Τα δεδομένα στον τομέα των ακινήτων και της ανάπτυξης γης έχουν διαφοροποιήσει τα διάφορα κίνητρα που παραχωρούνται σε ξένους ώστε να επενδύσουν στην Κύπρο.
Τόσο τα κριτήρια για άδεια μετανάστευσης όσο και τα κριτήρια για κατ’ εξαίρεση πολιτογράφηση αλλοδαπών έχουν δημιουργήσει μία καινούργια κατηγορία αγοραστών ακινήτων. Αυτών που αγοράζουν ακίνητα μεν, αλλά ελάχιστα έως καθόλου τα χρησιμοποιούν. Η τάση αυτή επηρεάζει κυρίως την αγορά οικιστικών ακινήτων αφού παρά τη μείωση των τιμών κατά 40% περίπου τα τελευταία χρόνια, εντούτοις, στοιχεία δείχνουν πως οι πράξεις για ακριβά ακίνητα αυξάνονται. Η συγκεκριμένη τάση καταγράφεται την ίδια ώρα που και η αγοραστική δύναμη των Κυπρίων που αποτελούν το 70-75% στο σύνολο των αγοραστών, έχει μειωθεί τα τελευταία χρόνια.
Πρόσφατα, η κυβέρνηση αναθεώρησε τα κριτήρια για παραχώρηση βίζας, προσθέτοντας κάποια περαιτέρω κίνητρα τα οποία επιζητούσαν οι αλλοδαποί που ήθελαν να εξασφαλίσουν άδεια μετανάστευσης στην Κύπρο. Την κίνηση χαιρέτησε και ο Σύνδεσμος Επιχειρηματιών Ανάπτυξης Γης, σχολιάζοντας πως θα συμβάλει στις προσπάθειες των μελών του για προσέλκυση κι άλλων επενδυτών από το εξωτερικό. Τα κίνητρα για τις άδειες μετανάστευσης φαίνεται να εκμεταλλεύτηκαν ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια οι επαγγελματίες στις επαρχίες Λάρνακας και Πάφου, ενώ στη Λεμεσό αρκετές πωλήσεις έγιναν με βάση τα κίνητρα πολιτογράφησης. Σύμφωνα με στοιχεία που επεξεργάστηκε το Cyprus Economic Intelligence της Resolute Asset Management, από το 2013 και μετά καταγράφεται μία μείωση στις πράξεις για φθηνά οικιστικά ακίνητα, ενώ αντίθετα αυξάνονται οι πράξεις μεταξύ 300-500 χιλ. ευρώ αλλά και οι πράξεις πέραν των 500 χιλ. ευρώ. Υπενθυμίζεται πως ένας από τους τρόπους που ένας ξένος επενδυτής μπορεί να εξασφαλίσει κατ’ εξαίρεση πολιτογράφηση είναι επενδύοντας συνολικό ποσό 5 εκατ. ευρώ συνδυάζοντας επένδυση σε κρατικά ομόλογα, επενδύσεις σε χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία κυπριακών επιχειρήσεων ή κυπριακών οργανισμών, επένδυση σε ακίνητα, ανατύξεις και έργα υποδομής, αγορά ή σύσταση ή συμμετοχή σε κυπριακές επιχειρήσεις και εταιρείες και καταθέσεις σε κυπριακές τράπεζες.
Ακίνητα εκατομμυρίων
Ενδεικτικό είναι το γεγονός πως στη Λεμεσό την τριετία 2013-2015 έγιναν συνολικά 93 πράξεις απόκτησης ακινήτων αξίας μεταξύ 1,5-3 εκατ. ευρώ ενώ ο αντίστοιχος αριθμός για την τριετία 2010-2012 ήταν 53 πράξεις. Είναι ενδεικτικό πως ενώ το 2012 οι πράξεις πέραν των 500 χιλ. ευρώ αντιστοιχούσαν στο 9% των συνολικών, το 2015 το ποσοστό αυτό ανήλθε στο 14%.
