Kathimerini.com.cy
Παρά το θετικό τοπίο το οποίο διαμορφώνεται στην πορεία ανάκαμψης της κυπριακής οικονομίας και το οποίο εκτιμάται από το Υπουργείο Οικονομικών ότι ενισχύει ο προϋπολογισμός του επόμενου έτους, εντούτοις, υπάρχουν κίνδυνοι που δεν μπορούν να παραγνωριστούν. Σε αυτούς αναφέρεται εξάλλου και το Υπουργείο Οικονομικών στην πρόταση προϋπολογισμού.
Το γεγονός ότι το ποσοστό των Μη εξυπηρετούμενων δανείων, παραμένει σε ψηλά επίπεδα και μπορεί να θέσει ξανά σε κίνδυνο τον τραπεζικό τομέα, είναι σαφές ότι δεν μπορεί να οδηγήσει στον όποιο εφησυχασμό.
Όπως εξηγείται και στην πρόταση, τυχόν αποσταθεροποίηση του τραπεζικού τομέα αναμένεται να επηρεάσει αρνητικά την κυπριακή οικονομία.
Με την περαιτέρω εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος και τη βελτίωση στη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, η ανάπτυξη αναμένεται να διατηρηθεί σε υψηλά επίπεδα. Εδώ καταγράφεται και η πρόθεση της Κεντρικής Τράπεζας να διαφοροποιήσει τους στόχους για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, με την διαδικασία να βρίσκεται στο στάδιο της επεξεργασίας. Η Διοικήτρια της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου Χρυστάλλα Γιωρκάτζη εξήγησε ότι οι στόχοι που η ΚΤΚ είχε θέσει προς τις τράπεζες από το 2015 σε συνεννόηση με την Τρόικα, δεν εξυπηρετούν πλέον τον σκοπό για τον οποίο είχαν τότε τεθεί. Πάντως και κατά την τελευταία αξιολόγηση της επίτευξης των στόχων για μείωση των ΜΕΔ διαπιστώνεται επιβράδυνση των αναδιαρθρώσεων δανείων.
Από πλευράς εσωτερικού περιβάλλοντος, αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία δύναται να προέλθουν –όπως περιγράφει το Υπουργείο Οικονομικών- από τις ενδεχόμενες υποχρεώσεις που δύναται να προκύψουν από δικαστικές υποθέσεις που εκκρεμούν ενώπιον της Δικαιοσύνης τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό και αφορούν υποθέσεις σε σχέση με αποφάσεις της Αρχής Εξυγίανσης των Χρηματοπιστωτικών Ιδρυμάτων, καθώς και αποφάσεις της πολιτείας στα πλαίσια της εφαρμογής μέτρων δημοσιονομικής εξυγίανσης.
Η λίστα των κινδύνων όμως δεν σταματά εκεί. Κίνδυνος πηγάζει και από ενδεχόμενες υποχρεώσεις κρατικών εγγυήσεων που παραχώρησε το κράτος τα προηγούμενα χρόνια προς κρατικές εταιρείες, κρατικούς Οργανισμούς και Τοπική Αυτοδιοίκηση. Ταυτόχρονα, κίνδυνοι μπορεί να προκύψουν από αρνητικές οικονομικές επιδόσεις των οντοτήτων δημοσίου δικαίου, των Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα, ενώ και από επιβράδυνση της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας ή χαλάρωση της δημοσιονομικής πολιτικής.
Εξωτερικοί κίνδυνοι
Καταγράφονται, επίσης στο μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο και δυνητικοί εξωτερικοί κίνδυνοι. Το οικονομικό περιβάλλον στις Η.Π.Α., Ε.Ε και ευρωζώνη – όπως λέει- εξακολουθεί να είναι σχετικά ασταθές με ενδεχόμενες επιπτώσεις στην κυπριακή οικονομία. Επίσης, οι γεωπολιτικές εξελίξεις στη γύρω περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου περιλαμβανομένου και του μεταναστευτικού προβλήματος, προκαλούν αβεβαιότητα για την πορεία των οικονομιών των χωρών μελών της Ε.Ε., περιλαμβανομένης και της Κύπρου.
Επιπρόσθετα, τυχόν προβληματική έξοδος του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε αναμένεται να έχει αρνητικό αντίκτυπο στην οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου όσο και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με πιθανές προεκτάσεις στην κυπριακή οικονομία, για παράδειγμα, αποδυνάμωση της στερλίνας έναντι ευρώ, η μείωση επενδύσεων από Η.Β και αύξηση κόστους δανεισμού για το κράτος.
