ΚΥΠΕ
Πρέπει να γίνουν περαιτέρω «επίμονες προσπάθειες» για τη μείωση των μη εξυπηρετουμένων δανείων (ΜΕΔ) στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα, τονίζει η Πρόεδρος του Εποπτικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) Ντανιέλ Νουί σε συνέντευξή της στο ΚΥΠΕ.
Στη συνέντευξή της, η κ. Νουί αναγνωρίζει τις προσπάθειες που έγιναν τα τελευταία χρόνια για μείωση των κόκκινων δανείων στην Κύπρο, διαμηνύοντας ωστόσο πως το επίπεδο των ΜΕΔ παραμένει ακόμη εξαιρετικά υψηλό, ενώ η πρόοδος που έχει επιτευχθεί δεν είναι ομοιόμορφη.
«Επομένως, δεν πρέπει να υπάρχει καμία αμφιβολία ότι εξακολουθούν να απαιτούνται πρόσθετες και επίμονες προσπάθειες προκειμένου να διασφαλιστεί ότι μπορεί να επιτευχθεί διαρκής μείωση του επίπεδου των μη εξυπηρετουμένων δανείων στο τραπεζικό σύστημα της Κύπρου σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα», υπογραμμίζει.
Για τα επίπεδα προβλέψεων στην Κύπρο, η κ. Νουί καλωσορίζει την πρόσφατη αύξηση του δείκτη κάλυψης των ΜΕΔ στο κυπριακό σύστημα, αλλά καθιστά σαφές ότι όσο περισσότερο διαρκεί η διαδικασία μείωσης των υψηλών επιπέδων ΜΕΔ, ανάλογα πρέπει να επαναξιολογούνται και να αναπροσαρμόζονται τα επίπεδα των προβλέψεων. «Αυτό τελικά λειτουργεί προς όφελος των τραπεζών καθώς ελαχιστοποιεί τους κινδύνους που απειλούν την κεφαλαιακή τους βάση», δηλώνει στο ΚΥΠΕ.
Εξάλλου, αναφορικά με τους στόχους για μείωσης των ΜΕΔ, η Πρόεδρος του Εποπτικού Συμβουλίου της ΕΚΤ τονίζει πως η ευρύτερη βελτίωση της οικονομικής κατάστασης στην ευρωζώνη δείχνει ότι «πράγματι έφτασε η στιγμή για πιο φιλόδοξες κινήσεις».
Οι τράπεζες, υποδεικνύει στη συνέντευξή της στο ΚΥΠΕ, πρέπει ήδη να ενσωματώνουν εσωτερικούς στόχους στις στρατηγικές τους για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, οι οποίες θεσπίζονται σύμφωνα με το σχετικό έγγραφο κατευθύνσεων της ΕΚΤ και πρέπει να επικαιροποιούνται ετησίως. Τονίζει δε πως σε περίπτωση μη επίτευξης των στόχων αυτών, οι τράπεζες θα πρέπει να προσδιορίζουν και να θέτουν σε εφαρμογή τα κατάλληλα διορθωτικά μέτρα.
Παράλληλα, μετά τον καθορισμό χρονοδιαγραμμάτων για πρόβλεψη μέχρι και του 100% των νέων ΜΕΔ από την 1η Ιανουαρίου του 2018, η κ. Νουί σημειώνει ότι υπάρχουν διεργασίες σε εξέλιξη σε ό,τι αφορά τον καλύτερο τρόπο αντιμετώπισης και των υφιστάμενων ΜΕΔ.
