Της Μαρίας Ηρακλέους
Γύρω στο 70% εκτιμάται ότι ανέρχεται το ποσοστό υλοποίησης του τερματικού LNG Terminal στο Βασιλικό για την πλωτή μονάδα αποθήκευσης επαναεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (FSRU), για τις χερσαίες και τις θαλάσσιες υποδομές. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», η πλωτή μονάδα που αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος του κόστους του έργου έχει ολοκληρωθεί κατά 92% και αναμένεται να παραδοθεί τον Ιούλιο. Αργότερα, Δεκέμβριο του 2023 ή αρχές του 2024 τοποθετείται η ολοκλήρωση και του υπόλοιπου 30% του έργου που αφορά κυρίως χερσαίες και θαλάσσιες υποδομές στο Βασιλικό. Ήδη έχει αναφερθεί από τον αρμόδιο υπουργό (Ενέργειας), πως γίνονται σκέψεις για προσωρινή αξιοποίηση της πλωτής μονάδας από άλλες ευρωπαϊκές χώρες μέχρι την ολοκλήρωση όλων των υποδομών ώστε να μπορεί να αξιοποιηθεί κανονικά από την Κυπριακή Δημοκρατία. Παράλληλα, η ΔΕΦΑ κατάθεσε αίτημα προς την ΡΑΕΚ για έκδοση άδειας προμήθειας φυσικού αερίου, η οποία αναμένεται ότι εκτός απρόοπτου θα παραχωρηθεί εντός των επόμενων δύο μηνών. Με την παραχώρηση της άδειας, η ΔΕΦΑ θα μπορέσει να προχωρήσει στους σχεδιασμούς για προμήθεια υγροποιημένου φυσικού αερίου, από εν δυνάμει προμηθευτές.
Προβλήματα παρουσιάστηκαν από την αρχή ανάληψης του έργου ενώ τον Νοέμβριο του 2021 η πρόοδος των εργασιών ήταν κάτω του 20%.
Οι καθυστερήσεις
Βεβαίως η ολοκλήρωση του έργου αντιμετωπίζει σοβαρές καθυστερήσεις, οι οποίες αποδίδονται σε διάφορα αίτια (εντός και εκτός ΔΕΦΑ και ΡΑΕΚ) και ζητήματα τα οποία θα πρέπει να τύχουν χειρισμού από τον αρμόδιο υπουργό. Υπενθυμίζεται ότι, η προσφορά για τη μετατροπή πλωτής μονάδας εισαγωγής, αποθήκευσης και επαναεροποίησης ΥΦΑ (Υγροποιημένου ΦΑ), κατασκευής προβλήτας πάνω στην οποία θα είναι μόνιμα προσδεμένη η πλωτή μονάδα καθώς και οι εγκαταστάσεις πρόσδεσης, αγωγού επί της προβλήτας και επίγειες εγκαταστάσεις ΦΑ είχε κατακυρωθεί το 2019. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», τα προβλήματα άρχισαν από την αρχή ανάληψης του έργου. Με βάση στοιχεία που είδαν το φως της δημοσιότητας τον Νοέμβριο του 2021 υπήρχε ήδη μια καθυστέρηση 11 μηνών στο κατατεθέν πρόγραμμα εργασιών από τον εργολάβο, με την πρόοδο των εργασιών να βρίσκονται σε πολύ χαμηλά επίπεδα και κάτω του 20%.
Την ίδια ώρα οι απαιτήσεις εργολάβου ανέρχονταν στα 100 εκατ. ευρώ. Μετά από 6 μήνες διαπραγματεύσεων, τερματίστηκε το αδιέξοδο και με απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής Αλλαγών και Απαιτήσεων συμφωνήθηκαν επιπρόσθετα €25 εκ. στην ανάδοχο κοινοπραξία, ενώ από τη συμφωνία κερδήθηκαν σημαντικά αντισταθμιστικά μέτρα για την Κυπριακή Δημοκρατία, όπως μεταφορά του πλοίου επαναεροποίησης/αποθήκευσης του ΦΑ στην κυριότητα της ΚΔ, επιβολή δεύτερου μαξιλαριού ρητρών ύψους €22,5 εκ. σε περίπτωση περαιτέρω καθυστέρησης και αύξηση του ποσού της εγγυητικής πιστής εκτέλεσης.