Με προληπτική εποπτεία
Σύμφωνα με τους δημοσιονομικούς κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΣΣΑ), η Κύπρος υπόκειται στο προληπτικό σκέλος εποπτείας του Συμφώνου, το οποίο διέπεται από κανόνες που ισχύουν για χώρες που δε βρίσκονται σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος (ΔΥΕ), καθώς το Συμβούλιο (ECOFIN) με απόφασή του τον Ιούνιο 2016 έχει τερματίσει τη Διαδικασία Υπερβολικού Ελλείμματος για την Κύπρο.
Στο Πρόγραμμα Σταθερότητας που υποβλήθηκε στην Επιτροπή τον Απρίλιο του 2017, ο ΜΔΣ της Κύπρου καθορίστηκε στο 0% του ΑΕΠ, δηλαδή το διαρθρωτικό δημοσιονομικό ισοζύγιο να είναι ισοσκελισμένο. Σύμφωνα με τις αναθεωρημένες προβλέψεις του Υπουργείου Οικονομικών, ο στόχος του Μεσοπρόθεσμου Δημοσιονομικού Στόχου (ΜΔΣ) προβλέπεται να ικανοποιείται τόσο το 2017 όσο και το 2018. Συγκεκριμένα, το διαρθρωτικό δημοσιονομικό ισοζύγιο το 2017 υπολογίζεται να είναι πλεονασματικό και να φθάσει στο 0.7% του ΑΕΠ, ενώ το 2018 προβλέπεται να περιοριστεί στο 0.2% του ΑΕΠ.
Για κράτη μέλη που έχουν πετύχει το ΜΔΣ, όπως η Κύπρος, ο ρυθμός αύξησης των δημοσίων δαπανών δεν πρέπει να υπερβαίνει το μεσοπρόθεσμο δυνητικό ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας τους. Σύμφωνα με τον εν λόγω κανόνα, η αύξηση των δημόσιων δαπανών πέραν του δείκτη αναφοράς πρέπει να συνοδεύεται από αντισταθμιστικά μέτρα στο σκέλος των δημοσίων εσόδων.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στις Εαρινές Προβλέψεις της τον Απρίλιο του 2017, εκτιμά ότι για το 2017 ο ρυθμός αύξησης των δημοσίων δαπανών βρίσκεται μέσα στα επιτρεπόμενα όρια του κανόνα, οπόταν η Κύπρος συμμορφώνεται με τους κανόνες του ΣΣΑ. Για το 2018, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει ότι, ο ρυθμός αύξησης των δημοσίων δαπανών θα υπερβαίνει το επιτρεπόμενο όριο οπόταν θα υπάρχει κίνδυνος απόκλισης από το ΜΔΣ.
Οι αριθμοί
Ο προϋπολογισμός του 2018 και το Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2018-2020 συνεχίζει να είναι ισοσκελισμένα. Συγκεκριμένα, οι συνολικές δαπάνες της Γενικής Κυβέρνησης, προβλέπεται ότι θα ανέλθουν στα 7.535 εκατ., ενώ τα δημόσια έσοδα θα ανέλθουν στα 7.724εκατ. Καταγράφεται αύξηση 3,4% τόσο στα έσοδα όσο και στις δαπάνες, με αναμενόμενο δημοσιονομικό πλεόνασμα της τάξης του 1% του ΑΕΠ.
Με βάση τις αναθεωρημένες προβλέψεις του Υπουργείου Οικονομικών, εκτιμάται ότι το δημοσιονομικό ισοζύγιο για το 2017 θα είναι πλεονασματικό και θα κυμανθεί γύρω στο 0.9% του ΑΕΠ, σε σύγκριση με πλεόνασμα ύψους 0.4% τον προηγούμενο χρόνο. Το πρωτογενές ισοζύγιο εκτιμάται να είναι θετικό της τάξης του 3.5% του ΑΕΠ σε σύγκριση με 3% κατά το 2016.
Το δημόσιο χρέος για το 2017 εκτιμάται να μειωθεί στο 103% του ΑΕΠ σε σύγκριση με ποσοστό ύψους 107.8% το τέλος του προηγούμενου χρόνου.
Τα προβλεπόμενα έσοδα για το 2019 υπολογίζονται να ανέλθουν στα €8,064 εκ και το 2020 στα 8.315 εκατ. ευρώ , παρουσιάζουν δηλαδή αύξηση ύψους 4.4% και 3.1% αντίστοιχα.
Οι προβλεπόμενες δαπάνες, για τα έτη 2019 και 2020, υπολογίζονται να ανέλθουν στα 7.865 εκατ. και 8.091 εκατ. παρουσιάζουν δηλαδή ετήσια αύξηση ύψους 4.4% και 2.9% αντίστοιχα.
Από πλευράς πραγματικής οικονομίας, σύμφωνα με το βασικό μακροοικονομικό σενάριο, το 2018 ο ρυθμός ανάπτυξης προβλέπεται να ανέλθει γύρω στο 3%, ενώ για τα έτη 2019 και 2020 αναμένεται να κυμανθεί στο 2.7%.
