Ένα από τα βασικά ερωτήματα αναφορικά με τα οικονομικά μιας ενδεχόμενης λύσης του Κυπριακού είναι αν αυτά θα καλυφθούν από ένα ενδεχόμενο νέο μνημόνιο για την περίπτωση της Κύπρου. Η «Κ» έθεσε το ερώτημα πολλάκις σε αρμόδιες πηγές με τις απαντήσεις να είναι καθησυχαστικές προς τούτο παραπέμποντας στην ύπαρξη επενδυτών και σχεδίου γενικότερα πίσω από το συγκεκριμένο ζήτημα. Μάλιστα, στο ίδιο ερώτημα αναφέρθηκε και η Κομισιόν μέσω ενός «fact sheet» όπως λέγεται και που δημοσιεύτηκε πρόσφατα. Βασικά σε αυτό το έγγραφο με τη μορφή ερωταπαντήσεων γίνεται προσπάθεια να δοθεί πιο σφαιρικά η εικόνα αναφορικά με το Κυπριακό, από όλες του τις πλευρές.
Την οικονομική ενίσχυση μέσω προγραμμάτων βοήθειας στα Κατεχόμενα και που έχουν γίνει σε τομείς της οικονομίας επενδύσεις, ο οικονομικός και όχι μόνο αντίκτυπος της λύσης και πάει λέγοντας. Τονίζεται, λοιπόν, στο έγγραφο αυτό πως από το 2006 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει επενδύσει μέσω ενός προγράμματος βοήθειας στα Κατεχόμενα, υποβοηθώντας την επανένωση της Κύπρου μέσω και της οικονομικής ανάπτυξης της τ/κ κοινότητας, την ανάπτυξη της επικοινωνίας και την προετοιμασία για το κοινοτικό κεκτημένο που θα ακολουθήσει μια λύση του Κυπριακού.
Βάσει των ίδιων πληροφοριών από το 2006 μέχρι και το 2016 ποσό ύψους 449 εκατ. ευρώ έχει δοθεί για τους παραπάνω σκοπούς. Από το 2014 μέχρι και το 2020 μέσω του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου (MFF), προβλέπονται 30 εκατ. ευρώ τον χρόνο, ενώ και στα δυο προγράμματα προβλέπονται πρόνοιες σε περίπτωση λύσης του Κυπριακού. Είναι το ίδιο πλαίσιο για το οποίο μίλησε πρόσφατα ο κ. Γιούνκερ τονίζοντας πως η Κύπρος θα πάρει 3,1 δισ. ευρώ σε περίπτωση λύσης.
Το πρόγραμμα βοήθειας, σύμφωνα με το έγγραφο της Κομισιόν, έχει τελικούς αποδέκτες πολλά κοινωνικά στρώματα, όπως φοιτητές, αγρότες, σχολεία, το περιβάλλον και λοιπά με σκοπό να υπάρξουν επενδύσεις τέτοιες που να βοηθούν ως προς την ευθυγράμμιση της τ/κ κοινότητας με τα στάνταρ της Ε.Ε. Για παράδειγμα, υποτροφίες της Ε.Ε. επιτρέπουν σε Τ/κ φοιτητές, καθηγητές και επαγγελματίες να περάσουν έναν ολόκληρο χρόνο σε πανεπιστήμιο της Ε.Ε. Από την άλλη, σκοπός είναι η τοπική κοινωνία να γίνει πιο ανταγωνιστική και έτσι δίνεται υποστήριξη και στην ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα με γνώμονα τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Παράλληλα, τρέχει ένα πρόγραμμα ανθρώπινου δυναμικού που στόχο έχει να προσελκύσει περισσότερο κόσμο στην εργασία και δη σε επιχειρηματικές δραστηριότητες βοηθώντας επί της ουσίας φοιτητές, επαγγελματίες, εργάτες και εταιρείες ως προς την ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων.
Επίσης, χρηματοδοτούνται δικοινοτικές δραστηριότητες με κύριο άξονα την Επιτροπή Αγνοουμένων και την τεχνική επιτροπή για την πολιτιστική κληρονομιά.
Η εφαρμογή του ευρώ
Το έγγραφο της Κομισιόν, πηγαίνοντας βήματα μπροστά, διερωτάται και για την εφαρμογή του ευρώ από την πρώτη μέρα της λύσης. Το ευρώ όπως τονίζεται θα είναι το μόνο νόμισμα στην ενωμένη Κύπρο και οι δύο κοινότητες, με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της ΕΚΤ θα φροντίσει ώστε αυτό να γίνει με ήπιο τρόπο προς όφελος της κυπριακής οικονομίας και των ανθρώπων της. Για το ζήτημα όχι μόνο της εφαρμογής του ευρώ αλλά μιας κοινής οικονομίας σε περίπτωση λύσης, είχε μιλήσει πρόσφατα στην «Κ» και ο ΥΠΟΙΚ Χάρης Γεωργιάδης.