Ακολουθεί το ολοκληρωμένο κείμενο της συνέντευξης:
Απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για μείωση των ΜΕΔ
Ερ: Κα Νουί, έχουν περάσει σχεδόν πέντε χρόνια από την κρίση που έπληξε το τραπεζικό σύστημα της Κύπρου. Είναι η Τραπεζική Εποπτεία της ΕΚΤ ικανοποιημένη από την πρόοδο που έχουν σημειώσει οι κυπριακές τράπεζες ως προς τη μείωση του υψηλού επιπέδου των μη εξυπηρετουμένων δανείων τους;
Απ. Αναγνωρίζουμε τις προσπάθειες που έχουν καταβάλει τα τελευταία χρόνια για τη διευθέτηση των μη εξυπηρετουμένων δανείων οι κυπριακές τράπεζες που εποπτεύουμε. Ωστόσο, είναι σαφές ότι το επίπεδο αυτών των δανείων στον τραπεζικό τομέα της Κύπρου παραμένει εξαιρετικά υψηλό και ότι η πρόοδος που έχουν επιτύχει οι διάφορες τράπεζες στον τομέα αυτόν δεν είναι ομοιόμορφη. Επομένως, δεν πρέπει να υπάρχει καμία αμφιβολία ότι εξακολουθούν να απαιτούνται πρόσθετες και επίμονες προσπάθειες προκειμένου να διασφαλιστεί ότι μπορεί να επιτευχθεί διαρκής μείωση του επίπεδου των μη εξυπηρετουμένων δανείων στο τραπεζικό σύστημα της Κύπρου σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
Ερ: Μέχρι στιγμής, η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου έχει ορίσει στόχους για τις εμπορικές τράπεζες, π.χ. με προτάσεις για βιώσιμες αναδιαρθρώσεις και συμφωνίες για βιώσιμες αναδιαρθρώσεις. Πιστεύετε ότι έχει φτάσει η στιγμή να τεθούν πιο φιλόδοξοι στόχοι, όπως η ποσοτική μείωση των ΜΕΔ βάσει χρονοδιαγράμματος; Ποια θα ήταν η αντίδραση της ΕΚΤ σε περίπτωση μη επίτευξης αυτών των στόχων;
Απ. Η βελτίωση της οικονομικής κατάστασης στη ζώνη του ευρώ δείχνει ότι πράγματι έχει φτάσει η στιγμή για πιο φιλόδοξες κινήσεις, με αφετηρία τις ίδιες τις τράπεζες οι οποίες καλούνται να θεσπίσουν δικούς τους φιλόδοξους, αλλά ρεαλιστικούς και αξιόπιστους στόχους. Και είναι σημαντικό οι τράπεζες να αξιολογούν και να προσδιορίζουν την αποτελεσματικότητα των μέτρων τους προκειμένου να βελτιώνουν διαρκώς τις στρατηγικές τους για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, καθώς και τις επιχειρησιακές τους ικανότητες.
Οι τράπεζες πρέπει ήδη να ενσωματώνουν εσωτερικούς στόχους στις στρατηγικές τους για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, οι οποίες θεσπίζονται σύμφωνα με το σχετικό έγγραφο κατευθύνσεων της ΕΚΤ και πρέπει να επικαιροποιούνται ετησίως. Σε περίπτωση μη επίτευξης των στόχων αυτών πρέπει να προσδιορίζουν και να θέτουν σε εφαρμογή τα κατάλληλα διορθωτικά μέτρα.
Πώληση δανείων προϋποθέτει υψηλά επίπεδα προβλέψεων
Ερ: Στην προσπάθειά τους να μειώσουν τα υψηλά επίπεδα των μη εξυπηρετουμένων δανείων, οι τράπεζες έχουν χρησιμοποιήσει σε μεγάλο βαθμό τέσσερα εργαλεία: αναδιάρθρωση, σχηματισμό προβλέψεων, διαγραφές και ανταλλαγές χρέους με στοιχεία ενεργητικού. Πιστεύετε ότι η πώληση δανείων θα μπορούσε να αποδειχθεί αποτελεσματική για την ταχύτερη εξυγίανση των ισολογισμών των τραπεζών; Θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο χρήσης ενός τέτοιου εργαλείου;
Απ. Οπωσδήποτε, η πώληση δανείων μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά για την αντιμετώπιση του υψηλού επιπέδου των ΜΕΔ. Ωστόσο, για να είναι εφικτή είναι σημαντικό να υπάρχει το κατάλληλο νομικό πλαίσιο και υποδομές διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια. Παρά την κάποια πρόοδο που έχει σημειωθεί ως προς τη διευθέτησή τους, το πολύ υψηλό επίπεδο των μη εξυπηρετουμένων δανείων εξακολουθεί να αποτελεί βασική ευπάθεια της κυπριακής οικονομίας και του τραπεζικού συστήματος και επηρεάζει αρνητικά την ικανότητα των τραπεζών να επιτελούν τη λειτουργία τους όσον αφορά την πιστωτική διαμεσολάβηση.
Επομένως, είναι σημαντικό να επιταχυνθεί η διευθέτηση των ΜΕΔ. Αυτό υποδηλώνει την ανάγκη να χρησιμοποιηθούν όλα τα διαθέσιμα μέσα, τα οποία θα πρέπει να θεωρείται ότι λειτουργούν συμπληρωματικά και όχι ότι αποτελούν εναλλακτικές επιλογές. Για να ενισχυθεί η χρήση των πλαισίων για την αφερεγγυότητα και τις κατασχέσεις, οι σχετικές νομικές διαδικασίες πρέπει να απλουστευθούν, να γίνουν πιο σύντομες και, επομένως, πιο αποτελεσματικές.
