ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Γιατί πρέπει να διδάσκεται η γραμματική; (ΜΕΡΟΣ Β΄)

Την προηγούμενη βδομάδα παρακολουθήσαμε κάποια από τα επιχειρήματα υπέρ της διδασκαλίας της γραμματικής. Είδαμε ότι με τη διδασκαλία οι μαθητές εξοικειώνονται με τις δομές της γλώσσας, οι διαλεκτόφωνοι μαθαίνουν άρτια τη γραμματική της κοινής γλώσσας και ότι η γλώσσα γίνεται αντιληπτή ως ένα σύστημα που χαρακτηρίζεται από ελαστικότητα χωρίς αυστηρά δομημένο υπόβαθρο. Πιο κάτω ας δούμε ακόμα ένα επιχείρημα που καθιστά τη διδασκαλία της γραμματικής απαραίτητη.

Για την επιλογή του κατάλληλου λεξιλογίου, ύφους και γραμματικής δομής απαιτείται συστηματική γραμματική διδασκαλία. Αυτές οι δεξιότητες δεν καλλιεργούνται με φυσικό τρόπο, όπως συμβαίνει στα δομικά επίπεδα της γλώσσας, αλλά μόνο μέσω της διδασκαλίας του σχολείου. Για παράδειγμα, διαφορετικό είναι το ύφος ενός επίσημου λόγου ή κειμένου από έναν ή ένα ανεπίσημο, το ίδιο και το λεξιλόγιό τους. Επίσης, για την υποστήριξη μιας επιστημονικής θέσης προτιμάται η χρήση της παθητικής φωνής ενώ στον καθημερινό λόγο χρησιμοποιείται, κυρίως, η ενεργητική. Ακόμη, τα διάφορα κοινωνικά χαρακτηριστικά των ομιλητών υποχρεώνουν τον χρήστη της γλώσσας να προσαρμόσει κατάλληλα το λεξιλόγιο και τα εκφραστικά του μέσα ανάλογα σε ποιον ή ποια απευθύνεται (π.χ. αλλιώς θα μιλήσει κανείς σε κάποιον άνθρωπο με χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο παρά σε κάποιον με ψηλότερο). Επομένως, η συστηματική διδασκαλία της γραμματικής επιτρέπει στους μαθητές να παράγουν και να κατανοούν προφορικό ή γραπτό λόγο ανάλογα με το ύφος, το λεξιλόγιο, τη ρητορική του δομή, τις γραμματικές του συμβάσεις. Είναι φανερό ότι η γραμματική προσφέρει μια κατανόηση των δομικών και λειτουργικών στοιχείων της γλώσσας.

Όλα τα προηγούμενα αφορούσαν τα οφέλη που προκύπτουν σε προφορικό επίπεδο από την εκμάθηση της γραμματικής. Ωστόσο, οι χρηστές μπορούν να επωφεληθούν και στον γραπτό λόγο. Ένα από τα οφέλη που έχει η διδασκαλία της γραμματικής στη γραπτή απόδοση της γλώσσας είναι η βελτίωση της ορθογραφίας. Σε πολλές περιπτώσεις συναντώνται ομόηχες λέξεις στην Ελληνική π.χ. βάζο – βάζω, μέσο – μέσω κ.ά. Τα ζεύγη αυτά αποτελούνται από λέξεις που ανήκουν σε διαφορετικές γραμματικές κατηγορίες π.χ. το βάζο είναι ουσιαστικό ενώ το βάζω ρήμα, το μέσο είναι ουσιαστικό ενώ το μέσω επίρρημα. Αυτό που μπορεί να γίνει είναι να δοθούν συγκεκριμένοι κανόνες για την ορθογραφία οι οποίοι προϋποθέτουν την αναγνώριση της γραμματικής κατηγορίας στην οποία ανήκει η λέξη: π.χ. τα ρήματα έχουν κατάληξη –ω. Βέβαια, σε ορισμένες περιπτώσεις η αναγνώριση της γραμματικής κατηγορίας γίνεται αντιληπτή μέσα από την αναγνώριση του συντακτικού συγκειμένου της πρότασης. Έτσι, για να μπορέσει κανείς να βελτιώσει τις ορθογραφικές του δεξιότητες είναι σημαντικό να κατέχει γνώση και μεταγνώση για τη γραμματική της γλώσσας.

Η στίξη αποτελεί, επίσης, ένα σημαντικό στοιχείο για τη σαφή νοηματική απόδοση ενός κειμένου που για να μπορέσει να χρησιμοποιηθεί σωστά, ο χρήστης θα πρέπει να έχει διδαχθεί γραμματική. Θα πρέπει να αντιλαμβάνεται, πρώτιστα, την έννοια της πρότασης και ακολούθως, την έννοια της σύνταξης η οποία μπορεί να τροποποιηθεί εάν δεν χρησιμοποιηθεί ή χρησιμοποιηθεί λανθασμένα ένα σημείο στίξης (τελεία, κόμμα, παύλες, ερωτηματικά κ.ά). Για παράδειγμα, η μη χρήση κόμματος στη φράση «Αποχωρητήριο για ανάπηρους ηλικιωμένους» δημιουργεί άλλο νόημα από το «Αποχωρητήριο για ανάπηρους, ηλικιωμένους».

Συνεπώς, η γνώση της γραμματικής δεν είναι δευτερευούσης σημασίας αλλά μια αναγκαία παράμετρος κατά τη διδασκαλία της μητρικής γλώσσας. Το γεγονός ότι η γραμματική συνοδεύεται από μια πληθώρα αρνητικών συναισθημάτων εκ μέρους των μαθητών αποτελεί ένδειξη για το ότι η διδασκαλία της πρέπει να κινηθεί σε διαφορετικά επίπεδα από τα υφιστάμενα.

*Υποψήφιος Διδάκτορας Αναλ. Προγραμμάτων και Συγκρ. Παιδαγωγικής (Εκπαίδευση, Γλώσσα), Τμήμα Επιστημών Αγωγής, Πανεπιστήμιο Κύπρου
georgiou.georgos@ucy.ac.cy 
Facebook: Γλωσσο-Συναντήσεις 

Πολιτισμός: Τελευταία Ενημέρωση

X