ΚΥΠΕ
Η διαπίστωση ότι η Κύπρος έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων στην Ευρώπη - τον περασμένο Ιούνιο το ποσοστό ήταν 40,3% του συνολικού δανεισμού, το δεύτερο υψηλότερο μετά την Ελλάδα – αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στα συμπεράσματα της εκδήλωσης της Επιτροπής Οικονομικών του Ινστιτούτου Νέων Επιστημόνων (ΙΝΕ) με θέμα: «Μη εξυπηρετούμενα δάνεια, προκλήσεις και λύσεις για τράπεζες, νοικοκυριά και επιχειρήσεις».
Σύμφωνα με ανακοίνωση του ΙΝΕ, η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε την περασμένη Δευτέρα και στη συζήτηση επισημάνθηκε ότι τα ΜΕΔ αποτελούν πρόβλημα για την οικονομία. «Καθώς (1) περιορίζουν την ανάπτυξη των τραπεζών και τη δυνατότητά τους να συμβάλουν στην ανάκαμψη της οικονομίας μέσω της χορήγησης νέου δανεισμού, (2) απασχολούν πόρους, δηλαδή προσωπικό και συστήματα, που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν πιο παραγωγικά αλλού, και (3) αποδυναμώνουν την εμπιστοσύνη στις τράπεζες, μια εμπιστοσύνη που είναι εκ των ων ουκ άνευ για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα».
Στα συμπεράσματα της συζήτησης προστίθεται ότι η βελτίωση που παρατηρείται στο ύψος των ΜΕΔ προέρχεται κυρίως από μεγάλες επιχειρήσεις, ενώ για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (που είναι και η ραχοκοκαλιά της οικονομίας) και τα νοικοκυριά δεν έχει καταγραφεί ουσιαστική πρόοδος.
«ΜΕΔ τα οποία πωλούνται σε επενδυτές μπορεί μεν να μειώνουν το ύψος του προβλήματος για τις τράπεζες, όμως η πρακτική αυτή δεν επιλύει το πρόβλημα για τους δανειολήπτες, και άρα παραμένει ως πρόβλημα για την ευρύτερη οικονομία».
Διαπιστώθηκε επίσης ότι η οικονομική ανάπτυξη που απολαμβάνει η Κύπρος αυτή τη στιγμή (αλλά και γενικά η Ευρωζώνη) είναι ευνοϊκή για την επίλυση του προβλήματος των ΜΕΔ, κανείς όμως δεν εγγυάται ότι η ανάπτυξη αυτή θα συνεχίσει για πάντα. Σημειώνεται δε ότι η επίλυση του προβλήματος των ΜΕΔ σε πανευρωπαϊκό επίπεδο αποτελεί προϋπόθεση για τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Συστήματος Εγγύησης Καταθέσεων (EDIS), το οποίο αποτελεί τον τρίτο και τελευταίο πυλώνα για την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης.
Οι πραγματικά ευάλωτοι δανειολήπτες, αυτοί που πραγματικά επηρεάστηκαν από την κρίση, πρέπει να προστατευτούν, αναφέρεται στα συμπεράσματα φέροντας ως παράδειγμα την Ιρλανδία όπου αυτό επιτεύχθηκε με τη θέσπιση αποτελεσματικών νομικών διαδικασιών για το χειρισμό αφερέγγυων ατόμων.
«Στην Κύπρο, υπάρχει η Υπηρεσία Αφερεγγυότητας που έχει ήδη συσταθεί και σε στα σχέδιά της μπορούν να ενταχθούν άτομα και επιχειρήσεις βάση κριτηρίων, για χρέη οποιασδήποτε φύσης και όχι μόνο προς τράπεζες. Επίσης το πολυσυζητημένο σχέδιο Εστία μέσα από μια πρώτη ανάγνωση χρήζει τουλάχιστον μεγαλύτερης στόχευσης. Παράλληλα με το Εστία πρέπει να εισαχθεί μια επιμέρους κοινωνική στεγαστική πολιτική (Mortgage to Rent Scheme και social housing scheme)».
Στις εισηγήσεις που έγιναν περιλαμβάνεται η πρόταση για δημιουργία εθνικής στρατηγικής, με συμπόρευση όλων των αρμοδίων (θεσμών, τραπεζών, κράτους, κομμάτων, κτλ) για αντιμετώπιση του υψηλού ιδιωτικού χρέους στην Κύπρο.
Είναι ξεκάθαρο, αναφέρεται, ότι υπάρχουν στρατηγικοί κακοπληρωτές που πρέπει να εντοπιστούν και να «αναγκασθούν» να συνεργαστούν. «Η συμπερίληψη των καταθέσεων στο σύστημα ανταλλαγής δεδομένων της «Άρτεμις» (credit bureau) θα βοηθούσε προς την κατεύθυνση αυτή».
Εργαλεία που μπορούν να βοηθήσουν στην περαιτέρω μείωση των ΜΕΔ είναι, όπως αναφέρεται, οι αναδιαρθρώσεις, οι αποπληρωμές και διευθετήσεις χρέους μέσω ανταλλαγής με ακίνητη περιουσία ή με μετοχές σε εταιρεία με ακίνητη περιουσία, η πώληση ΜΕΔ, η αναταξινόμηση δανείων ως χρεωστικών τίτλων διαθέσιμων προς πώληση, οι εκποιήσεις (ως credible thread και όχι ως μέσο μαζικής αύξησης της προσφοράς ακινήτων), και αναπόφευκτα οι διαγραφές δανείων εκ μέρους των τραπεζών.
Προστίθεται επίσης ότι η ανάπτυξη των κέντρων των πόλεων, η δημιουργία επενδυτικών προϊόντων τύπου REITS (Real Estate Investment Trusts) για προσέλκυση επενδυτών, και η σωστή εκμετάλλευση των βιομηχανικών περιοχών, είναι μέτρα που θα βοηθήσουν να γίνει πιο ανταγωνιστική η αγορά ακινήτων.
«Το τραπεζικό σύστημα πρέπει να εποπτεύεται συστηματικά και αμερόληπτα ώστε να αποφεύγονται υπερχρεώσεις δανείων και οποιεσδήποτε άλλες παραλείψεις σε βάρος του δανειολήπτη. Πρέπει επίσης να υπάρξει απονομή δικαιοσύνης και να λογοδοτήσουν όσοι δεν λειτούργησαν προς όφελος της κυπριακής οικονομίας», αναφέρεται τέλος.
