Της Μαρίας Ηρακλέους
Το DNA της τηλεόρασης έχει αλλάξει και με τα νέα δεδομένα που δημιουργούνται, εφόσον η παγκόσμια τάση θέλει τον τηλεθεατή να στρέφεται προς τις on demand πλατφόρμες, καθίσταται το τηλεοπτικό προϊόν άκρως ανταγωνιστικό. Υψηλής ποιότητας παραγωγές, με προϋπολογισμό πολλών εκατομμυρίων, σημαίνει ακόμη περισσότερους συνδρομητές με την πίτα να ανοίγει διαρκώς. Οπότε αναπόφευκτα το ερώτημα είναι τι κάνουν τα εγχώρια «παραδοσιακά» κανάλια, ερώτημα που διαπερνά το παγκόσμιο πλέον τηλεοπτικό χάρτη και το κυπριακό, που μπήκε στην εποχή της έγχρωμης τηλεοπτικής εποχής το 1980. Από τότε μέχρι σήμερα σαφώς έχουν αλλάξει πολλά.
Στο μονοπώλιο της κρατικής τηλεόρασης προστέθηκαν οι ιδιωτικές πρωτοβουλίες με πρώτο τον Λόγο το 1992 και στα χρόνια που ακολούθησαν, ο ΑΝΤ1, το Sigma κ.λπ. Εφόσον λοιπόν η τηλεοπτική πίτα άρα και η διαφημιστική, παρουσιάζει σαφή σημάδια εξωστρέφειας και απομάκρυνσης από τα τηλεοπτικά κανάλια, δεν είναι τυχαίο ότι το Netflix απαριθμεί 109 εκατομμύρια συνδρομητές σε περισσότερες από 190 χώρες. Εξ αυτών 70 χιλιάδες βρίσκονται σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ» σε Κύπρο και Ελλάδα. Η συγκεκριμένη πλατφόρμα γνώρισε μεγάλη ώθηση στην ελληνική και κυπριακή αγορά τον Δεκέμβριο του 2017, όταν και άρχισε να «μιλάει» ελληνικά, στο πλαίσιο της επένδυσης στην οποία προχώρησε η πλατφόρμα, ύψους πέραν των 2 δισ. για άνοιγμα στην ευρωπαϊκή αγορά.
Αυτό σημαίνει ότι οι ελληνικοί υπότιτλοι είναι διαθέσιμοι στο 70% των ταινιών και σειρών του κατάλογου που προσφέρει η πλατφόρμα. Θα πρέπει να καταγραφεί και οι πληροφορίες τις οποίες αποκάλυψαν εκπρόσωποι του Netflix στην Ελλάδα, ότι επίκεινται ελληνικές παραγωγές. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, η εταιρία βρίσκεται ήδη σε επαφή με Έλληνες παραγωγούς, ώστε να προχωρήσουν με πρωτότυπες σειρές και ταινίες ελληνικού περιεχομένου. Σε μια τέτοια περίπτωση, η δυναμική της πλατφόρμας σε Ελλάδα και Κύπρο αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά. Παρόλα αυτά η μάχη των τηλεοπτικών καναλιών προς διεκδίκηση των δικών τους μεριδίων τηλεθέασης συνεχίζεται, παρά το γεγονός ότι τα στοιχεία καταδεικνύουν το μειωμένο ενδιαφέρον του κοινού. Παίρνοντας για παράδειγμα την εβδομάδα 12/03 - 18/03/18 βλέπουμε ότι το ποσοστό του πρώτου σε τηλεθέαση καναλιού, του Sigma, ήταν στο 16%. Συγκεκριμένα σύμφωνα με τα στοιχεία της Nielsen, το γενικό μερίδιο τηλεθέασης είχε κατανεμηθεί ως εξής: 16,3% για το Sigma, 15,1% για τον ΑΝΤ1, 12,2% για τον ALPHA, 11,1% για το ΡΙΚ1, 10,6% για το TVONE, 2,1% για το ΡΙΚ2 και 1,6% για την ΕΡΤ. Εκείνο το στοιχείο που καταδεικνύει πως τα εν λόγω ποσοστά παραμένουν περίπου σταθερά, με ελαφρές διακυμάνσεις, είναι ότι σε ανάλογα επίπεδα κινήθηκαν και τον Οκτώβριο του 2017. Συγκεκριμένα το Sigma ήταν πρώτο σε τηλεθέαση με ποσοστό 16,4% ενώ στο ίδιο ποσοστό βρισκόταν και ο ΑΝΤ1. Ποσοστό 8,7% είχε το ΤVONE, και ήταν μια θέση πιο κάτω από το τέταρτο ΡΙΚ1 που είχε ποσοστό 10,1%. Τρίτος ο ALPHA Κύπρου με ποσοστό 12,5%.
Προσφορά και ζήτηση
Μεταξύ των δύο επιλογών, της παραδοσιακής τηλεόρασης και της on demand, ειδοποιός διαφορά είναι ότι η δεύτερη δίνει τον πρώτο λόγο στον καταναλωτή για το τι θα παρακολουθήσει σε αντίθεση με τον τρόπο λειτουργίας της πρώτης, όπου τα κανάλια αποφασίζουν το πρόγραμμά τους και στη βάση αυτών των επιλογών έχει την ευχέρεια ο τηλεθεατής να αποφασίσει τι θα παρακολουθήσει. Πλέον οι επιλογές είναι ανεξάντλητες, εφόσον οι τηλεθεατές της on demand τηλεόρασης μπορούν να παρακολουθήσουν ανά πάσα στιγμή, από όπου θέλουν και από όποια συσκευή επιθυμούν, το υλικό της επιλογής τους, φτάνει να έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο. Είναι αυτή ακριβώς η προσφορά προγραμμάτων και η πληθώρα επιλογών που έχει δημιουργήσει μια νέα δυναμική και άρα λιγότερη ζήτηση προς την παραδοσιακή τηλεόραση.
