Tο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών κατέγραψε σημαντική βελτίωση καθώς το έλλειμμα περιορίστηκε στα 39,1 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με έλλειμμα 643,7 εκατ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο του 2015, σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας για το ισοζύγιο πληρωμών για το πρώτο τρίμηνο του 2016.
Το ισοζύγιο πληρωμών της Κύπρου, ουσιαστικά καταγράφει τις συναλλαγές μεταξύ των κατοίκων Κύπρου με τον υπόλοιπο κόσμο, κατά τη διάρκεια μιας ορισμένης χρονικής περιόδου. Για το πρώτο τρίμηνο του 2016 οι συνολικές πιστώσεις έφτασαν τα 3,77 δισ. ευρώ και οι χρεώσεις τα 3,81 δισ. Σημαντική βελτίωση έχει παρατηρηθεί στο υπόλοιπο που απομένει μεταξύ πίστωσης και χρέωσης γενικών εμπορευμάτων κατά την έννοια του ισοζυγίου πληρωμών για το πρώτο τρίμηνο του 2016 (πλεόνασμα 334 εκατ. ευρώ), καθώς το υπόλοιπο αυτό ήταν διαχρονικά ελλειμματικό, σε τριμηνιαία βάση, από 535,1 εκατ. ευρώ (στην καλύτερη του περίπτωση το δεύτερο τρίμηνο του 2014), μέχρι και 1,56 δισ. το τρίτο τρίμηνο του 2008.
Αύξηση τριγωνικών συναλλαγών
Σε ετήσια βάση, το 2015 καταγράφηκε αύξηση αγαθών που πωλούνται στο πλαίσιο διεθνών τριγωνικών συναλλαγών, καθώς συνολικά είχε σημειωθεί πίστωση της τάξης του 1,31 δισ. ευρώ, σε σύγκριση με 557 εκατ. ευρώ το 2014. Όσον αφορά υπηρεσίες, σημαντική αύξηση στο έλλειμμα ισοζυγίου πληρωμών, σε ετήσια βάση, παρατηρείται στον τομέα των μεταφορών, και συγκεκριμένα στις αεροπορικές μεταφορές.
Χαρακτηριστικά, οι πιστώσεις από αεροπορικές μεταφορές το 2008 ήταν στα 437 εκατ. ευρώ, οπόταν και ακολούθησαν πτωτική πορεία τα επόμενα χρόνια, φτάνοντας στο χαμηλότερο τους σημείο το 2015, όπου είχε καταγραφεί πίστωση της τάξης των 132 εκατ. Πιθανόν το κλείσιμο των Κυπριακών Αερογραμμών να έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην εν λόγω κατηγορία.
Τα ταξίδια αντέχουν
Παρόλα αυτά, το πλεόνασμα που απορρέει από τα ταξίδια, παρουσιάζει αυξητική τάση από το 2008 καθώς εκείνη τη χρονιά αυτό βρισκόταν στα 735 εκατ. ευρώ, το 2009 είχε πέσει στα 556 εκατ., το 2010 αυξήθηκε οριακά στα 673 εκατ., το 2011 αναρριχήθηκε στα 893 εκατ., το 2012 στο 1,02 δισ., το 2013 στο 1,25 δισ., το 2014 στο 1,20 δισ. και το 2015 καταγράφηκε το μεγαλύτερο πλεόνασμα στην εν λόγω κατηγορία, δηλαδή 1,27 δισ. ευρώ. Αν και τα ταξίδια συμπεριλαμβάνονται στις υπηρεσίες, οι οποίες είναι ένας από τους κυριότερους θετικούς τροφοδότες στο ισοζύγιο πληρωμών για την Κύπρο, γενικά ο κλάδος των υπηρεσιών σημειώνει διαχρονικά οριακή μείωση.
Από εξαγωγείς, εισαγωγείς υπηρεσιών
Χαρακτηριστικά, ενώ το πλεόνασμα των υπηρεσιών κυμαινόταν από τα 3 μέχρι τα 3,4 δισ. ευρώ από το 2008 μέχρι και το 2013 (παρουσιάζοντας όμως πτωτική τάση), για το 2014 και 2015 είχε πέσει κάτω από το ψυχολογικό όριο των 3 δισ. ευρώ στα 2,93 δισ. και τις δύο χρονιές. Αυτή η πτώση εξηγείται εν μέρει από τις μειωμένες μεταφορές, αλλά επίσης και από τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες. Για τις τελευταίες, ενδεχομένως η εξήγηση να έγκειται στην περίοδο της χρηματοοικονομικής κρίσης, οπόταν και οι τράπεζες αλλά και αρκετές ιδιωτικές και δημόσιες εταιρείες προσέλαβαν εξειδικευμένους συμβούλους από το εξωτερικό, κάτι που εκτός από οριακά μειωμένες πιστώσεις, είχε φέρει και αυξημένες χρεώσεις για την Κύπρο.
Συγκεκριμένα, διαχρονικά οι χρεώσεις κυμαίνονταν, πριν το 2013, από τα 431 εκατ. ευρώ ετησίως στα 577 εκατ., όμως το 2013 οι χρεώσεις ανέβηκαν στα 712 εκατ. ευρώ, το 2014 ακόμα πιο ψηλά στα 781 εκατ. και το 2015 έφτασαν την πιο ψηλή τους αξία, ήτοι στα 880 εκατ. ευρώ.
Σημαντικές αυξήσεις καταγράφηκαν, παρόλα αυτά, και στις υπηρεσίες τηλεπικοινωνιών, πληροφορικής και πληροφόρησης, καθώς παρατηρήθηκε πλεόνασμα της τάξης των 153,9 εκατ. ευρώ για το πρώτο τρίμηνο του 2016, γεγονός που αποτελεί πλεόνασμα ρεκόρ από το 2008, όπου καταγράφονται και τα παλαιότερα αναλυτικά στοιχεία στην έκθεση της Κεντρικής Τράπεζας.
Το εξωτερικό χρέος περιλαμβάνει όλες τις υποχρεώσεις των κατοίκων Κύπρου έναντι άλλων χωρών, και όπως αναφέρεται πιο πάνω παρουσιάζει οριακή βελτίωση, αν και παραμένει να είναι χρεωμένη η καθαρή επενδυτική θέση. Το ότι όμως παρουσιάζει γενική βελτίωση είναι ένα σημείο που αξίζει αναφοράς, δεδομένων των πληγμάτων που είχε δεχθεί η οικονομία. Χαρακτηριστικά, οι επενδύσεις χαρτοφυλακίου, από 52 εκατ. ευρώ που ήταν το 2009, βρέθηκαν στα 11 εκατ. ευρώ το 2015, γεγονός που αιτιολογείται από την πτώση στις πιστώσεις χρεογράφων – από τα 47,33 εκατ. ευρώ του 2009, στα 7 εκατ. του 2015, με αυξημένες μάλιστα πιστώσεις.