Η πώληση δανείων θα μπορούσε πράγματι να αποτελέσει μια ακόμη επιλογή για τη διευθέτηση των μη εξυπηρετουμένων δανείων. Ορισμένες τράπεζες εξετάζουν επί του παρόντος τη χρήση της και κάποια τέτοια δάνεια έχουν τεθεί σε διαδικασία πώλησης. Η μάλλον διστακτική χρήση αυτού του εργαλείου μέχρι σήμερα πιθανώς αντανακλά το γεγονός ότι το νομικό πλαίσιο είναι σχετικά καινούργιο, μπορεί όμως και να οφείλεται στις απαιτήσεις που αυτό επιβάλλει. Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι οι πωλήσεις ΜΕΔ προϋποθέτουν υψηλά επίπεδα προβλέψεων, διαφορετικά προκαλούν ζημίες οι οποίες πρέπει να καλυφθούν από το κεφάλαιο. Τέλος, η ψήφιση του νόμου για τις τιτλοποιήσεις θα συμπληρώσει σε σημαντικό βαθμό το πλαίσιο για τη δημιουργία δευτερογενούς αγοράς δανείων.
Ερ: Όσον αφορά το σχόλιο που κάνατε για την επίδραση της πώλησης δανείων στην κεφαλαιακή θέση των τραπεζών, υπάρχει η εντύπωση στην Κύπρο ότι κάθε φορά που οι τράπεζες είναι έτοιμες να καταγράψουν κέρδη, η ΕΚΤ τις αναγκάζει να αυξήσουν τις προβλέψεις τους, πράγμα που διαβρώνει τα κέρδη και το κεφάλαιό τους. Ισχύει αυτό; Πιστεύετε ότι αυτή η προσέγγιση έρχεται σε αντίθεση με την ευρύτερη ανησυχία που εκφράζει η ΕΚΤ για την κερδοφορία του τραπεζικού συστήματος;
Απ. Ένα κοινό χαρακτηριστικό των κυπριακών τραπεζών είναι το υψηλό επίπεδο των ΜΕΔ, το οποίο επηρεάζει αρνητικά την κερδοφορία καθώς μπορεί να υποχρεώσει τις τράπεζες να αυξήσουν τις προβλέψεις τους ή τις διαγραφές και μειώνει τις πιθανότητες παροχής νέων δανείων προς την πραγματική οικονομία. Η εμπειρία δείχνει ότι όσο περισσότερο διαρκεί η διαδικασία αντιμετώπισης των υψηλών επιπέδων των μη εξυπηρετουμένων δανείων τόσο μεγαλύτερο είναι το κόστος όσον αφορά τις ζημίες που καταγράφουν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.
Γι’ αυτό, τα επίπεδα των προβλέψεων πρέπει διαρκώς να επαναξιολογούνται και να αναπροσαρμόζονται, προκειμένου να καθίστανται εφικτές οι στρατηγικές μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Σταθερό επίκεντρο του εποπτικού μας έργου είναι η διασφάλιση ότι όλες οι τράπεζες που εποπτεύουμε αναγνωρίζουν τις προβλέψεις κατά τρόπο έγκαιρο και ακριβή από προληπτική σκοπιά. Αυτό είναι απαραίτητο για να διασφαλιστεί ότι οι αναμενόμενες ζημίες υπολογίζονται επαρκώς, ενώ μειώνεται η πιθανότητα να καταγραφούν μη αναμενόμενες ζημίες στο μέλλον.
Αυτό τελικά λειτουργεί προς όφελος των τραπεζών καθώς ελαχιστοποιεί τους κινδύνους που απειλούν την κεφαλαιακή τους βάση. Μέχρι σήμερα έχουμε συνεργαστεί διεξοδικά με τις κυπριακές τράπεζες όσον αφορά τη μεθοδολογία σχηματισμού προβλέψεων που χρησιμοποιούν και καλωσορίζουμε την πρόσφατη αύξηση της κάλυψης.
Επισπεύδεται η χρήση των κατασχέσεων
Ερ: Καθώς οι πλειστηριασμοί κατασχεθέντων ακινήτων δεν φαίνεται να λειτουργούν, θα πρέπει η Κύπρος να ενσωματώσει την επιλογή των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών, όπως έχει προταθεί στην Ελλάδα;
Απ. Κατά την άποψή μου, κάθε βελτίωση που αποσκοπεί στην ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της διαδικασίας πλειστηριασμών είναι ευπρόσδεκτη. Η κατάσχεση ακινήτων που παρέχονται ως εξασφάλιση είναι ένα από τα εργαλεία που διαθέτουν οι τράπεζες για τη διευθέτηση των ΜΕΔ. Όμως οι τράπεζες πρέπει στη συνέχεια να πωλήσουν τα κατασχεθέντα ακίνητα ή τουλάχιστον να διασφαλίσουν ότι η αποτίμησή τους στους ισολογισμούς τους αντανακλά πλήρως την εμπορική τους αξία.
