ΚΥΠΕ
Σημαντικό μέρος του μεγάλου έργου του Λαρνακέα λόγιου Ιερώνυμου Βαρλαάμ, φιλοξενεί από τις αρχές Φεβρουαρίου το Ιδρυμα «Φοίβου Σταυρίδη – Αρχεία Λάρνακας». Μεταξύ των 78 συνολικά έργων που παραχωρήθηκαν στο Ιδρυμα, περιλαμβάνονται επιστολές που αντάλλαξε με το μαθητή του ποιητή Δημήτρη Λιπέρτη, βιβλία που έχουν εκδοθεί, εργασίες που δημοσιεύτηκαν σε έντυπα της εποχής και εργασίες σε χειρόγραφη μορφή, ανέκδοτες εργασίες , έργα κριτικής πάνω στην αρχαία γραμματεία και θεατρικά έργα.
Ο Ιερώνυμος Βαρλαάμ υπήρξε μία από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες της Λάρνακας και σίγουρα η πιο σημαντική προσωπικότητα λόγιου του τέλους του 19ου αιώνα της πόλης, όχι μόνο σε τοπικό αλλά και σε εθνικό επίπεδο. Ο Ιερώνυμος Βαρλαάμ, που γεννήθηκε το 1849 και απεβίωσε το 1915 είχε πολλούς μαθητές μεταξύ των οποίων ο ποιητής Δημήτρης Λιπέρτης, ο οποίος σε ένδειξη ευγνωμοσύνης αφιέρωσε στον δάσκαλο του, την πρώτη του ποιητική συλλογή υπό τον τίτλο «Χαλαρωμένη Λύρα».
Ο κ. Ιωσήφ Χατζηκυριάκος, διευθυντής του Ιδρύματος, είπε ότι η οικογένεια Βαρλαάμ βρίσκεται στη Κύπρο και πιο συγκεκριμένα στη Λάρνακα από τον 18ο αιώνα, ενώ ο Ιερώνυμος Βαρλαάμ που έζησε δύο γενιές πριν από αυτόν του 1849, υπήρξε μια σημαντική προσωπικότητα έμπορα της Κύπρου και είχε καταγωγή από την Κέρκυρα. Είχε σπουδάσει σε ελληνικό, γαλλικό και ιταλικό σχολείο, ενώ μιλούσε και έγραφε άπταιστα και τις τρεις γλώσσες. Ηταν δάσκαλος δίδαξε σε διάφορα σχολεία, μεταξύ των οποίων και η γνωστή Terra Santa στη Λευκωσία, ενώ είχε επαφές με την Αλεξάνδρεια και την Ιταλία, που κατά καιρούς του είχαν δώσει την ευκαιρία να κάνει καριέρα στο εξωτερικό, κάτι που αρνήθηκε.
Το συγκεκριμένο υλικό, συνέχισε, «είχε την τύχη να βρεθεί από τον γιο της Ελενας Βαρλαάμ, τον ιερομόναχο Σωφρόνιο Γ. Μιχαηλίδη, ο οποίος με θρησκευτική ευλάβεια μελέτησε το έργο, το ταξινόμησε, το συντήρησε και το έδεσε, ξοδεύοντας όχι μόνο χρόνο και κόπο αλλά και πολλά χρήματα. Τελικά αποφάσισε το έργο αυτό να το δωρίσει στο Ιδρυμα «Φοίβου Σταυρίδη» Αρχεία Λάρνακας» αναγνωρίζοντας ότι αυτός είναι ο χώρος όπου φυλάσσονται έργα και να φυλαχτεί η μνήμη της ιστορίας της πόλης».
Σημείωσε ότι «ο πατέρας Σωφρόνιος μάς παρέδωσε ένα μεγάλο όγκο ίσως του πιο σημαντικού, πνευματικού αρχείου της Κύπρου του 19ου αιώνα, γιατί έχουμε πολλές επιστολές του ποιητή Δημήτρη Λιπέρτη που έστελνε στο δάσκαλο του, με τον οποίο διατηρούσαν και προσωπική σχέση. Ακόμα το έργο του Ιερώνυμου Βαρλαάμ είναι το απόσταγμα της πνευματικής πολυπολιτισμικότητας που είχε η Λάρνακα το 19ο αιώνα. Το έργο δεν αναφέρεται μόνο στην ιστορία της πόλης αλλά είναι το αποτέλεσμα της ιστορίας της πόλης, αφού είναι το έργο ενός ανθρώπου που κατάγεται από πολύ παλιά οικογένεια Βενετών υπηκόων της Κέρκυρας που ήρθαν και παρέμειναν στην Κύπρο».