Η κοινοπραξία και η Aktor
Το 2019 κατακυρώθηκε η προσφορά για τη μετατροπή πλωτής μονάδας εισαγωγής, αποθήκευσης και επαναεροποίησης ΥΦΑ (Υγροποιημένου ΦΑ), κατασκευής προβλήτας πάνω στην οποία θα είναι μόνιμα προσδεμένη η πλωτή μονάδα καθώς και οι εγκαταστάσεις πρόσδεσης, αγωγού επί της προβλήτας και επίγειες εγκαταστάσεις ΦΑ στην κοινοπραξία πέντε εταιρειών «CMC». Της China Petroleum Pipeline Engineering Co Ltd (‘CPP’), της Aktor S.A, της Metron S.A., της Hudong Zhonghua Shipbuilding Co. Ltd και της Wilhelmsen Ship Management Limited. (Έπρεπε να αρχίσουν οι εργασίες το 2020 και το 2021, μετά από 6 μήνες, διαπραγμάτευση). Πηγές αναφέρουν στην «Κ» ότι, ακόμα και σε αυτήν την περίπτωση υπήρξαν πρόχειροι χειρισμοί, και ιδιαίτερα αυστηροί όροι του συμβολαίου που ετοιμάστηκε από πλευράς ΕΤΥΦΑ (ιδιοκτήτρια εταιρεία των εγκαταστάσεων, θυγατρική της ΔΕΦΑ) με αποτέλεσμα τον αποκλεισμό μεγάλων εταιρειών στον τομέα, όπως οι κοινοπραξίες Samsung, Posco, Mitsui, Osaka Gas και η κοινοπραξία Damco, Enagas, GasLog LNG Services, SNAM Spa, Terna S.A. Και οι δύο αυτές κοινοπραξίες αποκλείστηκαν λόγω μη συμμόρφωσης με τις προδιάγραφες των εγγράφων της προσφοράς. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, οι δύο κοινοπραξίες είχαν καταθέσει προσφορά, με προτεινόμενες αλλαγές στο συμβόλαιο, καθότι σε περίπτωση αποδοχής των όρων των εγγράφων της προσφοράς, θα έμεναν εκτεθειμένες με πολλές αβεβαιότητες και δυσανάλογα ρίσκα στις εταιρείες τους. Εν τέλει η προσφορά κατακυρώθηκε στην κοινοπραξία CMC με ηγετικό ρόλο να αναλαμβάνει η εταιρεία CPP, με κύριο μέτοχο την Κυβέρνηση της Κίνας. Στην πορεία αφαιρέθηκε από τη λίστα των εταιριών της κοινοπραξίας η Aktor S.A, επικαλούμενη τη σύνδεση της εταιρείας με την «Ηλέκτωρ» Κύπρου, η οποία από το 2018 βρισκόταν σε μαύρη λίστα αποκλεισμού της από τη διεκδίκηση νέων δημόσιων συμβάσεων στην Κύπρο.
Υπενθυμίζεται ότι υπήρξε και σχετική παρέμβαση από τον γενικό ελεγκτή, ο οποίος ζητούσε αποκλεισμό της κοινοπραξίας (και όχι μόνο της Aktor) από τον διαγωνισμό, εφόσον η αξιολόγηση της κοινοπραξίας CMC βασίστηκε και στην εμπειρία της Aktor στο κομμάτι της κατασκευής της προβλήτας. Πληροφορίες της «Κ» αναφέρουν ότι ο σημαντικότερος λόγος στην καθυστέρηση για την κατασκευή της προβλήτας στο Βασιλικό, βασίζεται και στην καθυστέρηση για εύρεση αντικαταστάτη της Άκτωρ από την κοινοπραξία ανάδοχο του έργου. Την ίδια ώρα η ΕΤΥΦΑ φαίνεται να επιρρίπτει ευθύνες της καθυστέρησης στον εργολάβο. Σημειώνεται ότι τα τελευταία 13 χρόνια έχουν προκηρυχθεί αρκετοί διαγωνισμοί από την ΔΕΦΑ για την κατασκευή της μονάδας επαναεροποίησης και αποθήκευσης του ΦΑ.
Όλες οι προσπάθειες φαίνεται να απέτυχαν είτε λόγω λανθασμένων προδιαγραφών/σχεδιασμών, είτε λόγω αλλαγής στρατηγικής, με αποτέλεσμα να ακυρώνονται οι διαγωνισμοί πριν κατακυρωθούν οι προσφορές. Σε περίπτωση νέας ακύρωσης, θεωρείται ότι θα χανόταν η ευκαιρία άντλησης ευρωπαϊκής χορηγίας ύψους €101 εκ., αφού αυτή ήταν και η τελευταία φορά που θα δινόταν η ευρωπαϊκή χορηγία για έργα που σχετίζονται με ΦΑ καθώς και η ευκαιρία άρσης της ενεργειακής απομόνωσης της Κύπρου και της μείωσης της εξάρτησης από το πετρέλαιο.
Έντυπη Έκδοση