Το σχετικό πλαίσιο έχει χρησιμοποιηθεί ελάχιστα στα αρχικά στάδια της εφαρμογής του, υπάρχουν όμως κάποια πρώτα στοιχεία που δείχνουν ότι οι τράπεζες επισπεύδουν τη χρήση του. Ένα αποτελεσματικό πλαίσιο για τις κατασχέσεις είναι επίσης αναγκαίο προκειμένου να αποθαρρύνονται οι στρατηγικοί κακοπληρωτές και να παρέχονται κίνητρα στους δανειολήπτες να συνάπτουν εθελοντικές συμφωνίες αναδιάρθρωσης χρέους με τις τράπεζες.
Ένα βασικό μέτρο για την επίσπευση της χρήσης του πλαισίου για τις κατασχέσεις θα ήταν η μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος με σκοπό τη δραστική μείωση του χρόνου που απαιτείται για την εκδίκαση νομικών αξιώσεων. Πρέπει επίσης να σημειωθεί πρόοδος σε σχέση με την έκδοση και τη μεταβίβαση τίτλων ιδιοκτησίας. Όσον αφορά την πλατφόρμα ηλεκτρονικών πλειστηριασμών στην Ελλάδα, από τη στιγμή που δεν έχει ακόμη τεθεί σε λειτουργία, είναι πολύ νωρίς για να βγάλουμε συμπεράσματα.
Ερ: Σε πρόσφατη ομιλία σας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είπατε ότι η Τραπεζική Εποπτεία της ΕΚΤ θα υιοθετήσει μια στρατηγική προσανατολισμένη στο μέλλον με σκοπό την αποτροπή μελλοντικής διόγκωσης των μη εξυπηρετουμένων δανείων. Μπορείτε να μας εξηγήσετε πώς μπορεί να γίνει αυτό;
Απ. Με τη δημοσίευση των ποιοτικών μας κατευθύνσεων για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια το Μάρτιο του 2017 θέσαμε σε λειτουργία ένα αυστηρό πλαίσιο για όλες τις τράπεζες που εποπτεύουμε. Και με τις συμπληρωματικές μας κατευθύνσεις σχετικά με τις ποσοτικές προσδοκίες για τα νέα δάνεια που ταξινομούνται ως μη εξυπηρετούμενα, οι οποίες αποτελούν επί του παρόντος αντικείμενο δημόσιας διαβούλευσης, ενισχύσαμε αυτό το πλαίσιο ακόμη περισσότερο. Υπάρχουν ακόμη εργασίες σε εξέλιξη όσον αφορά τον καλύτερο τρόπο αντιμετώπισης των υφιστάμενων μη εξυπηρετούμενων δανείων. Πέραν αυτού, η ΕΚΤ διενεργεί ετησίως Διαδικασία Εποπτικού Ελέγχου και Αξιολόγησης (Supervisory Review and Evaluation Process – SREP), η οποία είναι μια πολύπλευρη, τακτική αξιολόγηση των προφίλ κινδύνου των τραπεζών, συμπεριλαμβανομένου του πιστωτικού κινδύνου και της διαχείρισης αυτού.
Δημιουργήσαμε τις βάσεις για διασυνοριακές συγχωνεύσεις
Ερ: Με δεδομένο το υψηλό επίπεδο των μη εξυπηρετουμένων δανείων, τη χαμηλή κερδοφορία, τις αυξημένες κεφαλαιακές απαιτήσεις και την υψηλή εποπτική επιβάρυνση, πιστεύετε ότι θα πρέπει να υπάρξει μεγαλύτερη συγκέντρωση του τραπεζικού συστήματος της Κύπρου μέσω εξαγορών και συγχωνεύσεων;
Απ. Το μέγεθος και τα χαρακτηριστικά των τραπεζικών συστημάτων στην Ευρώπη, και όχι μόνο στην Κύπρο, είναι αντικείμενο έντονης συζήτησης. Η περαιτέρω συγκέντρωση των τραπεζικών συστημάτων στη ζώνη του ευρώ θα βοηθούσε στη μείωση του πλεονάζοντος δυναμικού και θα καθιστούσε τις τράπεζες πιο αποδοτικές και πιο κερδοφόρες. Και δεν μιλώ για συγχωνεύσεις σε εγχώριο επίπεδο μόνο. Η ευρωπαϊκή τραπεζική ένωση έχει θέσει τις βάσεις για διασυνοριακές συγχωνεύσεις τραπεζών και έχει δημιουργήσει ένα μεγάλο σύνολο πιθανών εταίρων.