Στο υλικό που έχει παραδοθεί στο Ιδρυμα, πρόσθεσε ο κ. Χατζηιωσήφ, «υπάρχουν τα γράμματα του Ιερώνυμου Βαρλαάμ, τα οποία μας δείχνουν τη δικτύωση των πνευματικών ανθρώπων της Κύπρου και του εξωτερικού, όπως π.χ. με τον γνωστό Ελληνα λόγιο και λαογράφο Αθανάσιο Σακελλάριο, ο οποίος στο βιβλίο του υπό τον τίτλο «Κυπριακά» ανέφερε ότι ένας από τους 3 – 4 πληροφοριοδότες του στην Κύπρο ήταν και ο Ιερώνυμος Βαρλαάμ».
Σημείωσε ακόμα ότι «στο έργο του Βαρλαάμ επιβεβαιώνονται και οι πολύ στενές σχέσεις που είχε με την Ιταλία και την ιταλική, καθολική κοινότητα της Λάρνακας όπως και με το καθολικό σχολείο του Αγίου Ιωσήφ, ευρύτερα γνωστό ως Καλογριές. Στο υλικό που μας παραχωρήθηκε περιλαμβάνεται επίσης ένα ντοσιέ με εφήμερα που αφορούν την κοινωνική ζωή της Λάρνακας του 19ου αιώνα και αρχές του 20ου όπως π.χ. προσκλητήρια γάμου, επικήδειοι λόγοι, αγγελίες θανάτου και κηδείες, χειρόγραφα και προσκλητήρια για χορούς, δεξιώσεις, χοροεσπερίδες και άλλα κοινωνικά».
Συνολικά το αρχείο του Ιερώνυμου Βαρλαάμ που παραχωρήθηκε στο Ιδρυμα «Φοίβου Σταυρίδη» αποτελείται από 78 κομμάτια, μεταξύ των οποίων πέντε βιβλία που έχουν εκδοθεί, 17 εργασίες που δημοσιεύτηκαν σε έντυπα της εποχής αλλά και σε χειρόγραφη μορφή, ανέκδοτες εργασίες , ένα βιβλίο για ζωολογία και φυτολογία, έργα κριτικής πάνω στην αρχαία γραμματεία, θεατρικά έργα, μια μετάφραση της Ηλιάδας Α και 27 τεύχη των συνωνύμων τα ελληνικής γλώσσας».
Το «Ιδρυμα «Φοίβου Σταυρίδη, Αρχεία Λάρνακας»
Σε σχετική ερώτηση απάντησε πως το «Ιδρυμα «Φοίβου Σταυρίδη, Αρχεία Λάρνακας» είναι πλέον σημείο αναφοράς για την κατάθεση της ιστορίας της πόλης. Αυτό αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι το Ιδρυμα ήταν η αφορμή για να γίνει η δωρεά του έργου του Ιερώνυμου Βαρλαάμ. Θεωρούμε ότι μετά από αυτή τη δωρεά το Ιδρυμα είναι το πιο σημαντικό Αρχείο στη Λάρνακα».
Το Ιδρυμα, συνέχισε, «που είναι σε πλήρη συνεργασία με το Δήμο Λάρνακας δεν είναι πολιτιστικός φορέας. Είναι ένα ιστορικό αρχείο μελέτης και έρευνας και όλες οι εκδηλώσεις που διοργανώνονται είναι μελέτης και ιστορικής έρευνας», ξεκαθαρίζοντας πως «δεν είμαστε και ούτε θέλουμε να είμαστε σε αντιπαράθεση με το Πολιτιστικό Τμήμα του Δήμου Λάρνακας». Σημείωσε επίσης ότι «μεγάλη και αμέριστη είναι η οικονομική στήριξη από το Δήμο Λάρνακας χωρίς τον οποίο δεν θα μπορούσαμε να επιβιώσουμε. Μεγάλη επίσης είναι και η προσφορά του Δημάρχου Λάρνακας Ανδρέα Λουρουτζιάτη, που είναι και ο Πρόεδρος του Ιδρύματος «Φοίβος Σταυρίδη, Αρχεία Λάρνακας».
