπρος σε αυτό τον τομέα. Οι άλλες οι χώρες όμως δεν έχουν πάνω από 50% κόκκινα δάνεια στα νοικοκυριά και 60% στα δάνεια σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις που αποτελούν την ραχοκοκαλιά των επιχειρήσεων της Κύπρου.

ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ

Άλλα άρθρα συγγραφέα

Του Παναγιώτη Ρουγκάλα

Οικονομία: Τελευταία Ενημέρωση

X