Συρρικνώθηκαν καταθέσεις, προσωπικό και καταστήματα

Η πολυδιαφημιζόμενη συρρίκνωση του τραπεζικού τομέα στην Κύπρο, επήλθε κυρίως στους τομείς που σχετίζονται με το κόστος των τραπεζών. Πρώτα και κύρια μειώθηκαν οι καταθέσεις, ένεκα και του κουρέματος του 2013. Μείωση 33,6% καταγράφεται σε σύγκριση με το τέλος του 2011 στο τέλος του 2015.

Ο αριθμός του προσωπικού μέχρι το τέλος του 2015 ήταν μειωμένος κατά 14,5% σε σύγκριση με το τέλος του 2011 ενώ ακολούθησαν και οι εθελούσιες σε Τράπεζα Κύπρου και Alpha Bank. Επίσης, επίκεινται κι άλλες παρόμοιες κινήσεις πρωτίστως από τον Συνεργατισμό και στη συνέχεια ενδεχομένως από θυγατρικές ελληνικών τραπεζών στα πλαίσια της διαδικασίας πώλησης κάποιων από αυτές.

Ενδεικτικό του «κουρέματος» των εξόδων που έγινε το γεγονός πως ο αριθμός των καταστημάτων τραπεζών και συνεργατικών μειώθηκε κατά 37,9% στο τέλος του 2015, σύμφωνα με τα στοιχεία που περιλαμβάνει η ετήσια έκθεση του Συνδέσμου Τραπεζών και τα οποία επεξεργάστηκε η «Κ». Είναι ενδεικτικό πως ενώ το 2011 οι τράπεζες είχαν 60 καταστήματα ανά 100 χιλ. κατοίκους και ο Συνεργατισμός 53, στο τέλος του 2015, οι τράπεζες είχαν 39 και ο Συνεργατισμός 32.

Αντίθετα με τα πιο πάνω στοιχεία και παρά το γεγονός πως τα μισά δάνεια σχεδόν είναι μη εξυπηρετούμενα, από το 2011 μέχρι το τέλος του 2015, τα δάνεια μειώθηκαν κατά μόλις 8,4%. Αύξηση παρουσίασε το 2015 ο δανεισμός προς άλλους χρηματοοικονομικούς οργανισμούς της τάξης του 21,8%. Την ίδια ώρα, ο δανεισμός προς μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις, αυξήθηκε κατά 2,3% το 2015. Αντίθετα, τα δάνεια προς νοικοκυριά και καταναλωτές σημείωσαν μείωση. Τους πρώτους μήνες του 2016 εμφανίζεται αύξηση στη ζήτηση δανείων τόσο από νοικοκυριά όσο και από επιχειρήσεις και παρά το γεγονός πως τα κριτήρια παραχώρησης των τραπεζών παραμένουν αμετάβλητα, εντούτοις εκφράζεται αισιοδοξία πως η μεγέθυνση της πιστωτικής επέκτασης θα ξεπεράσει το περσινό 2%.

Σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Τραπεζών, σήμερα υπάρχουν 57 αδειοδοτημένα πιστωτικά ιδρύματα στην Κύπρο, τα οποία περιλαμβάνουν 6 εγχώρια αδειοδοτημένα πιστωτικά ιδρύματα, τη Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα με 18 συνδεδεμένα Συνεργατικά Πιστωτικά Ιδρύματα (ΣΠΙ), 4 θυγατρικές πιστωτικών ιδρυμάτων από χώρες μέλη της Ε.Ε., 2 θυγατρικές πιστωτικών ιδρυμάτων από χώρες εκτός της Ε.Ε., 9 υποκαταστήματα πιστωτικών ιδρυμάτων από χώρες μέλη της Ε.Ε., 15 υποκαταστήματα από χώρες εκτός της Ε.Ε. και 2 γραφεία αντιπροσωπείας.
Κεφάλαια στο 15,4%

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΚΤΚ, αναφέρεται στην έκθεση του Συνδέσμου, ο ελάχιστος δείκτης κεφαλαίου κοινών μετοχών της κατηγορίας 1 για τον τραπεζικό τομέα της Κύπρου ανήλθε στο 15,4% το Δεκέμβρη 2015 (Δεκέμβρης 2014: 14.2%).

Όπως σημειώνεται, η ρύθμιση και εποπτεία ενισχύθηκαν για να υποστηρίξουν τη λειτουργία ενός πιο εύρωστου και ανθεκτικού χρηματοπιστωτικού τομέα. Προς αυτήν την κατεύθυνση έγιναν διάφορα βήματα τους τελευταίους δώδεκα μήνες, όπως η ενσωμάτωση της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για ανάκαμψη και εξυγίανση των πιστωτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων επενδύσεων (ΕΕ/2014/59, «BRRD») και η Οδηγία περί των Συστημάτων Εγγύησης Καταθέσεων (ΕΕ/2014/49). Για την εφαρμογή της Οδηγίας BRRD έχει δημιουργηθεί Ταμείο Εξυγίανσης, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί εκ των προτέρων από τα πιστωτικά ιδρύματα.

Το Νοέμβριο 2015, ψηφίστηκε νομικό πλαίσιο για την πώληση δανείων (ο περί Αγοραπωλησίας Πιστωτικών Διευκολύνσεων και για Συναφή Θέματα Νόμος του 2015). Ο Νόμος επιτρέπει στις τράπεζες να πωλήσουν συγκεκριμένα δάνεια ή μέρος του χαρτοφυλακίου τους, ενώ τηρεί ασφαλιστικές δικλείδες για τους μικρούς δανειολήπτες σύμφωνα με τον Κώδικα Συμπεριφοράς.

Παράλληλα, ετοιμάστηκε προσχέδιο Νόμου για τις τιτλοποιήσεις στοιχείων ενεργητικού και αναμένεται η ψήφισή του μέσα στο 2016. Ο Νόμος αυτός υπολογίζεται ότι θα συμβάλει στην απομόχλευση των τραπεζών.