Kathimerini.com.cy
Όλο και περισσότερες από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου αντιμετωπίζουν σοβαρούς κινδύνους λόγω υπερσυσσώρευσης χρέους, σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Το 40% των πενήντα-εννέα φτωχότερων χωρών αντιμετωπίζει πλέον «σοβαρές προκλήσεις που σχετίζονται με το χρέος», ποσοστό σχεδόν διπλάσιο συγκριτικά με το 2013, σύμφωνα με νέα έκθεση του Ταμείου. Τα μεγαλύτερα προβλήματα παρατηρούνται στην υποσαχάρια Αφρική.
Η διόγκωση του χρέους είναι απόρροια των αστοχιών στους προϋπολογισμούς των τελευταίων ετών, καθώς στο 70% των φτωχότερων χωρών τα δημοσιονομικά ελλείμματα αυξήθηκαν ανάμεσα στην περίοδο 2010-14 και το 2017.
Εξίσου ανησυχητικό είναι ότι στις περισσότερες περιπτώσεις ο δημοσιονομικός εκτροχιασμός και ο επακόλουθος δανεισμός δεν φαίνεται να έγιναν ώστε να χρηματοδοτηθούν πλουτοπαραγωγικές επενδύσεις, όπως η κατασκευή υποδομών.
Αντίθετα, στις μισές χώρες όπου το έλλειμμα αυξήθηκε οι επενδύσεις μειώθηκαν. Στο ένα τρίτο των περιπτώσεων, μολονότι υπήρξε αύξηση των επενδύσεων αποδείχτηκε μικρότερη από τη διεύρυνση των ελλειμμάτων.
Το Ταμείο προσδοκά ότι η ανοδική πορεία του χρέους θα αποδυναμωθεί τα επόμενα χρόνια. Υπογραμμίζει όμως ότι απαραίτητη προϋπόθεση ώστε να αποφευχθούν δημοσιονομικοί εκτροχιασμοί είναι η δημοσιονομική πειθαρχία, η προσέλκυση επενδύσεων και η διοχέτευση πόρων σε πρωτοβουλίες που εγγυώνται οφέλη.
Αλλάζει η πηγή του χρήματος
Ένας ακόμα ανησυχητικός παράγοντας, επισημαίνει το ΔΝΤ, είναι η αλλαγή στο μείγμα των πιστωτών που τροφοδοτούν με δάνεια τις φτωχές χώρες.
Στο παρελθόν οι φτωχότερες χώρες δανειοδοτούνταν από χώρες που ανήκουν στη Λέσχη των Παρισίων ή από διεθνής οργανισμούς, γεγονός που καθιστούσε πιο εύκολη την αναδιάρθρωση των χρεών τους σε περίπτωση ανάγκης.
Τα τελευταία χρόνια ωστόσο, φτωχές χώρες που παραδοσιακά δεν μπορούσαν να βγουν εύκολα στις αγορές έχουν κατορθώσει να αντλήσουν κεφάλαια από εκδόσεις κρατικών ομολόγων, διακρατικά δάνεια – σε αρκετές περιπτώσεις από την Κίνα – και εγχώριους πιστωτές, κυρίως τράπεζες.
Αυτή η νέα βάση δανειστών ωστόσο κατά κανόνα προσφέρει πιστώσεις μικρότερης διάρκειας και υψηλότερα επιτόκια, γεγονός που αυξάνει πρώτον την έκθεση των δανειοληπτριών χωρών σε δυσμενείς εξελίξεις και δεύτερον τη συχνότητα του δανεισμού.
Ενδεικτικό του πόσο αδύναμες οικονομικά είναι οι 59 εν λόγω χώρες είναι ότι παρότι διαθέτουν το ένα πέμπτο του παγκόσμιου πληθυσμού τους αναλογεί μόλις το 4% της οικονομικής δραστηριότητας.
