Kathimerini.gr
Οι περισσότεροι Ιταλοί σχολιαστές συμφωνούν πως τα προβλήματα της Monte dei Paschi di Siena, της αρχαιότερης τράπεζας στην Ευρώπη (ιδρύθηκε το 1472), οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στις αθέμιτες πιέσεις και παρεμβάσεις του πολιτικού συστήματος.
Η τράπεζα της Σιένα διασώθηκε λίγο πριν από τα Χριστούγεννα, χάρη στην παρέμβαση του ιταλικού Δημοσίου, το οποίο θα στηρίξει την τράπεζα με ποσό που ακόμη δεν έχει οριστικοποιηθεί και το οποίο θα κυμαίνεται από 6,6 μέχρι 8,8 δισ. ευρώ. Μια «προσωρινή κρατικοποίηση», η οποία αναμένεται να διαρκέσει περίπου δύο χρόνια, με κύριο στόχο να προστατευθούν πάνω από πέντε εκατομμύρια καταθέτες και ομολογιούχοι.
Τα προβλήματα, όμως, έχουν βαθιές ρίζες και οι Ιταλοί ελπίζουν, τουλάχιστον αυτή τη φορά, το πάθημα να λειτουργήσει και ως μάθημα. Μέχρι σχετικά πρόσφατα, η Monte dei Paschi ελεγχόταν από ένα ημικρατικό ίδρυμα, οι ιθύνοντες του οποίου εκπροσωπούσαν, σε μεγάλο βαθμό, την τοπική πολιτική πραγματικότητα της Τοσκάνης, της περιφέρειας, δηλαδή, της Φλωρεντίας: Από τον δήμαρχο της Σιένα μέχρι τον πρόεδρο του νομού και της περιφέρειας.
Είναι σαφές, λοιπόν, ότι πολλές στρατηγικές επιλογές δεν γίνονταν με βάση την οικονομική τους διάσταση και τη βεβαιότητα επιστροφής των χρημάτων ή αποδοτικότητας της επένδυσης, αλλά για να ικανοποιηθούν τα αιτήματα φίλων και συμμάχων. Σύμφωνα με την εφημερίδα Ιl Fatto Quotidiano, η τράπεζα έδωσε δάνεια στις επιχειρήσεις του Σίλβιο Μπερλουσκόνι συνολικού ύψους οκτώ δισεκατομμυρίων ευρώ. Ποσό το οποίο δεν προκύπτει να έχει μέχρι στιγμής επιστραφεί.
Οπως τονίζουν οι αναλυτές, στην περιοχή της Σιένα η Monte dei Paschi χρηματοδοτούσε κάθε είδους δραστηριότητα: το τοπικό πανεπιστήμιο αλλά και λογοτεχνικά φεστιβάλ με μικρή προσέλευση κοινού και, βεβαίως, την ομάδα μπάσκετ Mens Sana, κύρια στελέχη της οποίας κατηγορήθηκαν για φορολογική απάτη και δόλια χρεοκοπία κατά την περίοδο 2012 - 2013. Και στην περίπτωση αυτή, δηλαδή, τα χρέη είχαν εξαφανιστεί ως διά μαγείας και η ομάδα αναγκάστηκε, τελικά, να επιστρέψει τα τρόπαια που είχε κερδίσει τη συγκεκριμένη διετία.
Και στην περίπτωση της Monte dei Paschi di Siena, όπως απέδειξε δικαστική έρευνα, τα χρέη μπόρεσαν να μείνουν «κάτω από το χαλί», για μια κάποια περίοδο, χάρη στη μέθοδο των τραπεζικών παραγώγων, τα οποία, το 2009, δημιούργησαν ένα θολό τοπίο σε ό,τι αφορά την πραγματική οικονομική ευρωστία της τράπεζας, η οποία, εν τω μεταξύ, εξακολουθεί να βαρύνεται με 27 δισ. ευρώ «κόκκινα» δάνεια, το 75% των οποίων υπολογίζεται ότι δεν έχει χορηγηθεί σε απλούς πολίτες αλλά σε μεγαλοεπιχειρηματίες και ιδιωτικές εταιρείες.
Η κυβέρνηση Τζεντιλόνι, κατά συνέπεια, αποφάσισε να προσφέρει ουσιαστικό οικονομικό στήριγμα από τη στιγμή που η επιχείρηση διάσωσης, μέσω την ελεύθερης αγοράς, την οποία είχε διαφημίσει και υποστηρίξει και ο Ματέο Ρέντσι, απέτυχε. Συνολικά, η ιταλική κυβέρνηση έχει διαθέσει 20 δισ. ευρώ για την ενίσχυση του ιταλικού τραπεζικού τομέα και για την αποφυγή επικίνδυνων «καταρρεύσεων».
Πρόκειται για την τρίτη κρατική αρωγή προς την Μonte dei Paschi μέσα σε δέκα χρόνια. Η πρώτη δόθηκε το 2009 από την κυβέρνηση Μπερλουσκόνι, και η δεύτερη το 2012, με πρωθυπουργό τον τεχνοκράτη Μάριο Μόντι.
Tώρα το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών ζητεί από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να βεβαιωθούν ότι «τυγχάνουν σεβασμού όλοι οι σχετικοί ευρωπαϊκοί κανόνες», ώστε να τηρηθεί η δέσμευση, βάσει της οποίας «το κράτος μπορεί να μετέχει στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις».
