ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Αποψη: Η Τουρκία και η κυπριακή ΑΟΖ

Η Τουρκία ισχυρίζεται ότι κομμάτι της ΑΟΖ της Κύπρου επικάθεται στην τουρκική υφαλοκρηπίδα

Kathimerini.gr

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΦΙΛΗΣ*

Αναντίρρητα το γεγονός που επιτάχυνε την απόφαση της Τουρκίας να παρεμποδίσει το πλοίο-γεωτρύπανο «Saipem 12000» ήταν η πολλά υποσχόμενη πρόσφατη ανακάλυψη στο κοίτασμα «Καλυψώ». Πλην όμως, η Αγκυρα σχεδίαζε εδώ και καιρό την παρέμβασή της στην κυπριακή ΑΟΖ, επενδύοντας σημαντικά ποσά σε εξαγορά ερευνητικών σκαφών και σκάφους γεωτρήσεων με τεχνολογία αιχμής. Αποσκοπεί, ανάλογα με την περίπτωση, να τα χρησιμοποιήσει ώστε εν τοις πράγμασι να αποτρέψει τετελεσμένα εις βάρος της.

Από τη μια, επικαλείται τα δικαιώματα της τουρκοκυπριακής κοινότητας τόσο ως προς τον διαμοιρασμό των κερδών όσο και σχετικά με τη δυνατότητα συνιδιοκτησίας των πόρων της περιοχής. Συνάμα, δεν αναγνωρίζει στη Λευκωσία το δικαίωμα να προβεί σε διεθνείς συμφωνίες οριοθέτησης της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της με όμορα κράτη (οι οποίες ως νομικό γεγονός ισχύουν και έναντι τρίτων χωρών), αλλά διεκδικεί μέρος της ΑΟΖ εκ μέρους του ψευδοκράτους.

Από την άλλη, η Τουρκία ισχυρίζεται ότι κομμάτι της ΑΟΖ της Κύπρου επικάθεται στην τουρκική υφαλοκρηπίδα, οπότε έχει νόμιμα δικαιώματα, τουλάχιστον στο τεμάχιο 6, του οποίου τα δικαιώματα εκμετάλλευσης η κυπριακή κυβέρνηση έχει παραχωρήσει –κατόπιν έγκυρων συμφωνιών με όμορες χώρες– σε συγκεκριμένες εταιρείες.

Μάλιστα, η Aγκυρα επαναφέρει την άποψη ότι, εφόσον δεν προκύψει επίλυση του Κυπριακού, η συνέχιση ερευνών σε διαφιλονικούμενες περιοχές θα έχει αρνητικά αποτελέσματα. Eτσι, προσπαθεί να αντιστρέψει την αρνητική θέση στην οποία έχει περιέλθει (απέχουσα από τις ενεργειακές διεργασίες αλλά και λόγω των κακών σχέσεων με τα άλλα δύο κράτη παραγωγούς στην περιοχή, το Ισραήλ και την Αίγυπτο), θέτοντας ως προϋπόθεση ομαλής αξιοποίησης του ενεργειακού πλούτου της Κύπρου τη διευθέτηση του Κυπριακού (και ενώ η ίδια κρατά τα κλειδιά της λύσης). Γνωρίζοντας βέβαια το άτοπο των νομικών της επιχειρημάτων, θέλει να επιβάλει την ατζέντα της με τη γλώσσα της ισχύος, τη διάχυση της αβεβαιότητας και την απειλή πρόκλησης επιπλοκών σε αλληλένδετα πεδία (π.χ. ελληνοτουρκικές σχέσεις). Σκοπεύει να εγκλωβίσει την Αθήνα στα διμερή προκειμένου η τελευταία να συνυπολογίσει τον κίνδυνο κλιμάκωσης κατά την ανάπτυξη συμπράξεων με Ισραήλ και Αίγυπτο. Γκριζάροντας δε στην πράξη –κατά τα πρότυπα του Αιγαίου– περιοχές της κυπριακής ΑΟΖ, θέλει να αποθαρρύνει τις εταιρείες από τη διεξαγωγή ερευνητικών γεωτρήσεων και αντίστοιχες δραστηριότητες.

Η στιγμή που επέλεξε η τουρκική ηγεσία δεν είναι τυχαία, εντούτοις και ο χώρος αμφισβήτησης επίσης δείχνει μια μεθοδικότητα. Το τεμάχιο 3 βρίσκεται στην οριοθετημένη μεταξύ Κύπρου - Λιβάνου ΑΟΖ, την οποία ωστόσο η Bηρυτός δεν έχει επικυρώσει. Αρα, από την οπτική του διεθνούς δικαίου είναι το πιο ασθενές σημείο. Εξίσου, το μπλοκάρισμα του γεωτρύπανου της ιταλικής ENI που κινούνταν προς τη θέση «Σουπιά» δεν φέρνει την Τουρκία σε αντιπαράθεση με τις πιο αποφασιστικές Γαλλία, ΗΠΑ και Ισραήλ. Μάλιστα, τεστάροντας τις προθέσεις των υπόλοιπων δρώντων, η Αγκυρα διαπιστώνει την αδυναμία έμπρακτης υποστήριξης της Λευκωσίας (τουλάχιστον προσώρας), παρά τις κοινές διακηρύξεις με Τελ Αβίβ και Κάιρο, καθώς και τη δεδομένη σημασία της περιοχής ως εναλλακτικής πηγής προμήθειας της Ε.Ε. Αν τελικά η Τουρκία αναστείλει τις έρευνες, αποκτά εκ των πραγμάτων λόγο στις εξελίξεις, τροποποιώντας τους όρους του παιχνιδιού εφόσον καθίσταται δυσκολότερη/κοστοβόρα η εξισορρόπησή της. Πλέον, καθοριστική για το μέλλον θα είναι η στάση των εμπλεκόμενων μερών στον επόμενο γύρο ερευνών.

* Ο δρ Κωνσταντίνος Φίλης είναι διευθυντής Eρευνών του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων.

ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ

Άλλα άρθρα συγγραφέα

Kathimerini.gr

Πολιτική: Τελευταία Ενημέρωση

Η εμπλοκή του μητροπολίτη Ησαΐα, η αμηχανία των κομμάτων και ο περίεργος ρόλος του Χρίστου Χρίστου
Της Μαρίνας Οικονομίδου
 |  ΠΟΛΙΤΙΚΗ