Στην επαρχία Πάφου, που σε μεγάλο βαθμό καταπιάνεται με τις πωλήσεις σε ξένους αγοραστές, την τελευταία τετραετία καταγράφεται μία σημαντική αύξηση στις αγορές άνω των 300 χιλ. ευρώ. Δηλαδή την περίοδο που οι τιμές πιέζονταν και οι πράξεις μειώνονταν, στην επαρχία Πάφου αυξάνονταν οι πωλήσεις ακριβών ακινήτων και μειώνονταν αυτές των πιο φθηνών. Την ίδια ώρα, την τελευταία διετία καταγράφηκαν σημαντικές πράξεις για ακίνητα από 1-2,5 εκατ. ευρώ σε αντίθεση με την προηγούμενη τετραετία κατά την οποία τέτοιου είδους πράξεις ήταν μετρημένες στα δάκτυλα του ενός χεριού. Είναι χαρακτηριστικό πως το 2015 οι πράξεις πέραν των 500 χιλ. ευρώ στην επαρχία αναλογούσαν στο 10% των συνολικών ενώ το αντίστοιχο ποσοστό τη διετία 2012 και 2013 ήταν 5%. Υπενθυμίζεται πως ένας από τους τρόπους για να εξασφαλίσει κάποιος ξένος άδεια μετανάστευσης, είναι να καταθέσει μαζί με την αίτηση, τίτλο ιδιοκτησίας ή αγοραπωλητήριο έγγραφο για ακίνητο αγοραίας αξίας 300 χιλ. ευρώ τουλάχιστον (εξαιρουμένου του Φ.Π.Α.) και επίσημες αποδείξεις για την εξόφληση ποσού 200 χιλ. ευρώ τουλάχιστον (χωρίς το Φ.Π.Α), ανεξάρτητα από την ημερομηνία παράδοσης του ακινήτου. Το υπόλοιπο της αξίας του ακινήτου θα εξοφληθεί σε λογαριασμό σε χρηματοπιστωτικό ίδρυμα της Κύπρου. «Τα προαναφερόμενα ποσά θα πρέπει αποδεδειγμένα να προέρχονται από το εξωτερικό», αναφέρεται χαρακτηριστικά. Πρόσφατα, προστέθηκε η πρόνοια πως η άδεια που αφορούσε άγαμα παιδιά με ηλικία από 18 μέχρι 25 ετών, που είναι αποδεδειγμένα φοιτητές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στο εξωτερικό με εναπομείνασα φοίτηση τουλάχιστον 6 μηνες από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης και τα οποία είναι οικονομικά εξαρτώμενα του αιτητή, θα ισχύει και μετά την συμπλήρωση των 25 ετών, έστω και αν το παιδί δεν εξακολουθεί να είναι άγαμο και/ή φοιτητής και/ή οικονομικά εξαρτώμενο των γονιών του. «Νοείται ότι δεν θα μπορούν να συμπεριλαμβάνονται ως εξαρτώμενα πρόσωπα στην εν λόγω Άδεια οι σύζυγοι και τα ανήλικα παιδιά τους», αναφέρεται στους κανονισμούς.
Εισροή δισεκατομμυρίων
Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Εσωτερικών, μέχρι τον Γενάρη εγκρίθηκαν 1931 αιτήσεις με βάση την ταχεία διαδικασία χορήγησης άδειας μετανάστευσης. Αν και το Υπουργείο δεν δημοσιεύει στοιχεία σε σχέση με της άδειες πολιτογράφησης που έχει εκδώσει, εντούτοις, ο ίδιος ο Υπουργός Εσωτερικών Σωκράτης Χάσικος σχολίασε τον περασμένο Νοέμβριο στη Βουλή πως στα κρατικά ταμεία από το 2013 μπήκαν 2,5 δισ. ευρώ λόγω των πολιτογραφήσεων. Όπως είχε πει, η εισροή αυτών των χρημάτων βοήθησε την Κύπρο στους δύσκολους καιρούς της κρίσης, σημειώνοντας ότι η πολιτογράφηση είναι συνδυασμένη με επενδύσεις, αγορά ακίνητης περιουσίας, καταθέσεις και μετοχές σε εταιρείες. Το σχέδιο, ανέφερε ο Υπουργός Εσωτερικών, “δούλεψε” και βοήθησε και τον τομέα οικοδομών. Είχε αποφύγει να απαντήσει σε ερωτήσεις βουλευτών για τον αριθμό των αλλοδαπών που έτυχαν πολιτογράφησης, αναφέροντας μόνο πως πρόκειται για «μεγάλο αριθμό». Ο ΥΠΕΣ σχολίαζε πως υπάρχουν έντονες πιέσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση για αλλαγή των κριτηρίων του σχεδίου πολιτογράφησης, λέγοντας πως «το σχέδιο δεν εγκαταλείφθηκε αλλά γίνεται αγώνας να κρατηθεί, γιατί εμείς ενώπιον της ΕΕ λέγαμε πως δίναμε διαβατήρια λόγω κρίσης και μνημονίου». Από αυτήν την φράση του Υπουργού γίνεται αντιληπτό πως με την έξοδο της Κύπρου από το πρόγραμμα στήριξης, η πίεση αυτή θα ενταθεί ακόμα περισσότερο.
Το 2015, από τα 4952 πωλητήρια έγγραφα που κατατέθηκαν παγκύπρια, τα 1349 ή το 27,2% ήταν από ξένους αγοραστές εκ των οποίων ένα σημαντικό ποσοστό αλλά άγνωστο αγόρασε ακίνητο για να εκμεταλλευτεί τα κίνητρα που παραχωρούνται. Από πλευράς ποσού, παρόλο που δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία, υπολογίζεται πως η επίδραση των αγορών από ξένους είναι ακόμα μεγαλύτερη.
Ο πρόεδρος του RICS Κύπρου, Παύλος Λοΐζου, σε πρόσφατη συνέντευξή του στην «Κ», χαρακτήρισε τη συγκεκριμένη αγορά ως τεχνητή και δεν μπορεί να συνεχίσει να υφίσταται για πάντα.