Ο ίδιος είχε θέσει το πλαίσιο από ε/κ πλευράς του πως θα πρέπει να είναι η προετοιμασία για τον σκοπό αυτό, τονίζοντας χαρακτηριστικά πως «πρέπει να επιχειρήσουμε τη λύση με όρους του 21ου αιώνα. Να δημιουργήσουμε μια σύγχρονη ομοσπονδία και μια οικονομία απαλλαγμένη από βαρίδια και στρεβλώσεις. Εάν μεταφέρουμε προβληματικές δομές στην ενωμένη οικονομία, δεν θα πάμε μπροστά. Εάν από την άλλη δημιουργήσουμε δομές που θα επιτρέψουν τη λειτουργία μιας ανοικτής, ανταγωνιστικής και παραγωγικής οικονομίας, και ταυτόχρονα μια προσαρμοστικής και με αυτοπεποίθηση κοινωνίας, τότε οι προοπτικές είναι απεριόριστες. Σε όλα τα επίπεδα πρέπει να υπάρξουν δομές και ρυθμίσεις προσαρμοσμένες στον 21ο αιώνα και όχι τέτοιες που να αποτελούν αποτύπωση ξεπερασμένων νοοτροπιών και προσεγγίσεων».
Η Κομισιόν τονίζει προς τις οικονομικές δυνατότητες της Κύπρου σε περίπτωση λύσης πως οι προοπτικές είναι ιδιαίτερα θετικές, με τον συνδυασμό των δύο οικονομιών ν’ αναμένεται ότι θα αποφέρει σημαντικά οφέλη, τονίζοντας ως πρώτο την έλευση επενδύσεων. Ωστόσο, αναφέρεται, ρίχνοντας έτσι η Κομισιόν την μπάλα στο ενδεχόμενο μελλοντικό κράτος, πως το μέγεθος και η κατανομή των ωφελημάτων αυτών θα εξαρτηθούν από συγκεκριμένες παραμέτρους του διακανονισμού και στις πολιτικές αποφάσεις που θα παίρνει η Κύπρος. Πάντως, όπως προστίθεται, η βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη και στις δύο κοινότητες μετά την επανένωση είναι προς το συμφέρον όλων των εμπλεκομένων, συμπεριλαμβανομένης της Ε.Ε. και της διεθνούς κοινότητας. «Ο ρόλος της Ε.Ε. στην οικονομική διακυβέρνηση προς υποστήριξη της διαδικασίας επίλυσης, μαζί με το ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα, αποδίδει καρπούς. Υπάρχει τώρα μεγαλύτερη επίγνωση ανάμεσα στα σχετιζόμενα μέρη ότι η οικονομική βιωσιμότητα και η σταθερότητα μιας μελλοντικά ενωμένης Κύπρου, αποτελούν δομικά στοιχεία στην ανάπτυξη και δημιουργία επενδυτικών ευκαιριών».
Η ερώτηση για το μνημόνιο
Ως φειδωλή χαρακτηρίζεται η απάντηση της Κομισιόν ως προς το αν θα χρειαστεί ή όχι η Κύπρος μνημόνιο σε σχέση με την ενδεχόμενη λύση του Κυπριακού. «Οι οικονομικές προοπτικές της Κύπρου εξαρτώνται από τις πολιτικές αποφάσεις που θα κάνει η χώρα. Η επανένωση θα ανοίξει νέους ορίζοντες για την οικονομία και θα επιφέρει μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης. Η Κομισιόν είναι δεσμευμένη στο να βοηθήσει την Κύπρο να προετοιμαστεί για την επανένωσή της».
Τα δισ. του Γιούνκερ
Το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ) καθορίζει τα μέγιστα ετήσια ποσά («ανώτατα όρια») τα οποία μπορεί να δαπανήσει η Ε.Ε. σε διάφορα πολιτικά πεδία («τομείς») για περίοδο τουλάχιστον πέντε ετών. Το υφιστάμενο ΠΔΠ καλύπτει περίοδο επτά ετών: από το 2014 έως το 2020. Το ΠΔΠ αυτό καθαυτό δεν αποτελεί τον προϋπολογισμό της Ε.Ε. για την επταετία.
Παρέχει ένα πλαίσιο για τον οικονομικό προγραμματισμό και τη δημοσιονομική πειθαρχία, διασφαλίζοντας την προβλεψιμότητα των δαπανών της Ε.Ε. Επιτρέπει επίσης στην Ε.Ε. την υλοποίηση κοινών πολιτικών κατά τη διάρκεια μιας περιόδου αρκετά μεγάλης ώστε να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητά τους. Καθορίζοντας σε ποιο βαθμό και σε ποιους τομείς θα πρέπει να επενδύσει η Ε.Ε. σε βάθος επταετίας, το ΠΔΠ αποτελεί τόσο μέσο έκφρασης των πολιτικών προτεραιοτήτων, όσο και εργαλείο δημοσιονομικού προγραμματισμού.
Ο ετήσιος προϋπολογισμός εγκρίνεται σε αυτό το πλαίσιο και συνήθως παραμένει κάτω από τα ανώτατα όρια δαπανών του ΠΔΠ, έτσι ώστε να διατηρείται κάποιο περιθώριο για την αντιμετώπιση απρόβλεπτων αναγκών. Από αυτό προέρχονται και τα 3,1 δισ. ευρώ που τόνισε ο επικεφαλής της Κομισιόν ότι θα δοθούν στην Κύπρο σε περίπτωση λύσης. Η «Κ» αναζήτησε περισσότερες λεπτομέρειες στις Βρυξέλλες για το συγκεκριμένο ζήτημα, που όμως μας παρέπεμψαν για αργότερα εφόσον δεν επιθυμούν να γίνει τώρα οποιαδήποτε δήλωση και ενόσω είναι σε εξέλιξη η διαδικασία των συνομιλιών για το Κυπριακό.