Δεν αποκλείεται όμως, βάσει των προαναφερθέντων, να δούμε στροφή της τελευταίας σε αναβαθμισμένες τηλεοπτικές παραγωγές, εμπλουτισμό του προγράμματος με περισσότερες ξένες ταινίες και σειρές τόσο στο εξωτερικό όσο και στην Κύπρο. Δεν είναι αυθαίρετο μάλιστα να πει κανείς, πως το παραπάνω σενάριο αντίδρασης, είναι και μονόδρομος. Πρόκειται, άλλωστε, για έναν δρόμο που ήδη τον ακολουθεί το TV ONE μετά και τη διακοπή της συνεργασίας με το MEGA Ελλάδος και τον περιορισμό των τοπικών παραγωγών του. Παράλληλο ερώτημα είναι τι θα πράξει μελλοντικά και ο Alpha Κύπρου που το τελευταίο διάστημα λόγω της εξαγοράς του, αποτελεί θέμα συζήτησης. Η εξαγορά έγινε δύο χρόνια μετά το άνοιγμά του στην Κύπρο, από την οικογένεια Παπαέλληνα, και αν μη τι άλλο ταράσσει τα εντός χώρας τηλεοπτικά νερά. Πρόκειται για επένδυση πολλών εκατομμυρίων και αναμένεται να δώσει νέα δυναμική στον τηλεοπτικό σταθμό. Αυτό όμως, σε κατοπινό στάδιο και με επιλογές που θα γίνουν μελλοντικά όπως τουλάχιστον ανέφερε στην «Κ» εκ των μετόχων του καναλιού Γιώργος Θεοδότου. Έτσι, το πλάνο δεν περιλαμβάνει οποιαδήποτε διαφοροποίηση στο υφιστάμενο πρόγραμμα, ενώ αναμένεται να επικεντρωθούν σε εγχώριες παραγωγές αλλά και αξιοποίηση του προγράμματος του Alpha Ελλάδος με τον οποίο συνεχίζεται η αποκλειστική συνεργασία.
Άνοδο στις ευρυζωνικές
Σημαντική στροφή γίνεται και στην ευρυζωνική σύνδεση στην Κύπρο και κατά συνέπεια της συνδρομητικής ευρυζωνικής τηλεόρασης. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Γραφείου Επιτρόπου Ρυθμίσεως Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών και Ταχυδρομείων, το πρώτο εξάμηνο του 2017 ο αριθμός συνδρομητών ευρυζωνικής πρόσβασης είχε παρουσιάσει αύξηση κατά 8.607 συνδρομητές σε σχέση με το 2016.
Συγκεκριμένα, στις 30 Ιουνίου του 2017, υπήρχαν καταγεγραμμένες 287.090 συνδέσεις, σε σύγκριση με 278.483 στις 31 Δεκεμβρίου του 2016 με το ποσοστό διείσδυσης στα 313.000 νοικοκυριά της Κύπρου να καταγράφει ιστορικό ρεκόρ φθάνοντας στο 92% σε σύγκριση με 89% που ήταν το 2016. Διαχρονικά κάθε χρόνο καταγράφεται αύξηση στους συνδρομητές της ευρυζωνικής πρόσβασης, ενώ η σημερινή εικόνα δεν συγκρίνεται με τα δεδομένα του 2002 όπου υπήρχαν μόλις 5.998 συνδέσεις ευρυζωνικής πρόσβασης.
Αυτό μεταφράζεται στο ότι ολοένα και περισσότεροι συνδρομητές επιλέγουν τη συνδρομητική ευρυζωνική τηλεόραση. Αναφέρεται ενδεικτικά ότι περίπου 200 χιλιάδες νοικοκυριά είναι συνδρομητές της IP τηλεόρασης της οποίας βασικοί παίκτες είναι η Cyta που φιγουράρει στην πρώτη θέση, η Cablenet, η Primetel και η MTN. Ωστόσο, την ίδια ώρα αστάθμητος παράγοντας θεωρούνται τα παράνομα «κουτιά» παροχής προγράμματος, τα λεγόμενα Dream Box, ο αριθμός των οποίων ανέρχεται στην Κύπρο σύμφωνα με πληροφορίες στους 50 χιλιάδες χρήστες.
Τα παραπάνω δεδομένα αλλάζουν το τηλεοπτικό μοντέλο όπως το ξέραμε μέχρι σήμερα. Την ώρα μάλιστα που στο εξωτερικό η πίτα της διαφήμισης έχει απομακρυνθεί από την τηλεόραση και προτιμά ψηφιακά μέσα, τάση η οποία σταδιακά κερδίζει έδαφος και στην Κύπρο. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Ελληνικής Τράπεζας, το διαδίκτυο είναι πρώτο στις προτιμήσεις των διαφημιστικών τμημάτων εταιριών με ποσοστό 40%, ενώ ακολουθούν τα social media με ποσοστό 31%. Μόλις το 8% επιλέγει τη διαφήμιση στο ραδιόφωνο, ενώ ακόμη πιο συρρικνωμένο είναι το μερίδιο της τηλεόρασης στη διαφημιστική πίτα, που φτάνει μόλις το 4%. Βάσει αυτών των στοιχείων το κατά πόσο θα μπορεί η κυπριακή αγορά να στηρίξει οικονομικά το σύνολο των παγκύπριων τηλεοπτικών καναλιών, τίθεται υπό αμφισβήτηση.
